قاچاق اسلحه به نوارغزه
ناعادلانه و نابرابر بودن رویارویی فلسطین و اسرائیل را عده کمی انکار می کنند . این نابرابری باعث شده است که مقاومت فلسطین برای تجهیز خود در جهت مقابله و دفاعی هرچند محدود و نامنظم در برابر اشغالگران ، مجبور به تأمین حداقل احتیاجات نظامی خود از هر راه ممکن شود . ورود غیرمتعارف و پنهانی اسلحه به داخل اراضی فلسطینی از همان ابتدای شکل گیری حملات نژادپرستانه یهودیان به اعراب ساکن فلسطین و وضع قانون منع حمل اسلحه توسط فلسطینیان از سوی حکومت نظامی انگلیس ، در این سرزمین سابقه داشته است .
این امر با کاهش تدریجی امکان حضور نیروهای نظامی کشورهای عربی و محصور شدن ملت فلسطین توسط رژیم صهیونیستی افزایش یافت . به ویژه با فراهم شدن امکان استفاده از روشهای جدیدتر و هدفمند به معضل بزرگی برای اشغالگران تبدیل شد .
در این میان موقعیت مرزی شهر رفح و شرایط حاکم
بر نوارغزه باعث رونق قاچاق به ویژه ، قاچاق اسلحه به این منطقه شده است . به عبارت دیگر ، این پدیده نتیجه طبیعی تحت فشار گذاشتن مردمی محروم و تحت ستم در محدوده ای محصور و پرجمعیت است که روز به روز ناامنی و فقر در آن افزایش می یابد . گذشته از ادعاهای منابع اسرائیلی که معتقد بودند ، حزب الله لبنان درصدد گشودن جبهه جدیدی علیه اسرائیل در غزه است و مشغول آموزش رزمندگان فلسطینی و تسلیح آنها است . البته هرچه بیشتر اوضاع در نوار غزه رو به وخامت گراییده گسترش قاچاق سلاح از تونل های رفح و دیگر مسیرهای ممکن بیشتر شده است .
محتویات
الف - قاچاق اسلحه از عراق به اردن و مصر :
حکومت اردن یکی از متحدین کلیدی آمریکا در جهان عرب است و همسایه ای قابل اعتماد برای اسرائیل محسوب می شود ولی در واقع ، شاهراه اصلی انتقال اسلحه
برای تسلیح انتفاضه است . تراکم قاچاقچیان اسلحه در این منطقه ، بالا است و تاکنون دهها نفر به اتهام قاچاق سلاح از عراق به مناطق فلسطینی از سوی مقامات اردن بازداشت شده اند . اکثر این افراد اردنی اند ولی قاچاق اسلحه از اردن به فلسطین ، دارای شبکه ای منظم است که عمدتا سلاح کلاشینکف ، پرتاب گرهای راکتی انفرادی ، تفنگهای دستی و مهمات جنگی را از عراق به گروههای شبه نظامی مستقر در غزه می رساند .
تخمین حجم و ارزش سلاحهای قاچاق شده از طریق اردن که عمدتا در کشورهای استقلال یافته از شوروی سابق ساخته می شوند ، به دلیل سهولت عبور سلاحهای کوچک مورد استفاده مقاومت فلسطین غیرممکن است . به اعتقاد مقامات اسرائیلی ، دولت اردن در جلوگیری از قاچاق سلاح از عراق به فلسطین به ویژه در دوران حکومت صدام حسین در عراق موفق عمل نکرده است . همچنین باید اشاره کرد افرادی که به کار انتقال غیرمجاز اسلحه به فلسطین مشغول بوده ، دارای سابقه زیادی در این رابطه بوده و از دهه های 70 و 80 سلاحهایی را که مبدأ آنها سوریه و لبنان بوده ، به اراضی فلسطینی قاچاق می کرده اند .
مسیر قاچاق سلاح از بخش غربی عراق شروع شده و در اردن به طرف جنوب از بین صحرای جفر گذشته و به شهر معان ختم می شود ، معان که در مرکز منطقه قبیله نشین اردن قرار دارد در 130 کیلومتری جنوب امان واقع شده و حمل سلاح توسط مردم معمولی در آن هیچ امر عجیبی محسوب نمی شود .
در این شهر ضدیت با اسرائیل قوی است و بادیه نشینان با اشتیاق به قاچاقچیان اسلحه کمک می کنند تا کالاهای خود را به بندر عقبه برسانند و از آنجا از طریق دریا سلاحها به صحرای سینا در مصر می رسند و از مصر توسط راههای زیرزمینی که در بخش دوم گزارش به تفصیل در مورد آنها توضیح داده ایم ، به نوارغزه منتقل می شوند . در این فرآیند سود کلانی نصیب افراد دخیل در انتقال اسلحه به فلسطین می شود ، چرا که قیمت یک قبضه سلاح کلاشینکف در معان حدود 210 دلار است که در اراضی فلسطینی گاه به حدود هزار دلار می رسد .
اکثر قاچاقچیان اردنی بوده و با شرایط جغرافیایی و اجتماعی منطقه آشنایی دارند و این امر کار آنها را آسان
می کند . حکومت اردن هم در مقابل این امر با مشکلی ریشه ای روبه رو است چرا که نیمی از جمعیت اردن را فلسطینی تبارها تشکیل می دهند و این افراد ، قاچاقچیان اسلحه را وطن پرستانی می دانند که به فلسطینیان در جهت مقاومت در برابر ماشین نظامی اسرائیل کمک می کنند و علاوه بر این ، احساس همدردی با فلسطینیان در بین پلیس و نیروهای امنیتی اردن هم وجود دارد چرا که به نظر آنان فلسطینیان باید به سلاح دست یابند .
البته اردن تنها مسیر عبور سلاحهای قاچاق شده از عراق به فلسطین نیست بلکه اردن بهترین راه انتقال اسلحه از لبنان به غزه نیز است چرا که نظارت شدید نیروی دریایی اسرائیل مانع انتقال سلاح و هر نوع کالای دیگر به غزه از طریق دریا می شود و مسیر سوریه - - اردن - - مصر تنها مسیر منتهی به فلسطین و در حیطه کشورهای عربی است . همچنین باید گفت با وجود اینکه ظاهرا کرانه باختری هم مرز اردن است ولی با اجرای طرح دیوار حائل عملاً بخش همجوار اردن در کرانه باختری کاملاً از وجود فلسطینیان خالی و به منطقه ای اسرائیلی تبدیل شده و تحت کنترل شدید این رژیم است و قاچاق اسلحه از آن میسر نیست .
ب - قاچاق اسلحه به غزه :
1 - شهر رفح و قاچاق از طریق تونل :
پیشینه قاچاق در رفح به دهه 1980 باز می گردد که تابعی از شرایط اقتصادی و موقعیت جغرافیایی این شهر است . این کار عمدتا از طریق تونل های حفر شده در زیر مرز صورت می گیرد و قبل از آن از روی زمین صورت می گرفت . همزمان با رشد اسلام گرایی و مقاومت مردم فلسطین در نوارغزه و با وارد شدن تعداد بیشتری از مردم به جریان مقاومت ، انگیزه بیشتری برای قاچاق فراهم شد .
منافع اقتصادی سرشار قاچاق در منطقه ای مثل نوارغزه که در نتیجه سیاستهای اسرائیل دارای آمار بیکاری بالا و فقر گسترده است عده بسیاری را به این کار ترغیب می کند و عامل مهمی در جهت سوق ساکنان و خاندان های محلی منطقه به سمت قاچاق اسلحه و مهمات است . به همین خاطر ، قاچاق در رفح گسترده و چشم گیر است . این حرفه یکی از منابع درآمد اصلی در این شهر مرزی است و به خاطر ابعاد اقتصادی این امر ، منازعه قدرت بین طوایف و قبایل منطقه نیز اوج گرفته است .
با عقد قرارداد اسلو ، تشکیلات خودگردان کنترل نوارغزه به استثنای شهرکهای صهیونیست نشین را در اختیار گرفت . طبق توافقات به عمل آمده قرار شد که ارتش اسرائیل کنترل محدوده باریکی بین نوارغزه - - که تحت کنترل تشکیلات خودگردان است - - و مرز مصر را حفظ کند .
این محدوده باریک گذرگاه فلادلفی نام دارد و در دو طرف این گذرگاه شهرهای فلسطینی و مصری رفح قرار دارند . در طول سالهای اخیر ، این منطقه به سرعت به شاهراه اصلی انتقال سلاح و مهمات به نوارغزه تبدیل شده است . این سلاحها پس از عبور از رفح به نقاط دیگر غزه ارسال شده و امکان تسلیح گروههای مختلف مبارز را فراهم می کنند .
ناگفته نماند که به خاطر ماهیت پدیده قاچاق ، این مسیر ، برای ورود غیرقانونی کالاهای دیگر مثل مواد مخدر و اجناس مصرفی و حتی انسان نیز به کار می رود .
2 - نحوه ساخت تونل ها :
پس از تشدید محاصره غزه توسط رژیم صهیونیستی ساخت تونل از سوی ساکنان رفح بیشتر مورد توجه قرار گرفت . قاچاقچیان این شهر متخصصان حفر تونل و قاچاق اسلحه اند و در تمام جوانب این کار مشارکت دارند .
این افراد سلاحها را به سازمانهای فلسطینی یا گروههای مزدور که در قبال انجام اقدامات مسلحانه پول دریافت می کنند تحویل می دهند . قسمتی از پول به دست آمده از این معامله توسط همین افراد به فلسطینیان و مصری هایی که تونل در زمین یا خانه آنها حفر شده داده می شود . این افراد با حفر تونل ها در مناطق مسکونی و به کارگیری کودکان برای حفر تونل و انتقال تسلیحات از تونل ها ، امکان کشف آنها را به حداقل می رسانند .
1 ) مراحل ساخت تونل برای قاچاق اسلحه :
- یافتن مالکی که موافقت کند خروجی تونل در منزل او واقع شود .
- یافتن مکان مناسب برای حفر ابتدای تونل در مصر . به ادعای منابع اسرائیلی آغاز تونل باید در خانه یا ملکی شخصی واقع شود تا امکان عبور مالک از تونل ، تبعیت از توافقات به عمل آمده با مقامات محلی مصری برای این
کار ، سودآوری اقتصادی و ممانعت از کشف تونل توسط مقامات مصری فراهم شود .
- انتخاب یک مهندس که آشنا به کار تخلیه تونل باشد . این مهندس ، افراد درگیر با حفر تونل را هماهنگ می کند و وسایل الکتریکی و دستی کار را فراهم می سازد .
- مدت تخلیه : تخلیه تونل از خاک و سنگ ممکن است از دو هفته تا دو ماه بسته به شرایط زیر به طول بیانجامد :
تعداد کارگران : تجهیزات در دسترس ، عمق ، طول و عرض تونل .
2 ) عملیات حفر تونل :
پس از تعیین بهترین مکان برای شروع کار ، مهندسان ، زمین محل را مورد بررسی قرار می دهند که خاک آن سست نباشد بلکه سخت باشد ، هرچه نقطه شروع تونل از مرز دورتر باشد احتمال کشف آن هم کمتر می شود .
برای حفر تونل ابتدا گودالی به عرض یک متر و عمق 12 تا 14 متر حفر شده و محافظ هایی چوبی در اطراف گودال کار گذاشته می شود ، این عمق به خاطر مصون ماندن از دستگاههای جست وجوگر اسرائیل است که در عمق ذکر شده قادر به تشخیص وجود تونل نیستند . سپس تونل به طور افقی کنده می شود و به فاصله هر سه متر ، چهارچوبی برای ممانعت از ریزش آن نصب می شود . همچنین دستگاههای مکانیکی مختلف برای رفع موانع طبیعی مثل سنگهای بزرگ همراه دستگاه مکنده خاک تونل به کار گرفته می شوند و کابلی هم در طول تونل برای ایجاد روشنایی نصب می شود .
استفاده از این تونل ها مخاطرات بسیاری دارد و امکان فرو ریختن تونل به ویژه هنگام عبور افراد از آنها وجود دارد . برای مثال در حادثه ای که در 6 اکتبر 2006 رخ داد پنج تن از فعالان گردانهای الاقصی ، شاخه نظامی فتح در زیر آوار یک تونل گرفتار شدند .
3 ) ممانعت از کشف تونل :
نکات زیر برای ممانعت از کشف تونل رعایت می شوند :
- محل ساخت تونل باید مخفی بماند و هیچ عضوی از خانواده های دیگر نباید از وجود آن مطلع شود .
- عملیات حفر و تخلیه تونل باید در شب صورت
گیرد تا اطمینان حاصل شود این کار حداقل جلب توجه را باعث می شود .
- دور کردن خاک و سنگ ناشی از عملیات حفاری از محل توسط وسیله نقلیه .
خاک تونل یکباره از محل برده نمی شود بلکه در کیسه های آرد قرار داده می شود ، در ورودی تونل هم شخصی به نگهبانی می ایستد . میزان پیشرفت کار با توجه به محدودیت در انتقال خاک و حفاری و لزوم رعایت احتیاط ، روزانه تنها 6 تا 12 متر است ، آخرین تونلی که حفر شده 230 متر طول داشته و کار حفاری آن 3 ماه طول کشیده است .
در هنگام حفر تونل در هر دو طرف فلسطینی و مصری در محل مقرر برای حفر تونل فردی مسئول ارتباط با فردی دیگر در ان سوی مرز است که معمولاً از طریق تلفن و با به کار بردن کدهای خاصی با هم ارتباط برقرار می کنند و مسیر انتهای تونل به مصر را که از سمت غزه حفر می شود هدایت می کنند . لازم به ذکر است که با توجه به محدودیت فضا در طرف فلسطین تونل این بخش به صورت عمودی به سطح زمین می رسد ولی در طرف مصر معمولاً تونل به طور تدریجی و شیبدار به پایان می رسد .
3 - نحوه قاچاق به رفح از طریق تونل :
- طرف مصری کالاهای مورد نظر را در ورودی تونل در مصر گذاشته و محل را ترک می کند .
- فلسطینیان از طریق تونل ، داخل خاک مصر شده و تسلیحات و دیگر مواد را به طرف فلسطین انتقال می دهند .
- پس از استفاده ، ورودی تونل برای به حداقل رساندن احتمال کشف آن پوشیده می شود .
اگر شخصی مایل به قاچاق سلاح باشد ، توسط یک کد ، درخواست خود را ارسال می دارد و کارکنان تونل تاریخ عملیات را معین می کنند . این کد و رمزهای دیگر از طریق تلفن ثابت و همراه ارسال می شوند . انتقال کالای قاچاق از یک سو به سمت دیگر تونل ، پنج الی شش دقیقه طول می کشد و توسط موتوری الکتریکی که طنابی را می کشد انجام می شود .
4 - آمار قاچاق سلاح به نوارغزه :
به دست آوردن آمار دقیق قاچاق سلاح به نوارغزه از
طریق تونل های رفح کار مشکلی است ولی ارقام موجود حاکی از حجم بالا و تنوع زیاد این تسلیحات است . طبق اعلام منابع اسرائیلی تنها از ژانویه تا اکتبر 2003 دهها آرپی جی و دیگر انواع راکت ، صدها کیلوگرم مواد منفجره ، صدها قبضه مسلسل خودکار و دهها هزار گلوله و مهمات دیگر به نوارغزه وارد شده و تلاش فلسطینیان بر این بوده که تا حد ممکن پیشرفته ترین سلاحها را وارد سازند . بنابر اعتقاد مقامات امنیتی اسرائیل ، سلاحهای موجود در نوارغزه شامل موشکهای کاتیوشا با برد 10 مایل ، دهها نوع موشک ضدتانک و بمبهای ضدموشکی و 19 تن مواد منفجره و 15 هزار قبضه سلاح و چهار میلیون فشنگ است .
همچنین ماهانه یک تا دو تن مواد منفجره برای ساخت بمب و بهینه سازی موشکهای ساخت داخل ، وارد این منطقه می شود که همگی از طریق تونل های تعبیه شده در زیر مرزهای مصر ، به نوارغزه منتقل شده اند . اسرائیل مدعی است فلسطینیان ، تنها امکان انتقال تانک و هواپیما را از این تونل ها ندارند . علاوه بر این ، رژیم صهیونیستی اعلام کرده مبارزان فلسطینی موفق شده اند موشکهای ضدهوایی را به نوارغزه قاچاق کنند که قادر به ساقط کردن جنگنده های این رژیم است .
5 - هزینه و قیمت قاچاق از طریق تونل :
ساخت یک تونل حداقل 10 هزار دلار هزینه دارد و حداقل دستمزد قاچاق سلاح 300 دلار است که این پول بین پنج طرف دخیل در ساخت و تداوم کار تونل یعنی دو نفر صاحبان ملک یا خانه هایی که تونل در آنها ساخته می شود ( در فلسطین و مصر ) ، مهندس ، سرکارگر فلسطینی و سرکارگر مصری تقسیم می شود . همچنین قیمت سلاح و مهمات قاچاق شده برحسب نوع و موقعیت تحویل آن متفاوت است . برای مثال قیمت هر قبضه سلاح کلاشینکف که از مصر به نوارغزه می رسد دو هزار لیره مصر و قیمت گلوله های
این سلاح نیز که از همین راه به نوارغزه به دست قاچاقچیان می رسند ، هر کدام نیم لیره است ولی قیمت همین سلاح که توسط قاچاقچیان به فروش می رسد ، در نوارغزه هزار دلار و هر گلوله آن سه دلار است . همچنین لازم به ذکر است از تونل های رفح برای عبور مخفیانه افراد
و به ویژه رزمندگان شهادت طلب نیز استفاده می شود که قیمت عبور هر فرد از تونل هزار دلار است . گفتنی است منابع تأمین کننده سلاحهای ارسالی به فلسطین از طریق تونل ها به ترتیب مصر ، عراق ، سودان و خلیج سلوم در شمال غربی مصر در مرزهای لیبی است .
ج - اقدامات اسرائیل برای جلوگیری از قاچاق اسلحه :
از زمان آغاز انتفاضه الاقصی ، مقاومت فلسطین در حالی که در محاصره شدید همه جانبه اسرائیل بود ، نیاز مبرمی به حداقل سلاح برای ایستادگی هرچند محدود و پراکنده خود در برابر اشغالگران پیدا کرد و به همین خاطر ، ورود غیرمجاز سلاح ، هم از سوی فلسطینیان و هم توسط ارتش اسرائیل مورد توجه قرار گرفت . در طول عملیات مختلف ارتش اسرائیل برای کشف تونل های رفح و ویران سازی خانه هایی که در آنها تونل یافت می شد ، در سال 2002 ، 34 تونل ، در سال 2003 بیش از 40 تونل و در سال 2004 ، 11 تونل توسط ارتش اسرائیل در زیر گذرگاه فلادلفیا کشف شدند .
عامل دیگر رونق قاچاق سلاح و اهمیت آن این است که فلسطینیان طی سالها درصدد افزایش کیفیت سلاحهای ضدتانک خود بوده اند و بلافاصله پس از خروج اسرائیل از نوارغزه در تابستان سال 2005 ، در دستیابی به راکت های هدایت شونده جدید موفقیت حاصل کردند .
در ذیل به سه دسته اقدامات عمده اسرائیل در جهت ممانعت از ورود سلاح به نوارغزه اشاره می شود :
1 - عملیات رنگین کمان :
در تاریخ 10/9/2004 ، ارتش اسرائیل ، واحدهای زرهی ، گروهانهای مهندسی رزمی و نیروهای زمینی ویژه خود را برای نابود ساختن تونلهای موجود در رفح به این شهر وارد ساخت . این عملیات به دنبال خبر دستگاه امنیتی این رژیم مبنی بر تلاش مقاومت در کسب موشکهای ضدتانک و کشته شدن سه اسرائیلی در رستوران ماکسیم حیفا که عامل این عملیات از یکی از تونل های مورد اشاره عبور کرده بود ، صورت گرفت . نیروهای اسرائیلی در این عملیات ، مهندسان و سگهای دست آموز را برای کشف تونل ها به کار گرفتند . بنابر ادعای مقامات نظامی رژیم
صهیونیستی سلاحهای وارد شده به نوارغزه از مصر نهایتا مسیر خود را به سمت کرانه باختری خواهند یافت و بنابراین ، اسرائیل چاره ای جز اقدام علیه استفاده از تونل برای قاچاق سلاح ندارد . طی عملیات رنگین کمان ، رزمندگان فلسطینی با نیروهای اشغالگر به شدت درگیر شده و از سلاحهای ضدتانک استفاده کردند .
این درگیری ها منجر به شهادت 40 رزمنده فلسطینی و زخمی شدن 100 رزمنده دیگر شد . همچنین در این عملیات ، سه تونل قاچاق سلاح کشف شد . لازم به ذکر است قبل و بعد از این عملیات ، چندین عملیات کوچک دیگر نیز برای مقابله با قاچاق سلاح به نوارغزه صورت گرفته که تخریب خانه های حاوی تونل را در پی داشته است .
2 - فشار بر مصر برای ممانعت از قاچاق اسلحه :
به دنبال اعلام تصمیم شارون مبنی بر عقب نشینی از نوارغزه ، مقامات اسرائیلی هشدار دادند که واگذاری کنترل مرز غزه به مصر ، موجب افزایش بی سابقه قاچاق سلاح به نوارغزه می شود چرا که نیروهای مصری مانع این کار نمی شوند و فلسطینیان در واردات غیرقانونی سلاح از حمایت فنی مصری ها نیز برخوردارند . اسرائیلی ها معتقدند مصر هیچ اقدامی برای توقف قاچاق سلاح به نوارغزه نکرده است و با عقب نشینی ارتش از این منطقه هیچ نیروی دیگری جز مصر قادر به انجام این کار نیست . قاهره اکنون با انتقاد اسرائیل مبنی بر عدم توانایی یا عدم تمایل برای ممانعت از قاچاق روبه رو است . به زعم اسرائیلی ها اگر قاچاق ادامه یابد ، آنها با فلسطینیانی روبه رو خواهند بود که موشکهای زمین به زمین و ضدهواپیما در اختیار خواهند داشت . به نظر آنها اگرچه تشکیلات خودگردان چند تونل را مسدود ساخته ولی تعداد زیادی تونل هنوز مشغول کارند .
همچنین مصر تمایل چندانی به مقابله جدی با قاچاق اسلحه به نوارغزه ندارد و اگرچه قبل از عقب نشینی اسرائیل قرار بود نیروهای خود را به طور کامل در طول مرز نوارغزه مستقر کند ولی در انجام این کار تعلل می ورزد . برای مثال ، این کشور با گذشت چند هفته از اجرای طرح عقب نشینی ، از مجموع سه هزار و 500 نیروی برنامه ریزی شده برای استقرار در مرز به اعلام اینکه 750 نیرو را به مرز خواهد
فرستاد اکتفا کرد و اولمرت نخست وزیر اسرائیل هم تنها توانست در این مورد ابراز امیدواری کند .
3 - اقدامات نیروی دریایی اسرائیل در جلوگیری از قاچاق سلاح به نوارغزه :
علی رغم عقب نشینی اسرائیل از نوارغزه ، مرز دریایی غزه که تنها راه دستیابی فلسطینیان به آبهای آزاد است ، به هیچ وجه از قواعد عادی حقوق بین الملل و حقوق دریاها تبعیت نمی کند ، چرا که فلسطینیان عملاً کنترلی بر آبهای خود نداشته و امکان کشتیرانی و دسترسی آزاد به دریای مدیترانه را ندارند ، زیرا حضور قدرتمند و پررنگ نیروی دریایی اسرائیل فقط به فلسطینیان امکان ماهیگیری در محدوده ای خاص را می دهد . با این حال ، فلسطینیانی که در ساحل نوارغزه فعالیت می کنند حتی به قیمت در خطر افتادن جان و شغل خود و علی رغم امکان نابودی قایقهایی که از مصر و بعضا لبنان به نوارغزه سلاح حمل می کنند ، در جهت تسلیح مقاومت تلاش می کنند .
در موارد متعددی نیروهای ارتش اسرائیل قایقهایی را که از مقصد لبنان و مصر به نوارغزه آمده اند را مورد بازرسی قرار داده و تجهیزات نظامی متنوعی را کشف کرده اند . این قایقها غالبا متعلق به ماهیگیران مصری و فلسطینی اند . در یک مورد یکی از این قایقها طبق اعلام ارتش اسرائیل حامل 25 چاشنی راکت ، 15 بمب ساعتی ، دستگاههای الکترونیکی مخصوص برنامه ریزی انفجار بمب و 36 عدد لوح فشرده آموزش ساخت بمب و عملیات شهادت طلبانه بوده است . همچنین TNTماده ای است که در مقادیر زیاد از طریق دریا به نوارغزه قاچاق می شود . مبدأ ارسال این ماده منفجره مصر است و قایقهای ماهیگیری زیادی مشغول قاچاق این ماده اند ، به طوری که در مواردی مقدار کشف آن توسط نیروهای اسرائیل به صورت محموله های 500 کیلوگرمی بوده است .
مآخذ :
- نشریه رویداد و گزارش فلسطین ، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای سیاسی - علمی ندا ، 30/7/1385 ، شماره 72 .
- WWW. Sfgate.com/cgi-bin/article. cgi? file=c/a/2002/12/12/MN187018. DTI$$typ
- WWW. mfa.gov. il/mfa/terror %20 groups/
- weapon %20 Smuggling %20 tunnels %20 in%20 rafah %20may %202004.htm
- WWW.israelnewsagency. om/israelgaza.html
