فخریه ( خانقاه- )

در فاصله 200 متری مسجدالاقصی داخل حصار مسجدالاقصی و مجاور مسجد مغاربه خانقاهی به نام فخریه ساخته شده است که در ورودی آن در کنار دروازه ای است که از آن به طرف محله مغاربه خارج می شوند . این خانقاهرا قاضی فخرالدین ابوعبدالله محمدبن فضل اله ناظر لشگر اسلامی بیت المقدس ( متوفی 732 ه . ق ) در سال ( 730 ه . /1329 - 1330 م ) ساخت و آن را وقف کرد . وی نسبت به علم و علما عنایت داشت و مدارس چندی در قدس و نابلس و دمشق بنا نمود .

مجیرالدین حنبلی گفته است که وی در اصل قبطی بوده و بعدا اسلام آورده و مسلمانی نیکو اعتقاد بوده است .

این خانقاهدر قرن دهم ه . ق مدرسه بوده و در زمان عارف العارف جماعتی از " آل ابی سعود " در آن سکونت داشتند . این مدرسه در حرکت فکری در قدس نقش مؤری داشته است . ریاست و تدریس در این مدرسه را عده ای از علما برعهده داشته اند و چندین قرن تدریس در آن ادامه داشته است .

این خانقاهمتشکل از مجموعه ای معماری است و امروزه مسجدی برای نماز و اماکنی برای اقامت نماز جماعت مردان و نیز اماکنی برای تهجد و عبادت صوفیان و اقامت ایشان و اماکنی عمومی برای سکونت به آن اضافه شده است .

اشغالگران اسرائیلی بخش وسیعی از این خانقاهرا ویران کرده اند و تنها مسجد و سه اتاق از آن باقیمانده است . از مسجد به عنوان مقر باستان شناسی وابسته به اداره اوقاف اسلامی قدس استفاده می شد . هم اکنون محل استقرار کارکنان موزه اسلامی بیت المقدس می باشد که در شرق خانقاهو متصل بدان است .

مسجد شامل یک نمازخانه و اتاقی است مستطیل شکل که از شمال به جنوب امتداد یافته است در وسط آن از شمال به جنوب سه ستون قرار دارد که تعدادی گنبد محکم روی آن واقع شده است . بازسازی آن به دوره عثمانی برمی گردد .

مسجد دارای محراب زیبایی است که عبارت از طاق نمایی سنگی تزئین یافته با سنگهای سرخ است و در بالای آن طاق محراب و در جلوی آن طاق سنگی قرار دارد که بر دو ستون مرمری در دوجانب محراب تکیه دارد . وضع کلی این خانقاهخوب است و هم اکنون اشغالگران اسرائیلی بر روی در خانقاهکتیبه ای اسرائیلی نصب کرده اند .

مآخذ :

1. اسعدی ، مرتضی ، بیت المقدس ، بنیاد دایرة المعارف اسلامی ، تهران 1367 .
2. ناصری طاهری ، عبدا... ، بیت المقدس شهر پیامبران ، انتشارات سروش ، تهران 1367 .
3. نجم ، رائف یوسف ، کنوز القدس ، مؤسة آل البیت ، چاپ اول ، 1983 .