عبدالرحمن بن ابراهیم بن عمرو دمشقی ( 245 - 170 ه/860 - 787 م )
از بزرگان و حافظان ( قرآن ) و فقها ، قاضیان شام بود و به دجیم معروف شده بود ، هر چند که این لقب را نمی پسندید ، همچنین به این الیتیم نیز مشهور شده بود .
در زمانی که رشید ( هارون ) به خلافت رسید در دمشق متولد شد و از بزرگان چون ابن عینیه و ولیدبن مسلم در دمشق کسب فیض کرد . سپس به تنیس ، مصر ، حجاز ، کوفه ، بعره و بغداد مسافرت کرد و علم می آموخت و نشر می کرد . به اتقان و عقل نیز مشهور گشت .
هنگام برگشتش به شام محدث عصر خود در شام و استاد در حفظ ( قرآن ) و روایت و فقه گردید . بزرگان رجال حدیث و مریدانش در دمشق و طبریه و رمله برای کسب فیض به سوی او شتافتند . همان طوری که در بغداد و عراق از او کسب فیض می کردند .
از جمله کسانی که از او علم آموختند پنج نفر از مؤلفین کتابهای شش گانه است : بخاری ، مسلم ، ابوداود ، سنایی ، ابن ماجة و احمدبن حنبل .
وی یکی از ستونهای اندیشه سنی در شام بود و با عقاید معتزله که خلفای بغداد و سامراء از اواخر دوره مأمون در سال 216 ه تا اوایل دوره متوکل در سال 232 ه تحمیل می کردند مقابله می کرد .
هنگامی که این فعالیت تحمیل نمایان شد متوکل وی را به عنوان قاضی در اردن و فلسطین تعیین کرد و بعد از آن در دمشق و رمله و در سال 245 ه/859 م وی را
به عنوان قاضی مصر انتخاب کرد . اما در آن سال در حالی که در رمله فلسطین بود قبل از اینکه این شهر را به سوی منصب جدید ترک نماید وفات یافت .
مآخذ :
- ذهبی : تذکرة الحفاظ ، حیدرآباد 1333 ه .
- عسقلانی ، ابن حجر : تهذیب التهذیب ، حیدرآباد 1325 ه - کندی ، محمدبن یوسف : الولاة و القضاة ، بیروت 1908 .
