زنان اورشلیم ( مرکز - )

مقدمه :

سازمان های غیر دولتی ، به موازات احزاب ، مطبوعات و دیگر نهادهای اجتماعی از اجزای تشکیل دهنده جامعه مدنی به حساب می آیند که در این راستا سازمانهای غیردولتی زنان به عنوان عوامل اثر گذار در امور فرهنگی ، اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی جامعه از نقشی بسیار ارزنده برخوردار است .

سازمانهای غیردولتی زنان در توانمندسازی زنان ، فرهنگ سازی جامعه و شناختن و ریشه یابی مسایل اجتماعی و ارائه راه حل های علمی برای رفع کاستی ها می توانند جایگاه ویژه ای در اداره امور کشور داشته باشند . در واقع توانمندسازی زنان و تقویت خودباوری در آنها موجب به کارگیری توان بالقوه زنان و به کارگیری نیروهای کارآمد این قشر عظیم و نیز مانع هرز رفتن استعدادهای آنان خواهد شد .

در این راستا تجربه سازمان های غیردولتی در فلسطین با اشغال سرزمین آنان توسط رژیم صهیونیستی رقم زده می شود که عمدتا زنان فلسطینی در این مورد پیشگام بوده اند و در حوزه های مختلف اعم از بهداشتی ، آموزشی ، سیاسی و حقوق بشر به فعالیت مشغول می باشند . از جمله قدیمی ترین این سازمان های غیردولتی که به دست زنان فلسطینی تأسیس گردید می توان به سازمان زنان سیاه پوش ، سازمان زنان برضد اشغال ( جنبش زنان دموکراتیک ) و سازمان زنان برای همزیستی اشاره کرد . به هر حال این گونه اقدامات زنان فلسطینی علی رغم مقاومت رژیم صهیونیستی و اعمال محدودیت برای آنان ، تجربه بزرگی در زمینه سازمان های غیردولتی بود که از زمان آغاز انتفاضه الاقصی در سپتامبر 2000 فعالیت این سازمان ها به نحو چشمگیری افزایش یافته است . مرکز زنان اورشلیم ( JCW) " The Jerusalem Center For Women " از جمله این سازمان هاست .

الف - پیشینه مرکز :

مرکز زنان اورشلیم یک تشکل غیردولتی از زنان فلسطینی است که در ماه مارس 1994 در غرب بیت المقدس تأسیس گردید . همزمان با تأسیس این مرکز ، زنان اسرائیلی نیز یک سازمان غیردولتی با عنوان " بات شالوم " ( Bat Shalom ) در اراضی اشغالی 1948 تأسیس کردند . شایان ذکر است که مرکز زنان اسرائیلی " بات شالوم " همکاری نزدیکی با مرکز زنان اورشلیم دارد . اگر چه بات شالوم و ( JCW ) مرکز زنان اورشلیم برنامه های مشترک خود را از طریق " واحد اورشلیم " در زمینه های مختلف علمی و تحقیقاتی درباره قضیه اسرائیل و فلسطین اجرا می کنند ، اما با وجود داشتن اهداف مشترک ، کادر اجرایی و سازمانی هر دو مرکز به طور کاملاً مستقل از یکدیگر عمل می کنند .

در واقع این اولین باری است که یک سازمان فلسطینی و اسرائیلی با چنین ترتیباتی در کنار یکدیگر ، با هدف پیشبرد حقوق زنان و حقوق بشر در منطقه و همچنین حل مشکل منازعه میان فلسطینیان و اسرائیلی ها با یکدیگر همکاری داشته و به فعالیت می پردازند .

بنیان اولیه این مرکز طی یک سلسله دیدارهایی که از ماه می 1989 تا نوامبر سال 1991 میان سیاستمداران و اندیشمندان برجسته فلسطینی و اسرائیلی در بروکسل ( تحت نظارت اتحادیه اروپا ) صورت پذیرفت ، شکل گرفت . هدف از این دیدارها ایجاد زمینه ای مشترک برای درک و عمل بر مبنای احترام به حقوق همه مردم منطقه برای زندگی در صلح و امنیت ، احترام به حق مردم فلسطین برای تعیین سرنوشت خود در کنار اسرائیل و حق تمامی مردم برای برگزیدن نمایندگان مشروع و قانونی خود ، بود . ( WWW . Bat - Shalom . Org )

طی همین جلسات بود که یک گروه نه نفره از زنان فعال فلسطینی تصمیم گرفتند تا مرکز زنان اورشلیم را تأسیس کنند . با گذشت زمان و پیوستن شمار بیشتری از زنان فلسطینی علاقه مند به حقوق زنان و پیشرفت حقوق آنان در جامعه اسرائیل و افزایش این گروه نه نفره ، مجمع عمومی ( این تشکیل ) به وجود آمد و پس از چندین دیدار سرانجام در بهار سال 1994 ، سیزده زن به عنوان اعضای هیأت امناء این مرکز برگزیده شدند که عبارت بودن از : خانمها امل خریشه ، ظهیره کمال ، سمیه بامیه ، سلوا حدیب غانم ، ویولت فشا ، ریما الشویکی ، میاده عباسی ، مها ابودایه ، لمیس العالمی ، هدی امام ، و حنان آروری .

مرکز زنان اورشلیم در تمامی فعالیت های خود بر اصول دموکراسی تأکید دارد ، در نتیجه ، تمامی تصمیمات ، توسط هیأت اجرایی که هر سه ماه یکبار تشکیل جلسه می دهد ، به تصویب می رسد . علاوه بر هیأت اجرایی ، یک دفتر اداری متشکل از چهار عضو به منظور نظارت بر تصمیمات این هیأت ( اجرایی ) به طور مرتب تشکیل جلسه می دهد .

کارمندان فعلی مرکز در حال حاضر متشکل از یک مدیر ، هماهنگ کننده برنامه ها و پروژه های مرکز ، هماهنگ کننده " واحد اورشلیم " و کارمندان دبیرخانه می باشد .

لازم به ذکر است که حمایت کمیسیون اروپا که یک شاخه از اتحادیه اروپاست در تأسیس مرکز و شاخه اورشلیم نقش مهمی را برعهده داشته است . دیگر سازمان های سرمایه گذار ، که بیشترشان در اروپا و آمریکای شمالی مستقر هستند نیز از بسیاری از برنامه هایی که مرکز طراحی و اجرا کرده است ، حمایت نموده اند . به ویژه اینکه در وضعیت حساس سیاسی کنونی ، قطعا چنین حمایتهایی از سوی سازمانهای غیر دولتی بین المللی بسیار پراهمیت و حیاتی تلقی می شود . ( WWW . J - C - W . Org/index . htm . )

ب - اهداف مرکز :

هدف عمده و اصلی مرکز ، بهبود حقوق و موقعیت زنان فلسطینی و همچنین ارتقاء جایگاه آنان در جامعه اسرائیل می باشد . این مرکز همچنین از حقوق بشر و تحقق صلح عادلانه در خاورمیانه حمایت می کند .

مرکز زنان اورشلم یک شبکه همکاری و تشریک مساعی ، میان سازمان های غیردولتی فلسطینی و اسرائیلی و همچنین میان سازمان های عربی و سازمان های بین المللی غیردولتی زنان ، ترتیب داده است که ( این شبکه ) براساس اصول برابری و احترام متقابل فعالیت می کند . در حالی که چنین شبکه هایی در جهت کمک به اجرای برنامه های مرکز فعالیت می کنند ولی باید گفت که برخی مسایل و رخدادهای سیاسی تأثیر منفی بر روابط مرکز با سازمان های اسرائیلی مشابه داشته است .

ج - برنامه ها و فعالیت های مرکز :

1. تلاش در جهت حل منازعه میان فلسطین و اسرائیل .
2. آموزش و تقویت مجموعه ها با هدف تقویت و ارتقاء مهارت ها و توانایی های مدیریتی در زنان فلسطینی برای حضور فعال سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی در جامعه اسرائیل .
3. همکاری با سایر سازمان های غیردولتی فلسطینی در جهت نظارت بر موارد نقض حقوق بشر علیه زنان در اسرائیل .
4. فعالیت هایی در راستای برگزاری یک سلسله دوره های آموزشی مختلف در زمینه های متفاوت برای گروه های سنی 14 تا 25 سال .
5. حمایت از حق حاکمیت فلسطینیان بر بیت المقدس و قرار دادن این مسأله در مرکز توجهات جامعه جهانی .
6. برگزاری سخنرانی و میزگردهایی درباره مسایل مربوط به بیت المقدس که برخی از مهم ترین آن ها عبارتند از : توزیع ناعادلانه خدمات شهری میان غرب و شرق بیت المقدس ، توسعه شهرکی ( در ابوغنیم و رأس العمود ) و بسیاری از مسایل دیگر در این زمینه .
7. آموزش عمومی زنان فلسطینی ساکن در اراضی اشغالی 1948 : در جهت تحقق این هدف ، مرکز یک سری سخنرانی ، میزگرد و کارگاه های آموزشی را ترتیب داده است تا آگاهی نسل حاضر را نسبت به حقوق خود ، احترام به حقوق بشر و ارزشهای دموکراتیک افزایش دهد . این سری آموزشها در نوع خود در تشویق زنان فلسطینی برای تبیین عقاید خود در خصوص موضوعات اجتماعی و سیاسی اخیر بسیار موفق بوده است .
8. انتشارات و تحقیقات : مرکز در زمینه تحقیق و نشر بسیار فعال بوده است که از جمله مهمترین فعالیت های این تشکیل غیردولتی می توان به تهیه یک فیلم مستند و کتابی با عنوان " تقسیم بیت المقدس " اشاره کرد . هدف مرکز از این گونه اقدامات ارائه تصویری از اوضاع اسفناک فلسطینیان مقیم مناطق اشغالی و همچنین برجسته ساختن نقش زنان در این پیکار است . برخی از انتشارات مرکز عبارتند از : محدودیت های اسرائیل برای حضور اعراب در بیت المقدس ، اسناد انتخابات 1996 فلسطین با نگرشی بر نقش زنان در این انتخابات و ناگفته ها : گفت وگوهای زنان آلمانی ، اسرائیلی و فلسطینی .

د - اصول سیاسی :

1. به رسمیت شناختن حق تعیین سرنوشت هر دو ملت فلسطین و اسرائیل از طریق تأسیس یک دولت فلسطینی در کنار اسرائیل در مرزهای چهارم ژوئن 1967 .
2. به رسمیت شناخته شدن بیت المقدس به عنوان پایتخت هر دو طرف .
3. اجرای کامل اصول معاهده صلح اسلو ( 1993 ) .
4. تخلیه شهرک های موجود در سرزمین های اشغالی ( 1967 ) .
5. اجرای قطعنامه 194 سازمان ملل متحد مبنی بر حق بازگشت آوارگان فلسطینی به موطن خود .
6. احترام به معاهدات و اساسنامه های بین المللی به منظور تحقق هر چه سریع تر صلح در منطقه .
7. حضور و مشارکت فعالانه زنان فلسطینی در فرایند تصمیم گیریها و گفت وگوها جهت تحقق صلحی عادلانه و کارآمد میان طرفین اسرائیلی و فلسطینی .

( WWW . J - C - W . Org/Political Principles . Htm )

نتیجه :

واقعیت سرزمین فلسطین تاکنون نشان داده که سازمانهای غیردولتی نقش مهمی را در ارائه خدمات اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و... در داخل اسرائیل ( اراضی اشغالی 1948 ) و همچنین کرانه باختری و نوار غزه ایفا می کنند . رخدادهای سیاسی در منطقه خاورمیانه و لشکرکشی آمریکا به عراق و نیز انتفاضه در اراضی اشغالی فلسطین ، بر جایگاه و نقش سازمان های غیردولتی فلسطینی در بهبود وضعیت موجود ، بیش از بیش افزوده است . اما واقعیت حاکی از این است که فعالیت سازمانهای غیردولتی فلسطینی در داخل اراضی اشغالی 1948 به دلیل اعمال محدودیت و ایجاد موانع قانونی در مسیر تشکیل و فعالیت این گونه سازمانها از سوی رژیم صهیونیستی باعث شده تا فعالیت این سازمانها بسیار محدود انجام شود که این امر خود مانع از حضور پویا و اثر گذار این سازمانها در عرصه ملی و بین المللی گردیده است .

مآخذ :

1. نشریه رویداد و گزارش اسرائیل ، مؤسسه تحقیقات و پژوهشهای علمی سیاسی ندا ، شماره 191 ، 29/5/1382
2. اطهری ، سید اسدالله : نقش سازمانهای غیردولتی در جهان عرب ، فصلنامه مطالعات خاورمیانه ، سال هفتم ، شماره 3 ، پاییز 1379 .