خیرالدین بن احمد رملی ( 993 - 1081 ه . ) ( 1585 - 1670 م . )
خیرالدین احمد ایوبی علیمی فاروقی رملی ، محدث ، مفسر ، فقیه ، نحوی ، بیانی و عروضی در شهر رمله به دنیا آمد و در همان شهر بزرگ شد . قرآن و فقه را از اساتید شهر خویش فرا گرفت . سپس به مصر سفر کرد و به شهر ازهر رفت و شش سال در آنجا اقامت گزید و به مطالعه فقه شافعی مشغول شد . سپس به مذهب حنفی در آمد و با ژرف نگری به مطالعه آن پرداخت تا آنکه شیخ الاسلامی فقه حنفیه به او محول شد . در جامع الازهر آغاز به صدور فتوی کرد . سپس به شهر خویش رمله بازگشت و به تعلیم و تدریس و امر به معروف و نهی از منکر پرداخت . در آن شهر به دانش مشهور و بلند آوازه گردید . به خاطر درستی پاسخهایش سؤالات از هر سوی به او ارجاع می شد . دانشمندان ، فقهاء ، مدرسین ، مؤلفین و پاشاها ، برای درس و طلب اجازه پس از قرائت حدیث ، فقه و اصول به او روی می آوردند ، چنانکه محبی صاحب " خلاصة الاثر " می گوید : " او به اهل زمان خویش اجازه می داد و کمتر مشکلی در دمشق یا دیگر شهرهای شام پیش می آمد مگر آنکه از وی در آن فتوا خواسته می شد . "
رملی در شهر رمله درگذشت و تألیفاتی دارد که از آن جمله است :
" مظهر الحقائق من البحر الرائق فی شرح کنز الدقائق " از زین ابن نجیم در فروع فقه حنفی ، " حاشیه علی الاشباه و النظائر " از تاج الدین سبکی ، " الفتاوی الخیریه لنفع البریه " ، " حاشیه علی الکنز " از حافظ الدین نسفی در فقه حنفی ، و " رساله فیمن قال ان فعلت کذا فأنا کافر " در جواب شیخ الاسلام منقاری مفتی سلطنت عثمانی .
مآخذ :
- محبی : خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر ، قاهره 1284 ه .
- بغدادی ، اسماعیل : ایضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون ، استانبول 1945 - 1947 م .
- کتانی ، عبدالحی : فهرس الفهارس ، فاس 1346 - 1347 ه .
