بیتونیا ( شهرک - )

شهرکی عربی است در 3 کیلومتی جنوب غربی رام الله جاده‌ی رام الله غزیه از شرق آن می‌گذرد و خود شهرک به وسیله‌ی راههای فرعی با روستاهای مجاور ارتباط دارد . بیتونیا بر فراز منطقه‌ای کوهستانی از بلندی‌های رام الله بنا شده که 800 متر از سطح دریا ارتفاع دارد . در غرب آن آبریز بالایی دره‌ی الملاقی شروع شده و به طرف غرب می‌رود .

خانه‌های شهرک از سنگ و سیمان و آجر احداث شده و شهرک دارای شکل دایره یا شبیه به دایره است چرا که خیابان‌ها از مرکز شهرک انشعاب یافته و با دیگر خیابانهای دایره مانند برخورد می‌کنند .

این شهرک دارای چندین محله‌ی بازرگانی و چند بنای عمومی است . از جمله دارای مسجدی قدیمی است که مرمت و تعمیر اساسی یافته است . از چند مکان زیارتی نیز همچون مقبره السیدة نفیسه درون یکی از مساجد شهرک بهره مند است همچنین می‌توان به مقام ابی زیتون در مسجدی که بر کوه غان در سمت غربی شهرک قرار دارد اشاره نمود .

بیتونیا دارای دو مدرسه‌ی دخترانه و پسرانه در دو سطح ابتدایی و راهنمایی است . شهرک دارای یک مکان باستانی است که در بر دارنده‌ی ساختمانی ویران از قرون وسطی زمین‌های مفروش به کاشی ، چند غار و برکه و چند تکه ستون آبگیرهای کنده کاری شده در صخره ها ، همچنین کارگاههای روغن گیری از زیتون و غیره می‌باشد . ( نک : خرابه‌ها و مکانهای باستانی ) در خلال 20 سال شهرک توسعه‌ی چشمگیری یافت و مساحت آن از 77 جریب در سال 1945 به بیش از 300 جریب در سال 1980 رسید . توسعه‌ی شهرک در دو جهت شمال غربی و جنوب شرقی بوده است اما عده‌ای از مردم خانه‌های پراکنده‌ای را در باغهایشان در دو طرف شمال و جنوب شهرک ساخته اند . مساحت کل زمین‌ها بیتونیا به 23666 جریب بالغ می‌شود که 125 جریب آن به راهها اختصاص داشته و 95 جریب در مالکیت صهیونیست هاست . در زمین‌های کشاورزی که روستا را محاصره کرده حبوبات ، سبزیجات و درختان میوه که مساحت بسیاری را اشغال کرده کشت می‌شود . درختان زیتون که بیش از 2500 جریب را به خود اختصاص داده در مقام اول و انجیر ، انگور ، سیب ، و دیگر میوه‌ها در مقام بعدی قرار دارند .

آب آشامیدنی و زراعی مردم به وسیله‌ی باران تأمین می‌شود ، در عین حال از 7 چشمه‌ی اطراف شهرک نیز استفاده می‌گردد . مشهورترین این چشمه‌ها " عین جریوتم است که دارای آب فراوانی است . درسال 1922 بیتونیا 948 تن جمعیت داشت و در سال 1931 به 1213 تن افزایش یافت که در 277 خانه سکونت داشتند . در سال 1945 ، ساکنان شهرک 1490 و در 1961 ، 2216 تن برآورد شدند . در سال 1980 جمعیت آن حدود 5000 تن تخمین زده شد . عده‌ای از جوانان شهرک برای کار به آمریکا مهاجرت کرده اند که بیشتر آنها در شیکاگو سکونت دارند .

مآخذ :

1. دباغ مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، ج8 و ق2 ، بیروت 1974 .
2. نقشه‌ی فلسطین : مقیاس ، نقشه‌ی رام الله .