بانک عربی

بانک عربی ، اگر نگوئیم بزرگترین ، ولی یکی از مهم ترین نهادها و پایه های عظیم اقتصاد ملی به شمار می رود . نام و شهرت این بانک ، با نام عبدالحمید شومان پیوند دارد که آن را با همکاری احمد حلمی عبدالباقی ، با هفت سهامدار ، ده کارمند و سرمایه ای بالغ بر 15 هزار لیره ، تأسیس کرد .

در واقع ، چند سال قبل از آن ، وقتی که شومان در مهاجرت بود ، اندیشه تأسیس بانک عربی در ذهنش شکل گرفت . سپس شرایط و بحرانهایی پیش آمد که تأسیس یک بانک عربی ، ضرورتی گزیرناپذیر شد ، به ویژه حوادثی که به دنبال جنگ جهانی اول ، پی درپی بر جهان عرب و فلسطین گذشت و نیز بالا گرفتن خطر صهیونیسم در فلسطین که بانکهای یهود وهواداران آنها ، تشدیدش می کردند . در همان حال شهروند فلسطینی ، به خاطر بی توجهی دولت قیمومیت ، در رنج بود و از این رو حال و روزش رو به ادبار گذاشت و چاره ای نداشت جز آنکه " زمین خود را به دشمن متجاوز بفروشد ، یا در دست رباخواران آزمند اسیر شود . "

از سوی دیگر ، عبدالحمید شومان ، در دوران اقامت خود هجرتگاه ، بر اهمیت خدماتی که بانکهای آمریکایی به بازرگانی و صنعت و اقتصاد امریکا به طور اعم ارایه می دهند ، واقف شد و این عوامل در او اثر گذاشت و اندیشه ایجاد یک بانک عرب که به اقتصاد کشورش خدمت کند ، در او به وجود آمد . به نظر می رسد که شومان ، در آغاز می خواست با کمک طلعت حرب ( مصری ) ، دست به تأسیس بانکی در فلسطین به نام " بانک مصر و فلسطین " بزند اما طلعت حرب از این اندیشه صرف نظر کرد و شومان ناگزیر شد برای تحقق این طرح ، به تنهایی و با پول خود اقدام کند . وی آن را به نام " بانک عربی " نامید و در 21/5/1930 رسما به ثبت رسانید و در 14/7/1930 آغاز به کار کرد .

[[ پرونده : | ج1/ص 426 ]]

شایان ذکر است که داستان تأسیس بانک عربی تا حد زیادی به سرگذشت همه فلسطینیانی که با رویدادهای مهم صده بیستم سروکار داشته اند شباهت دارد . بانک عربی نیز از دشواریها و فشارهای دوره قیمومیت و حوادثی که بر فلسطین گذشت ، در امان نماند . نخستین مانعی که در برابر بانک قرار گرفت ، مخالفت مأمور ثبت شرکتها ، با ثبت رسمی بانک بود . این مأمور فردی یهودی بود که مدت درازی به بهانه های واهی این کار را به تعویق انداخت . همچنین این بانک از پیامدها و آشوبهایی که دو سال 1939 و 1948 سراسر فلسطین را در بر گرفت ، و حوادث جهانی دیگری مثل جنگ حبشه و جنگ جهانی دوم ، بی نصیب نماند ، اما توانست با قدرت و صلابت ، با این حوادث روبه رو شود و هرگز در ایفای تعهدات خود تردید نکرد و از این همه سختیها ، سر بلندتر و نیرومندتر و تواناتر بر انجام رسالت خود ، بیرون آمد . امروزه بانک عربی از پایگاهی بلند و مستحکم برخوردار است و شعبه ها و مؤسات آن در سراسر جهان عرب ، اروپا ، آسیا ، آفریقا و آمریکا دایر است و به یک بانک جهانی تبدیل گشته است . این بانک ، در میان500 بانک بزرگ جهان ، در سال 1977 ، مقام 239 را به خود اختصاص داد . تعداد شعبه های آن به 49 واحد ( جز شعبه های کرانه باختری رود اردن ) و سرمایه آن به 11 میلیون دینار اردنی رسیده و موجودی اش تا یک میلیاردوپانصد میلیون دینار اردنی افزایش یافته است . علل این موفقیت را می توان ناشی از سیاست مدبرانه ای دانست که در اداره آن دنبال می شود ، و نیز در نگه داشتن میزان بالای نقدینگی ( 60 - 70 درصد ) ، و صبغه ملی گرایی که عامل دومی در شکوفایی آن بود و نیز حمایت شهروندان از آن می باشد . در این زمینه ، اداره بانک ، هر چند گاهی ، سهام جدید منتشر می کند و به مشتریان خود در سراسر جهان عرب و کشورهای محل اقامت مهاجران ، عرضه می دارد . از سوی دیگر ، بانک عرب ، به ارایه کلیه تسهیلات مالی و بانکی در کشورهای عربی و سرمایه گذاری در فعالیتهای صادراتی و وارداتی ، و شرکت در بسیاری از طرحهای اقتصادی و حیاتی آنها مبادرت می کند .

مآخذ :

1. بانک عربی : خمسة وعشرون عاما فی خدمة الاقتصادالعربی1930 - 1955 ، بیروت .
2. گزارش سالانه بانک در سال 1977 .