احمد‌بن‌عبدالدائم‌بن نعمه ( 668 - 575ه - /1270 - 1179م )

از دانشنامه فلسطین


زین الدین ابوالعباس ، مقدسی ، نابلسی ، صالحی ، فندقی حنبلی ، محدث و امام جمعه و نویسنده و مورخ و نسخه‌برداری زبردست بود . در فندق‌‌الشیوخ ا ز توابع جبل نابلس به دنیا آمد . درکشورهای متعدد در جست و‌جوی دانش برآمد و حدیث آموخت . در دمشق ا ز یحیی ثقفی و ابوعبدالله بن صدقه ، و ابوالحسن‌بن موازینی ، و اسماعیل جنزوی و المکرم بن‌هبة الله صوفی و برکات الخشوعی ابن طبرزد حدیث شنید . در بغداد از ابن‌کلیب و مبارک بن معطوش ، و ابوالفرج بن الجوزی و عبدالوهاب بن سکینه و علئ بن یعیشی الانباری و ابوالفتح‌بن‌المندآی و عبدالله بن ابی المجد و در حران از امام جمعه شهر شیخ فخرالدین ، حدیث فراگرفت .

ابوالفضل طوسی امام جمعه موصل ، و ابوالفتح بن شاتیل ، و نصرالله قزاز به وی اجازه روایت دادند .

کتاب‌های بسیاری را نیز به تنهایی خواند و به بررسی احادیث اهمیت داد .

چند دهه امامت جمعۀ کفربطنا در حومه دمشق را بر عهده داشت . خطبه‌های بسیار انشاء کرد و شصت سال حدیث گفت و به نسخه‌برداری کتب پرداخت . در نوشتن سریع بود و با یک بار نگریستن به یک صفحه ، همه آن را بدون نقطه‌گذاری می‌نوشت . بدینسان ، هم برای خود و هم برای دیگران و در برابر دستمزد ، کتب بسیاری را نسخه برداری کرد . گفته‌اندکه دو هزارکتاب به دست خود نوشت و بیش از پنجاه سال به این کار ادامه داد و در اواخر عمر بینایی خود را از دست داد . حافظان بیت المقدس در صالحیه دمشق ، مانند حافظ ضیاءالدین ، والزکی ، و البرزالی ، سیف بن المجد ، عمر بن الحاجب از او حدیث آموختند .

شیخ محیی الدین النووی و شیخ تقی‌الدین ابن دقیق العید و ابن تیمیه و نجم الدین بن صصری قاضی و شیخ شرف‌الدین الدمیاطی و ابن الظاهری و ابن الجعوان و شرف‌الدین منیف قاضی بیت المقدس و علاءالدین بن العطار و برادرش تاج‌الدین و فرزندش برهان‌الدین و آخرین آنها احمد بن عبدالرحمن الجریری و دیگران در مصر و شام از وی روایت کرده‌اند .

تالیفاتی چند دارد از جمله : " فاکهة المجالس " که نسخه اصلی آن به خط مؤلف درکتابخانه " المجمع العلمی العربی " دمشق محفوظ است . وی همچنین تاریخ ابن العساکر را برای خود خلاصه کرد . یک منظومه شعر هم دارد .

در نود و دو سالگی وفات یافت و درکنارکوه قاسیون در دمشق دفن شد .

مآخذ :

  1. حاجی خلیفه : کشف‌الظنون عن اسامی الکتب و الفنون ، حیدرآباد 1943 .
  2. ابن رجب : کتاب‌الذیل علی طبقات الحنابلة ، بیروت 1908 .
  3. صفدی ، صلاح‌الدین : نکت الهمیان فی نکت العمیان ، مصر 1911 .
  4. صفدی ، صلاح الدین : الوافی بالوفیات ، ویسباون 1969 .
  5. محمد‌بن شاکر الکتبی : فوات الوفیات ، بیروت 1973 .
  6. کحاله ، عمر رضا : معجم‌المؤلفین ، بیروت ، 1957م .
  7. ابی الفداء ، عمادالدین : البدایه و النهایه فی التاریخ ، دارالسعاده ، مصر .
  8. عبدالحی‌بن‌العماد ، الحنبلی : شذرات الذهب فی الاخبار من ذهب ، قاهره ، 1351ه - .
  9. جمال‌الدین ابوالمحاسن یوسف‌بن‌تغزی بردی الاتابکی : النجوم الزاهره ، قاهره .
  10. الذهبی ، حافظ شمس‌الدین : العبرفی خبر من غبر ، بیروت 1985م .
  11. الذهبی ، حافظ شمس‌الدین : دول الاسلام فی التاریخ ، بیروت 1365ه -
  12. زرکلی ، خبر‌الدین : الاعلام ، بیروت 1982م .
  13. ابن طولون : القائد الجوهریه .
  14. البستانی ، قؤاد افرام : دائرةالمعارف ، بیروت 1960م .
  15. دهخدا ، علی‌اکبر : لغت‌نامه ، تهران 1325 ش .
  16. مدرس ، محمد‌علی : ریحانة الادب ، تبریز .
  17. قمی ، شیخ‌ عباس : الکنی و الالقاب ، تهران 1357 ش .