آثار و اماکن اسلامی در بیت‌المقدس ( فهرست عناوین - )
محتویات
دوره‌ی امویان
- گنبد صخره : 72ه - /691 - 692م ( نک : صخره ، گنبد - )
- گنبد سلسله : 72ه - /691 - 692م ( نک : سلسله ، گنبد - )
- مسجدالاقصی : 90 - 96ه - /709 - 715م ( نک : مسجدالاقصی )
- قصرهای اموی ( دارالامارة ) اواخر قرن 1ه - اوایل قرن 8م .
- الباب الذهبی ( دروازه طلا ) ( باب‌الرحمة و التوبه ) بازسازی ق 1ه - /7م
دوره‌ی عباسیان - دوره‌ی فاطمیان
- بائکه‌ی جنوبی : ق4ه - /10م ( نک : بائکه جنوبی )
- بائکه‌ی شرقی : ق4ه - /10م ( نک : بائکه شرقی )
- بائکه‌ی غربی : 340ه - /951 - 952م ( نک : بائکه غربی )
- مزار امیران دولت اخشیدی : ق4ه - /10م
- بائکه‌ی جنوب شرقی : 412ه - /1021م ( تعمیر آن 608ه - /1211 تا 1212م )
- مهد عیسی : قبل از سال 438ه - /1047م ( تعمیر : ق12ه - /18م )
دوره‌ی ایوبیان
- بیمارستان : 582ه - /1187م
- خانقاه صلاحیه : وقف 585ه - /1189م ( نک : صلاحیه ، خانقاه- )
- گوشه‌ی ختنیه : وقف 587ه - /1191م ( نک : ختنیه ، گوشه‌ی - )
- گنبد یوسف : 587ه - /1191م بازسازی : 1092ه - /1681م ( نک : یوسف ، گنبد - )
- بازسازی دیورا شهر : 587 - 610ه - /1191 - 1214 م
- مدرسه‌ی صلاحیه : 588ه - /1192م ( نک : صلاحیه ، مدرسه - )
- مسجد جامع عمر : 589ه - /1193م ( نک : عمر ، مسجد جامع - )
- مطهره : 589ه - /1193م
- کأس ( جام ) : 589ه - /1193م تعمیر 728ه - /1327م
- جامع‌النساء : 590ه - /1194م
- مسجد ولی‌الله محارب : 595ه - /1198م
- گنبد معراج : 597ه - /1200م تزئینات محراب 1195ه - /1780م
- گوشه‌ی جراحیه ( محراب ) : 598ه - /1201م : افزودن مسجد : 1313ه - /1895 ( نک : جراحیه ، گوشه - )
- باب‌السلسله والسکینه : 600ه - /1203م ( نک : باب‌السلسله )
- گنبد سلیمان : 600ه - /1203م ( نک : سلیمان ، گنبد - )
- باب‌الناظر : بازسازی دروازه‌ها 600ه - /1203م ، بنای دروازه : 707ه - /1307م ( نک : باب‌الناظر )
- قبر شیخ درباس : 600ه - /1203م
- گوشه‌ی هندوها : ( گوشه‌ی رفاعیه ) آغاز قرن 7ه - /13م
- گنبد نحویه : 604ه - /1207م ( نک : نحویه ، گنبد - )
- صهریج ملک معظم عیسی : 607ه - /1210م
- مدرسه‌ی بدریه : 610ه - /1213م ( نک : بدریه ، مدرسه - )
- قلعه : ( بنای قبل از اسلام ) بنای برج : 610ه - /1213م تعمیر در ورودی : 710ه - /1310م ، تعمیرات عمومی : ( 938ه - /1531م )
- رواق شمالی : 610 - 838ه - /1213 - 1432م
- باب‌العتم : 610ه - /1213م
- سقاخانه شعلان : 613ه - /1216م ( تعمیر 832ه - /1428م ) تجدید تعمیر : 1037ه - /1627م ، محراب بیرونی : 1061ه - /1650م ( نک : شعلان ، سقاخانه - )
- مدرسه‌ی معظمیه : 614ه - /1217م افزودن گلدسته : 673ه - /1274م ( نک : معظمیه ، مدرسه - )
- باب حطیه : ( بازسازی ) 617ه - /1220م
- مزار برکت‌خان : بعد از 644ه - /1246م ، توسعه‌ی آن : 792ه - /1389م
- گنبد موسی : 647ه - /1249م ( نک : موسی ، گنبد - )
- گنبد قمیریه : در غرب شهر قدیمی در خیابان شتراوس قبل از 648ه - /1250 ( نک : قیمیریه ، گنبد - )
ممالیک بحریه
- باب مطهره : ( تعمیر ) 665ه - /1266م
- رباط علاءالدین بصیر : 666ه - /1267م
- دارالحدیث : 666ه - /1267م
- گشه ( مزار) شیخ حیدر : 674ه - /1275 - 1276م ظاهراً چندی پیش هنگام تعمیر منطقه‌ی یهودی‌نشین از بین رفته است .
- گلدسته فخریه : 670ه - /1278م ( نک : فخریه ، گلدسته - )
- کاروانسرای منصوری : 681ه - /1282 - 1283م ( نک : منصوری ، کاروانسرای - )
- مسجد منصوری : 686ه - /1287 - 1288م ( نک : منصوری ، مسجد - )
- گوشه‌ی کبکیه : 688ه - /1289م در آرامگاه مامیلا واقع است .
- کاروانسرای کرد : 693ه - /1293 - 1294م
- خانقاه دواداریه : 695ه - /1295م ( نک : دواداریه ، خانقاه- )
- محراب داوود : 696 - 698ه - /1296 - 1298م ( نک : داوود ، محراب - )
- مزار اوحدیه : 697ه - /1297 - 1298م ( نک : اوحدیه ، مقبره - )
- گلدسته غوانمة : 698ه - /1298 - 1299م ( تعمیر : 1341ه - /1922 - 1923م )
- مدرسه سلامیه : بعد از 700ه - /1300م ( نک : سلامیه ، مدرسه - )
- بنای بی‌نام ( دار غنیم ) ق 8ه - - ق 14م
- مزار جالقیه : 707ه - /1307م - 1308م
- رواق غربی : 707 - 737ه - /1307 - 1336م
- باب‌الغوانمه : 707ه - /1307 - 1336م
- مسجد قلعه : 710ه - /1310 - 1311م ( تعمیر 1336ه - /1910 - 1911م )
- مزار سعیده : وقف 711ه - /1311م
- باب‌المغاربه : 714ه - /1313 - 1314م ( نک : باب‌المغاربه )
- مدرسه جاولیه : 715 - 7200ه - /1315 - 131330م ( نک : جاولیه ، مدرسه‌ی )
- مدرسه کریمیه : وقف 718ه - /1318م ( نک : کریمیه ، مدرسه - )
- بائکه‌ی شمالی : 741ه - /1321م
- بائکه‌ی شمال شرقی : 726ه - /1325م
- مدرسه‌ی تنکزیه : 729ه - /1328 - 1329م ( نک : تنکزیه ، مدرسه‌ی - )
- گلدسته باب‌السلسلة : ( بازسازی ) 730ه - /1329 - 1330م ( نک : باب‌السلسله ، گلدسته - )
- مدرسه امینیه : 730ه - /1329 - 1330م ( نک : امینیه ، مدرسه‌ی - )
- خانقاه فخریه : 730ه - /1329 - 1330م ( نک : فخریه ، خانقاه- )
- باب‌القطانین : 730ه - /1335 - 1336م
- بازار القطانین 737ه - /1336 - 1337م
- خان هوربیر ( تنکز ) 737ه - /1336 - 1337م
- حمام شفا : 737ه - /1336 - 1337م ( نک ، عین ، حمام - )
- حمام عین : 737ه - /1336 - 1337م ( نک ، عین ، حمام - )
- بائکه‌ی شمال‌غربی : ( تجدیدبنا ) 738ه - /1337 - 1338م
- مدرسه‌ی ملکیه : 741ه - /1340م ( نک : ملکیه ، مدرسه‌ی - )
- گوشه‌ی مهمازیه : ( دارالدویک ) قبل از سال 745ه - 1344 - 1345م ( نک : مهمازیه ، گوشه‌ی - )
- مزار گیلانیه : 753ه - /1352م ( نک : گیلانیه ، مقبره - )
- مزار ترکان : خاتون : 753ه - /1352 - 1353م ( نک : ترکان خاتون ، مقبره - )
- مدرسه‌ی فارسی : 755ه - /1354م
- باب‌الحدید : ( تعمیر ) 755 - 758ه - /1354 - 1357م ( نک : باب‌الحدید ) .
- مدرسه‌ی طشتمریه : وقف 759ه - /1357 - 1358م ( نک : طشتمریه ، مدرسه‌ی - )
- مدرسه‌ی ارغوانیه : 759ه - /1357 - 1358م ( نک : ارغونیه ، مدرسه - )
- دارالقرآن سلامیة : وقف 761ه - /1359 - 1360م ( نک : سلامیه ، دارالقرآن - - )
- گوشه‌ی ادهمیه : 762ه - /1360 - 1361م ( نک : ادهمیه ، گوشه‌ی - )
در شمال قدس قدیم ، ایستگاه اتوبوس ، خارج دیوار
- مدرسه‌ی محدثیه : 762ه - /1360 - 1361م ( نک : محدثیه ، مدرسه‌ی - )
- مدرسه‌ی منجکیه : 762ه - /1360 - 1361م ( بازسازی مدخل 1340ه - /1921 - 1922م ) ( نک : منجکیه ، مدرسه‌ی - )
- مزار و مدرسه‌ی طازیه : 763ه - /1361 - 1362م ( تعمیر 1346ه - /1927 - 1928م )
- گلدسته‌ی باب‌الاسباط : 769ه - /1367 - 1368م تعمیر 1346ه - /1927 - 1928م ( نک : باب‌الاسباط ، گلدسته‌ی - )
- گوشه‌ی بسطامیه : قبل از 770ه - /1368 - 1369م ( نک : بسطامیه ، گوشه‌ی - )
- مدرسه‌ی اسعردیه : وقف 779ه - /1368 - 1369م ( تعمیر 1346ه - /1927 - 1928م ) ( نک : اسعردیه ، مدرسه‌ی - )
- مدرسه‌ی لؤلؤیه : 781ه - /1379 - 1380م ( نک : لؤلؤلیه ، مدرسه‌ی - )
- گوشه‌ی لؤلؤیه : 871ه - /1379 - 1380م ( نک : لؤلؤلیه ، گوشه‌ی - )
- مدرسه‌ی و مزاربلدیه : قبل از 782ه - /1380 - 1381م
- مدرسه‌ی خاتونیه : وقف 782ه - /1380 - 1381م ( نک : خاتونیه ، مدرسه‌ی - )
- سرای الست طنشق مظفریه : وقف 781 - 783ه - 1379 - 1382م
- مدرسه و مزارطشتمریه : 784ه - /1382 - 1383م ( نک : طشتمریه ، مدرسه‌ی - )
ممالیک برجیه
100 - گوشه‌ی قرمیه : قبل از 788ه - /1386 - 1387م
101 - گوشه‌ی شیخ احمد مثبت : 788ه - /1386 - 1387م
102 - خان سلطان ( وکالت ) تعمیر آن 788 ه - /1388 - 1387م تعمیر 117ه - /1763 - 1764
103 - منبر برهان‌الدینک ( گنبد میزان ) 790 ه - /1388م تعمیر : 1259ه - /1834م ( نک : برهان‌الدین ، منبر )
104 - مصطبه ظاهر : 795ه - /1392 - 1393م
105 - مزارطنبغا : ( معلم سیفی ) 798ه - /1395 - 1396م
106 - مزارالست طنشق مظفریه : پایان قرن 8ه - /14م
107 - دارالخطابه : پایان قرن 8ه - /14م
108 - مصطبه بصیری : 800ه - /1397 - 1398م
109 - برکه سلطان : 801ه - /1398 - 1399م
110 - مدرسه‌ی صبیبیه : قبل از 809ه - /1406 - 1407م
111 - گوشه‌ی وفائیه : آغاز قرن 9ه - /15م ( نک : وفائیه ، گوشه - )
112 - مدرسه کاملیه : قبل از 816ه - /1413م ( نک : کاملیه ، مدرسه‌ی - )
113 - مدرسه‌ی باسطیه : وقف 834ه - /1430 - 1431م ( نک : باسطیه ، مدرسه‌ی - )
114 - مدرسه‌ی غادریه : 836ه - /1432 - 1433م ( نک : غادریه ، مدرسه‌ی - )
115 - مدرسه‌ی حسینیه : 837ه - /1433 - 1434م ( نک : حسینیه ، مدرسه‌ی - )
116 - سقاخانه‌ی بصیری : 839ه - /1435 - 1436م
117 - مدرسه‌ی عثمانیه : 840ه - /1436 - 1437م ( نک : عثمانیه ، مدرسه‌ی - )
118 - مدرسه‌ی جوهریه : 844ه - /1440 - 1441م ( نک : جوهریه ، مدرسه‌ی - )
119 - مصطبه سقاخانه قایتبای : 860ه - /1455 - 1456م
120 - جامع‌کبیر ( مسجد بزرگ ) سیدنا عمر : قبل از 878ه - /1473 - 1474م
122 - سرای زمنی : 881ه - /1476 - 1477م
123 - گوشه‌ی شیخ یعقوب عجمی : قبل از 885ه - /1480 - 1481م ( نک : یعقوب عجمی ، گوشه‌ی - )
124 - مدرسه‌ی مزهریه : 885ه - /1480 - 1481م ( نک : مزهریه ، مدرسه‌ی - )
125 - مسجد حریری : قبل از 886ه - /1482م ( نک : حریری ، مسجد - )
126 - مدرسه‌ی اشرفیه : 887ه - /1482م ( نک : اشرفیه ، مدرسه‌ی - )
127 - سقاخانه قایتبای : 887ه - /1482م تعمیر 1300ه - 1882 - 1883م
128 - برکه‌ی غنغج : تعمیر و بازسازی 887ه - /1482م ( نک : اشرفیه ، مدرسه‌ی - )
129 - گوشه‌ی ظاهریه : ( دارالبیرق ) قرن 9ه - /15م ( نک : ظاهریه ، گوشه‌ی - )
130 - بنای بی‌نام ( دارالیمن ) : قرن 9ه - /قرن 15م
131 - قبر و ضریح مجیرالدین حنبلی : ( مورخ قدس ) 927ه - /1520 - 1521م بنای گنبد ( نک : مجیرالدین حنبلی ، مقبره - )
132 - مسجد قیمری : قرن 10ه - /16م ( نک : قیمری ، مسجد - )
133 - مسجد ارواح : ق10ه - /16م ( نک : ارواح ، گنبد - )
134 - گنبد خضر : ق10ه - /16م ( نک : خضر ، گنبد - )
135 - گلدسته‌ی سرخ : ق10ه - /16م
136 - حمام سلطان : ق10ه - /16م اکنون بخشی از دیر سریان است .
137 - قبر داود پیامبر : 930ه - /1523 - 1523م
138 - سقاخانه باب‌الحکمة ( سقاخانه قاسم پاشا ) : 933ه - 1526 - 1527م
139 - گلدسته‌ی قلعه : 937ه - /1531 - 1532م تعمیر 1065ه - /1654 - 1655
140 - سقاخانه برکه سلطان : 943ه - /1536 - 1537م
141 - سقاخانه طریق‌الواد : 943ه - /1536 - 1537م
142 - سقاخانه باب‌السلسله : 943ه - /1536 - 1537م
143 - سقاخانه باب‌الغنم : 943ه - /1536 - 1537م
144 - مصطبه سقاخانه سلیمان : ( باب‌الغنم ) 943ه - 1536 - 1537م
145 - سقاخانه‌ی باب‌الناظره : 943ه - /1536 - 1537م
146 - سقاخانه‌ی باب ستی‌مریم : 943ه - /1536 - 1537م
147 - دیوارها و دروازه‌هایی که عثمانی‌ها بنا کردند : 944 - 947ه - /1537م - ( 1541م ) ( نک : دیوارها و باروهای فلسطین )
148 - باب‌العامود : ( باب دمشق ) بازسازی : 944ه - /1537 - 1538م
149 - باب ساهرة : 944ه - /1537 - 1538م ( نک : باب‌الساهره )
150 - برج لک‌لک : 945 ه - /1538 - 1539م
151 - گنبد نبی : 945ه - /1537 - 1538م
152 - باب ستی مریم : 945ه - /1537 - 1538م
153 - دروازه‌ی الخلیل ( دروازه‌ی یافا ) 945ه - /1537 - 1538م
154 - دروازه‌ی داوود پیامبر ( دروازه‌ی صهیون ) 947ه - 1540 - 1541م
155 - برج کبریت : 947ه - /1540 - 1541م
156 - باب‌المغاربه ( باب الزبل ) : 947ه - /1540 - 1541م ( نک : باب‌المغاربه )
157 - سرای بایرم جاویش : 947ه - /1540 - 1541م
158 - مکتب بایرام جاویش : 947ه - /1540 - 1541م
159 - خاصکی سلطان : 959ه - /1551 - 1552م ( نک : خاصکی سلطان ، حمام - )
160 - جامع مولویه : 959ه - /1551 - 1552م ( نک : مولویه ، مسجد - )
161 - خلوت محمدآقا : 996ه - /1587 - 1588م
162 - گوشه‌ی نقشبندیه : ( ازبکیه ) : 1025ه - /1616م ( نک : نقشبندیه ، گوشه‌ی - )
163 - گوشه‌ی افغانیه : 1040ه - /1630 - 1631م ( نک : افغانیه ، گوشه - )
164 - محراب علی‌پاث : 1047ه - /1637 - 1638م
165 - گنبد یوسف‌آقا : 1092ه - /1681م ( نک : یوسف‌آقاک گنبد - )
166 - مسجد و سقاخانه شوربچیک 1097ه - /1658 - 1659م
167 - مسجدالنبی : ( نمازخانه خضر ، گنبد بخ‌بخ : 1112ه - /1700 - 1701م
168 - سقاخانه شیخ بدیر : 1153ه - /1740 - 1741م
169 - مصطبه گل : 1174ه - /1760 - 1761م
170 - دارالعز : 1205ه - /1790 - 1791م
171 - ایوان سلطان محمود : 1233ه - /1808 - 1809م
172 - باب‌الاسباط ( حرم ) : 1223ه - /1808 - 1809م
173 - گوشه‌ی ولی‌الله ابومدین : ( گوشه‌ی مغاربه ) : 1269ه - 1852 - 1853م
174 - جامع مغاربه : تعمیر 1283ه - /1866 - 1867م ( نک : مغاربه ، مسجد - )
بخش 1 - دوره‌های مختلف
175 - دیوار براق
176 - دروازه‌های بسته
177 - چاهها
178 - مسجد الحیات
179 - اصطبل
180 - مقام ]بارگاه[ غباین
بخش 2 - دوره‌ی عثمانی
181 - مسجد دیسی
182 - مسجد کوچک عمری
183 - مسجد مصعب
184 - مسجد خان سلطان
185 - مسجد ابوبکر صدیق
186 - مسجد عثمان بن‌عفان
187 - مسجد بازارچه‌ی علن
188 - مسجد براق ( نک : براق ، مسجد - )
189 - منسجد شیخ ریحان
190 - ضریح شیخ کلی
191 - ضریح شیخ حسن
192 - مقام و مسجد مولانا سلیمان
193 - قبرهای باب‌الخلیل ( نک : الخلیل ، مقبره‌های - )
194 - سقاخانه بازار عطارها
195 - سقاخانه خان زیت
196 - سقاخانه درج‌الواد
197 - سقاخانه باب حطه
198 - دارشرف
199 - پلها
200 - بازارها
مأخذ :
- نجم ، رائف یوسف : کنوزالقدس ، چاپ اول ، 1403ه - /1983م .
