بائکه

از دانشنامه فلسطین


بائکه از جمله آثار تمدن اسلامی در فلسطین به شمار می رود و شامل اماکن زیر می باشد .

1 - بائکه جنوبی

این بائکه در دوره عباسی ایجاد شد . سپس در دوره فاطمی و دوره عثمانی در زمان سلطان عبدالحمید دوم در ( 131ه - /1893 م ) تجدید بنا شد . مجددا در این اواخر ، پس از تشکیل رژیم صهیونیستی ، کمیته بازسازی مسجد الاقصی اقدام به اصلاح و تعمیر آن کرد .

این بائکه از دو ستون سنگی تشکیل شده که بین آن دو سهستون از سنگ وجود دارد و طاقهای سنگی بر آن قرار گرفته است . در سمت جنوبی آن بر روی ستون استوانه ای شکل یک ساعت خورشیدی برای نشان دادن و وقت قرار دارد که کار مهندس " رشدی الامام " مهندس مجلس اعلای اسلامی در سال 1907م می باشد .

وضع عمومی این اثر در حال حاضر خوب است .

2 - بائکه شرقی

ذکر شده که این بائکه در دوره عباسی ایجاد شده و گروهی گفته اند در دوره فاطمی ساخته شده است .

شاید هم در دوره عباسی ساخته شده و در دوره فاطمی تجدید بنا شده است .

در دوره معاصر مجلس اعلای اسلامی در سال 1365ه - /

1945م اقدام به ترمیم آن کرد و کمیته بازسازی مسجدالاقصی نیز در سال 1982 اقدام به حفظ و نگهداری از آن کرده است .

این بائکه از دو ستون سنگی تشکیل شده که چهار ستون مرمری بین آن قرار دارد . و سه طاق سنگی نیم دایره بر روی آن قرار گرفته است .

وضع عمومی آن در حال حاض خوب است .

3 - بائکه غربی

این بائکه در سال 340ه - /951 - 952م ایجاد شد . ذکر نشده که چه کسی آن را بنا و یا وقف کرده است ولی در دوره فاطمی تجدید بنا شد .

[[ پرونده : | نمای روبه روی بائکه جنوب شرقی ]]

[[ پرونده : | کنوز القدس/ص90 ]]

[[ پرونده : | نمای بائکه شمال شرقی ]]

[[ پرونده : | کنوز القدس/ص184 ]]

کمیته بازسازی مسجد الاقصی در سال 1982م اقدام به تعمیر آن کرد این بائکه از دو ستون سنگی تشکیل شده و بین آنها سه ستون مرمری قرار دارد و یک طاق سنگی استوانه ای شکل برروی آن قرار گرفته است .

در حال حاضر وضع عمومی آن خوب است .

[[ پرونده : | نمای بائکه شمال غربی و پشت آن قبه الصخره مشرفه ]]

[[ پرونده : | کنوز القدس/ص202 ]]

4 - بائکه شمالی

ملک ناصر محمد بن قلاوون در سال 720ه - /1331م آن را ایجاد کرد . در کتیبه سنگی آن که در سمت جنوبی بالای دو ستون قرار گرفته ، نقش بسته شده ای از دو ستون سنگی تشکیل شده که بین آن دو ستون زیبا قرار دارد . یک طاق سنگی استوانه ای شکل نیز روی آن قرار گرفته است .

در حال حاضر وضع عمومی آن خوب می باشد .

نمای روبروی بائکه شرقی

نمای روبروی بائکه غربی

5 - بائکه جنوب شرقی

این بائکه در دوره فاطمی در زمان خلیفه فاطمی ظاهر لإعزاز دین ا... بنا شد . بانی آن امیر انوشتکین غوری سپهسالار و حاکم سوریه در زمان ظاهر بود . در کتیبه های آن آمده است که این بنا در زمان ایوبیان و امیر عزالدین بن عمر بن یعقوب در 608 ه - . ق تعمیر شد :

این بائکه از دو ستون سنگی تشکیل شده و دو ستونمرمرین بین آن قرار دارد . یک طاق سنگی استوانه ای شکل نیز روی آن قرار گرفته است .

در حال حاضر وضع عمومی آن خوب است .

6 - بائکه شمال شرقی

این بنا در دوره ملک ناصر محمد بن قلاوون در سال 726ه - /

1325 - 1326م ایجاد شده است . در کتیبه سنگی که بالای ستون وسط بائکه نصب شده تاریخ این بنا ذکر شده است .

این بائکه از دو ستون سنگی تشکیل شده و بین آنها دو ستون ظریف مرمری قرار دارد و دو طاق استوانه ای شکل بر روی آن قرار گرفته است .

در حال حاضر وضع عمومی آن متوسط است .

7 - بائکه شمال غربی

ملک اشرف شعبان در سال 778ه - /1376م آن را ایجاد کرد .

سپس در دوره سلطان سلیمان قانونی ، تجدید بنا شد . اعتقاد بر این است که بین سالهای 926ه - /1519م و 974ه - /1566م احداث بنای آن پایان یافته است . چنانکه بر کتیبه این بائکه نوشته شده و ناصر خسرو نیز تأکید کرده که امیر انوشتکین غوری آن را ساخته است .

بائکه های دیگری نیز در دوره او ساخته شده است .

این بائکه از دو ستون سنگی تشکیل شده و بین آن سه ستون مرمرین قرار دارد که چهار طاق سنگی استوانه ای شکلبر روی آن قرار گرفته است .

در حال حاضر وضع عمومی آن خوب است .

8 - بائکه جنوب غربی

این بائکه در سال 877ه - /1472 - 1473م زیر نظر امیرناصرالدین محمد النشاشیبی . ناظر حرمین شریفین در زمان سلطان قایتبای ایجاد شد . همچنانکه در کتیبه سنگی بالای این بائکه آمده است .

این بائکه از دو ستون سنگی تشکیل شده و بین آن دو ستون سنگی قراردارد و بالای آن سه طاق استوانه ای شکل قرار گرفته است .

در حال حاضر وضع عمومی آن خوب است

مآخذ :

  1. نجم ، رائف یوسف : کنوز القدس ، مؤسسه آل البیت ، چاپ اول ، 1403 ه - /1983م
  2. ناصری طاهری ، عبدالله : بیت المقدس شهر پیامبران ، انتشارات سروش ، چاپ اول ، 1367