جوزی ، بندلی صلیبیا ( 1871 - 1942 )
در شهر قدس متولد شد ، در سال 1891 به روسیه مهاجرت کرد تا علم الهی بیاموزد و به عنوان یک کاهن فارغ التحصیل شود . ولی بعد از اینکه سه سال علم الهی را در مسکو آموخت از این کار منصرف شد و به بررسی‌های عربی و اسلامی و زبان در مسکو سپس در قازان روی آورد . در سال 1896 به عنوان استادیار زبان عربی و تحقیقات اسلامی در دانشگاه قازان تعیین شد . در سال 1899 مدرک فوق لیسانس را از این دانشگاه به دست آورد . موضوع رساله اش " معتزله ، بحث کلامی تاریخی در اسلام " بود .
بندلی جوزی در سال 190 به وطنش فلسطینی مسافرت کرد ولیکن به خاطر فشار حکومت عثمانی ناچار به بازگشت به قازان شد .
بین سالهای 1911 تا 1917 به عنوان استادیار در ماده‌ی قانون اسلامی در دانشکده‌ی حقوق دانشگاه قازان تدریس نمود . بعد به دانشکده‌ی ادبیات و تاریخ انتقال یافت . تا سال 1920 تاریخ ملتهای خاور نزدیک را تدریس کرد . در این سال برای پذیرش کرسی زبان و ادبیات عربی در دانشگاه بین الملی باکو دعوت شد . کرسی تایخ شرق اسلامی نیز به وی سپرده شد ، و بین سالهای 1930 و 1933 رئیس بخش عربی شاخه‌ی آکادمی علوم ، در آذربایجان گردید و سه بار از فلسطین و سوریه و عراق و مصر و ایران برای اهداف علمی دیدار کرد .
بندلی جوزی به بسیاری از زبانهای قدیم و جدید تسلط داشت و کتابهایی به زبانهای عربی و روسی نوشت ، یا به این دو زبان ترجمه کرد . همچنان که با همکاری دکتر قسطنطین زریق کتاب ( احکام فساد ) تألیف تولد شرق شناس آلمانی ( چاپ سال 1931 ) رااز آلمانی ترجمه کرد . افزور بر بسیاری از مقالات علمی در مجلات عربی قدس در سال 1928 جزو اول کتابش به نام " تارخ حرکتهای فکری در اسلام " به چاپ رسید که در آن باز حرکتهای اجتماعی طبق نظریات علمی - مارکسیستی بحث کرد و به همین خاطر شهرت زیادی به دست آورد .
بندلی در شهر باکو وفات یافت ، در حالی که تألیفات چاپ شده‌ی خود بالغ بر 15 کتاب به زبانهای عربی و روسی را از خود به جای گذاشت این کتابها عبارتند از :
- اللغة الروسیه للعرب ، قازان 1899 - 1898 .
- المعتزله ، البحث الکلامی التاریخ فی الاسلام ، قازان 1899 .
- تحفه العروس فی لغة الروس ، قازان 1903 .
- محمد المکی و محمد المدنی ، قازان 1903 .
- الموعة عندالعرب ( ترجمه از دیکلف هولندی ) ، قازان 1903 .
- تاریخ کنیسه اورشلیم ، قازان 1910 .
- جبل لبنان ، تاریخ و حالته الحاضره ، قازان 1914
- البحث فی القرآن ، قازان 1914 .
- المسلمون فی روسیا و مستقبلهم ، قازان 1917 .
- کتاب فتوح البلدان بلاذری ( ترجمه ) ، باکو 1927 .
- تاریخ یعقوبی ( ترجمه ) ، باکو 1927 .
- من تاریخ الحرکات الفکریه فی الاسلام ، القدس 1928 .
- الشؤون الانکلیزیة المصریة ، باکو 1930
- أمراء غسان ( ترجمه عن سفرلدکه ) ، بیروت 1933 .
- تاریخ حیاة الفارابی و تلخیص نظامه الفلسفی ، باکو .
ناجی علوش و جلال السید ، مقالات بندلی جوزی را که در روزنامه‌ها و مجلات انتشار یافته بود جمع آوری کردند ودر بیروت در کتابی تحت عنوان " بررسی زبان و تاریخ اقتصادی و اجتماعی عربم به چاپ رساندند .
مآخذ :
- عودات ، یعقوب : من أعلام الفکر و الادب فی فلسطین ، عمان 1976 .
- سرکیس ، یوسف الیان : معجم المطبوعات العربیة و المعربة ، قاهره 1928 .
- جوزی ، نصری بندلی صلیبیا الجوزی : مجلة الکاتب الفلسطینی عدد 14 آب 1978 .
