جاولیه ( مدرسه - )

این مدرسه که بیشتر به دانشکده روضة المعارف الوطنیه معروف بود از مدارس مشهور بیت المقدس است و در شمال غرب حرم شریف واقع می باشد . امیر علم الدین سنجربن عبدا... جاولی ، نائب غزه و قدس و ناظر حرمین شریفین که تألیفات متعددی نیز داشته بین سالهای 712ه - . /1312م . و 720ه - . /1320 م ، در زمان ملک ناصر محمدبن قلاون آن را به نام خود تأسیس کرد و سپس وقف نمود . علم الدین از دوستداران علم بوده و آثار عمرانی بسیاری در بیت المقدس و دیگر شهرها از وی باقیمانده است .

تاریخ بنای قدیمی این مدرسه به دوران پیش از میلاد برمی گردد و گفته شده که در ابتدا قلعه ، برج یا دژ و مقر رومیان بوده است . والی رومی بیلاطس رهبر مسیحی در آنجا اقامت داشته است . این مدرسه که سپس بخشی از دانشکده ملی معارف قدس شد در سال 715ه - . ق . مدرسه جاولیه نام گرفت . این مدرسه در آن ایام و نیز در زمان مجیرالدین حنبلی محل سکونت نواب قدس بود . تا اوایل قرن نهم هجری/پانزدهم میلادی در قدس کانون علمی و دارای نقش فرهنگی بود و سپس در سال 800ه - . ق . تبدیل به دارالحکومه شد . امیر شاهین فرباخ نائب السلطنه در قدس نخستین کسی بود که این مکان را به عنوان کاخ خود برگزید . سپس امیرشاهین شجاعی نائب قدس و ناطر حرمین شرفین ، آن را بازسازی نمود . چنان که در کتیبه بالای آستانه در ذکر شده است ، این مدرسه از آن پس به کاخ نواب قدس تغییر یافت و سپس در اواخر قرن دهم هجری/شانزدهم میلادی/در دوره عثمامی به اقامتگاه زمستانی و دارالحکومه تبدیل گردید و تا شروع جنگ جهانی اول به همین ترتیب از آن استفاده می شد .

پس از اشغال فلسطین توسط انگلیس ، مجلس اعلای اسلامی آن را به جهت اینکه از املاک موقوفه بود در اختیار گرفت و مدرسه ای در آن بنا کرد که دانشکده " روضة المعارف الوطنیه " نام داشت . در دوران انقلاب 1936 - 1939 انگلیس از آن محل به عنوان قرارگاه پلیس استفاده کرد ولی مجددا از آن به عنوان مدرسه بهره برداری گردید و هم اکنون مدرسه پسرانه " العمریه " در این مکان است و مقبره شیخ درباس الکردی الهکاری نیز در این مدرسه قرار دارد .

این مدرسه از دو طبقه تشکیل شده که مشرف بر صحن روباز است و از جهت جنوبی مشرف بر حرم شریف می باشد . در طبقه اول تعدادی اتاق و یک ایوان جنوبی با حجم متوسط قرار دارد . در طبقه دوم نیز تعدادی اتاق با حجم متوسط وجود دارد .

پس از گذشت یک قرن ، یک طبقه ساختمان دیگر به آن اضافه شد که در این طبقه تعدادی اتاق قرار دارد که برخیکنوزالقدس ، ص 181

[[ پرونده : | نمای بیرونی مدرسه ]]

مشرف بر صحن حرم و برخی دیگر مشرف بر صحن روباز است . این مکان هم اکنون مدرسه ابتدایی است که مدرسه العمریة نام دارد . وضع کلی معماری این بنا خوب است .

مآخذ :

1. ناصری ، طاهری ، عبدا... بیت المقدس شهر پیامبران ، انتشارات سروش ، تهران 1367 .
2. اسعدی ، مرتضی : بیت المقدس ، بنیاد دائرة المعارف اسلامی ، تهران 1367 .
3. نجم ، رائف یوسف : کنوزالقدس ، مؤسة آل البیت ، چاپ اول ، 1983 .
4. الموسوعة الفلسطینیة ، جلد چهارم ، چاپ اول ، 1984 .