فحل ( واقعه - )
به مکان فحل یا عین فحل در جنوب شرقی بیسان از سرزمین فلسطینی منسوب است . در زمان رومی ها بلد نامیده می شد و امروزه به دلیل وجود آثار رومی و یونانی در آن خرابه فخل نامیده می شود .
این اتفاق در زمان جنگ بزرگ با رومی ها که در ترتیب آن با توجه به سایر اوضاع در شام به دلیل وقوع آنها در یک سال اختلاف داشتند ، پس از پانزده سال از خلافت عمر ، در ذی القعده سال 13 ه/کانون دوم 635 م اتفاق داد و این سال به دلیل اهمیت آن به نام سال فحل نامیده شد .
هرقل خواست تا گسترش نفوذ مسلمانان را که تا دمشق پیشرفته بودند متوقف کند . پس در منطقه فحل سربازان زیادی را به رهبری " سکلیریوس " Sakellarius یکی از یاران خود جمع کرد و " نسطوریس " Nestouros با او همراه شد و مسلمانان با گروه زیادی از سربازانشان که
بیشتر آنها از شام بودند با آنها درگیر شدند که در رأس آنها رهبران بزرگشان قرار داشتند .
خالدبن ولید در صف مقدم و ابو عبیده جراج و عمروبن العاص در دوطرف سپاه قرار داشتند ( طرف راست و چپ ) عیاض بن غنم با مردانش و ضراربن الدروز سواره نظام و شرجیل بن حسنه با بقیه مردم و شاید داوطلبانی ، شرکت داشت .
هنگامی که رومی ها تصمیم مسلمانان در جنگ با خود را دیدند ، آبهای سدهای بیسان و قناتهای زیادی که رودهای اردن آن را آبیاری می کردند ، در منطقه رها کرده به این امید که زمین گلی شده و از پیشروی مسلمانان جلوگیری کنند . ولی مسلمانان با آنها در غزه درگیر شدند و جنگ سخت و بی سابقه ای که کسی تا آن زمان مثل آن را ندیده بود ، روی داد و یک شبانه روز طول کشید وقتی شب تاریک بعدی فرارسید مسلمانان رومی ها را به درون گلها راندند . آنها را تیرباران کردند و اعراب رهبر آنها مقلار و جانشین او را دستگیر کرده و ده هزار نفر از رومی ها را کشتند .
گفته شده است که هشتاد هزار نفر از آنها را کشتند و کسی از آنها جز الشریر نجات نیافت . لذا این حادثه به حادثه فحل یا روزطدردتمة یا روز بیسان مشهور است .
بر اثر شکست رومی ها در فحل اولین شهر شام محاصره شد . اهالی آن اماکن خواستند به شرطی که جزیه بپردازند در امان باشد . پس ابو عبیده امیر شر جیل بن حسنه را امیر آنها نمود و در آنجا بود تا اینکه بر اثر طاعون مشهور عمواس در یک روز با ابی عبیده در سال 18 ه/639 م . درگذشتند .
قابل ذکر است که بعد از این جنگ بود که رومی ها نتوانستند در مقابل نیروهای عرب در فلسطین بایستند .
مآخذ :
- بلاذری : فتوح البلدان ، دمشق 1965 .
- طبری : اخبار الرسل والملوت ، مصر 1960 .
- ابن الادثیر : الکامل ، بیروت 1965 .
- ذهیی : تاریخ الاسلام ، القاهره 1367ه .
- حموی ، یاقوت : معپم البلدان ، بیروت 1965 .
