عالیه ( گردهمایی - )

تحت فشار افکار عمومی عربی و فلسطینی و جریانهایی که در خلال دوره مجمع عمومی ملل متحد در پاییز 1947 در قبال تقسیم فلسطین و ایجاد یک دولت یهودی در آن به وجود آمد ، دولتهای عربی و جامعه [عربی ]تلاش قابل توجهی به مسأله دفاع از فلسطین نشان دادند .

در همان زمانی که هیأتهای دولتهای عربی در سازمان ملل متحد در صدد ساقط نمودن برنامه تقسیم برآمدند دولتهای عربی اعلام کردند برای دفاع از فلسطین آمادگی لازم است .

بنابراین مجلس جامعه دولتهای عربی به برگزاری جلسه ای برای بحث و بررسی اوضاع سیاسی و جوانب مختلف مسأله فلسطین و بحث و جدال های مجمع عمومی سازمان ملل درباره آن و به شکلی خاص برای بررسی موضوع دفاع از فلسطین دعوت شد .

مجلس جامعه در تاریخ 7/10/1947 در شهر عالیه لبنان تشکیل شد و هیأتهای تمام دولتهای عربی از بالاترین سطوح در آن حضور یافتند . چند نخست وزیر ، وزیر امور خارجه دفاع نیز در آن بودند . در این دوره هیأت عربی عالی فلسطین نیز مشارکت داشت .

هنگامی که مجلس موضوع دفاع از فلسطین را مورد بحث قرار داد عده ای از اعضای هیأتها به ویژه هیأت عراقی با حماسه و هیجان خواستار لزوم دخالت نیروهای نظامی عرب برای نجات فلسطین گردیدند . در میان شور و حماسه ای که مجلس را فرا گرفته بود " محمود مهمی نقراشی " نخست وزیر مصر و رئیس هیأت آن کشور در آن زمان در جامعه به پا خاست و خطاب به مجلس گفت :

" من از برادران خواهش می کنم که وقار و سلامت اندیشه داشته باشند و امروز تصمیم به کاری نگیرند که فردا قادر به اجرای آن نباشند . من از حضور اجتماع کنندگان و به ویژه از اعضای هیأت فلسطین تقاضا دارم که بدانند مصر در فلسطین دخالت نظامی نخواهد کرد و برای دفاع از آن وارد جنگ نخواهد شد ، ولی آمادگی دارد با سایر دولتهای عربی در یافتن راه حلی جدی و عاقلانه برای دفاع از فلسطین و نجات آن مشارکت نماید . این را به صراحت و راستی می گویم تا کسی به شور حماسه و هیجانی که در این مجلس ظاهر گردیده فریفته نشود . "

مجلس جامعه از هیأت فلسطینی خواست دیدگاه خود را در قبال موضوع دفاع از فلسطین اظهار نماید . هیأت در این زمینه یادداشتی را که هیأت عالی عربی فلسطین به دولتهای عربی و دبیرکل جامعه ارائه کرده بود بین حاضران پخش نمود . این یادداشت شامل برنامه جامع و مفصلی برای دفاع از فلسطین بود که در اساس خود به فلسطینیان اعتماد داشت . سپس امیل الغوری بنام هیأت فلسطینی سخن گفت و موضوع دفاع از فلسطین و نظر فلسطینیان را در قبال آن شرح داد . از جمله گفت :

" بهترین وسیله برای دفاع از فلسطین در لزوم اعتماد بر خود فلسطینیان و مسلح ساختن آنها و یاری دادنشان و مشارکت در آموزش نظامی آنان خلاصه می شود . فلسطینیان از دولتهای عربی جز افزایش این پشتیبانی و تقویت خود به وسیله اشخاصی که به فنون و آگاهان نظامی عرب با کفایت چیزی نمی خواهند ، به هیچ وجه نظر آنان این نیست که نیروهای نظامی عربی در فلسطین مداخله کند ،

زیرا آنان مطمئن اند که خود توانایی تحمل بار دفاع را به تنهایی دارند و می توانند زمینها و عربیت آن را محافظت نمایند به شرط آنکه دولتهای عربی آنان را با کمکهای مالی و مادی تقویت کنند . "

پس از پایان بحث و جدلها ، مجلس جامعه تصمیم گرفت کمیته نظامی و فنی برای بررسی موضوع دفاع از فلسطین و ارائه گزارشی در مورد آن تشکیل گردد . این کمیته بلافاصله با تعدادی از نظامیان فنی عرب درجه اول از تمامی دولتهای عربی تشکیل شد و اعضای آن به بررسی مساله دفاع از فلسطین و جست وجوی بهترین راهها برای تحقق بخشیدن به اهداف آن مشغول شدند .

اعضای کمیته به گونه ای ویژه به بررسی برنامه ای پرداختند که هیأت عالی عربی مطرح کرده بود و در بررسی اوضاع داخلی فلسطین از نظر جغرافیایی و سیاسی و انسانی تعمق و تأمل نمودند . پس از آنکه نظامیان عرب بررسی ها و بحث و جدل های خود را پایان دادند گزارش خود را در فضایی آرام و دور از تأثیرات و جهت دادنهای سیاسی و نفوذ بیگانگان طرح ریزی کردند و به مجلس جامعه ارائه نمودند . این گزارش حاوی توصیه هایی بود که مختصر مهمترین آن به قرار زیر است :

1. قرار دادن اهالی فلسطین در موقعیتی مشابه موقعیتی که یهود از جهت مسلح بودن و تمرین و آموزش و حفظ شهرها و روستاها به صورت نظامی و فنی در آن به سر می برد و اینکه آنان را اساس دفاع از سرزمینشان قرار بدهد .
2. کمک گرفتن از داوطلبانی که از کشورهای عربی برای کمک به فلسطینیان در دفاع از سرزمینشان اعزام می شدند .
3. نگاه داشتن نیروهای نظامی دولتهای عربی در مرزهای فلسطین بدون وارد شدن به آن .

این امر به منظور دلگرمی و پشتیبانی برای بالا بردن روحیه فلسطینیان و کمک به مجاهدان به هنگام ضرورت با تجهیزات نظامی و افسران و واحدهای فنی برای مقاومت در زمان نیاز در نظر گرفته شد .

مجلس جامعه جلسه ای ویژه برای بررسی این گزارش برگزار نمود و هیأت فلسطینی استقبال خود را از گزارش و توصیه های آن که در حقیقت به طور کامل در تأیید برنامه فلسطینی در دفاع از فلسطین بود اظهار نمود .

پس از بحث مجلس درباره گزارش و توصیه های آن

به اتفاق آراء مورد موافقت قرار گرفت و به کمیته سیاسی نظامی تابع مجلس جامعه ارجاع گردید تا کمیته نظامی تابع جامعه دولتهای عربی مورد اجرا قرار گیرد .

کمیته سیاسی جامعه جلسه ویژه ای تشکیل داد و طی آن بررسی گزارش کمیته نظامی فنی را تکرار کرد و مقرر نمود که به موقع به اجرا گذاشته شود .

ستاد نظامی جامعه چنین کرد و به هیأت سیاسی سفارش کرد که ستاد نظامی ویژه ای که با دبیرکل جامعه رابطه داشته باشد تشکیل دهد که جریان اجرا را بر عهده بگیرد .

محمود فهمی نقراشی نخست وزیر مصر و رئیس هیأت آن کشور تبصره ای بر تصمیمات کمیته ارائه نمود که در آن می گفت :

" می خواهم همه بدانند که مصر گرچه با مشارکت در پشتیبانی نظامی ( یعنی آماده نگاه داشتن نیروهای نظامی در مرزهای فلسطین ) موافق است اما برای پیشروی بیش از این مقدار هرگز آمادگی نخواهد داشت . "

کمیته سیاسی جلسه ویژه ای تشکیل داد و در آن تصمیمات گذشته خود را تکرار نمود و تصمیم گرفت که از طریق هیأت عالی عربی فلسطین به فلسطینیان کمک کند که مقدار اولیه این کمک پنج هزار قطعه اسلحه و یک میلیون جنیه باشد .

تشکیل کمیته نظامی خاص مرکب از تعدادی افسران عالی رتبه انجام گردید . حکومت سوریه نسبت به موضوع دفاع از فلسطین توجه بسیار نشان داد و امکانات خود را در اختیار کمیته نظامی ویژه گذاشت که به سپهبد طه هاشمی ( عراق ) [وظیفه] ناظر بر امور داوطلبی و آموزش و آماده سازی و تهیه ادوات را واگذار کرده بود .

دوره مجلس جامعه و کمیته سیاسی آن با تصمیمات یاد شده در بالا ، در عالیه پایان پذیرفت . هیأتهای عربی به کشورهای خود بازگشتند .

پس از چند روز که از تشکیل مجلس جامعه در عالیه گذشت به شکلی قطعی برای دولتهای عربی آشکار گردید که مجمع عمومی سازمان ملل به زودی تصمیمی خواهد گرفت که بر مبنای آن تقسیم فلسطین و ایجاد دولتی یهودی در آن عملی می شود .

دبیرکل جامعه دعوتی فوری برای برگزاری اجتماع کمیته سیاسی به جامعه در قاهره فرستاد . وزیران خارجه و

دفاع عرب و اعضای کمیته نظامی جامعه دعوت را اجابت کردند . پس از آنکه کمیته اوضاع موجود را بررسی کرد به اتفاق آراء تصمیم به دو برابر نمودن مقدار سلاحی گرفت که در اجتماع ( گردهمایی ) عالیه تصمیم به ارائه آن به فلسطینیان گرفته شده بود .

همچنین تصمیم گرفت که مبالغ مالی که اختصاص آن به فلسطینیان مقرر گشته بود دو برابر شود . اما این تصمیمات به گونه ای صحیح و کامل به مرحله اجرا درنیامد .

مأخذ :

#الموسوعة الفلسطینیة : عالیه ( اجتماع - ) ، جلد سوم ، 1984 .