آبارالنقب ( دره - )

گاهی تنها " آبار " گفته می‌شود . از مهم‌ترین ریزابه‌های رود بزرگ جرافی است و قسمت شمالی چاه عاده ( یا ابن‌عوده ) در میانۀ فلات نقب ، به آن می‌پیوندند . طول آن ح 32 کم است .

نخستین باریکه‌های آبی این دره در ناحیه‌ای پست از زمین نقب نزدیک مرز مشترک فلسطین و مصر ، جمع می‌شود . این ناحیه به وسیلۀ ارتفاعات و کوههای فلات احاطه شده است که در غرب کوه سماوی با ارتفاع 1006 قرار دارد و در شرق ، کوه عدید با حداکثر ارتفاع 847 م - . حوضۀ یاد شده ، در ناحیۀ جنوب غربی به وسیلۀ ارتفاعات کوچکی در کوه دبه ، بسته می‌شود .

از این ارتفاعات و فرو دیواره‌های آن سیلاب‌هایی سرازیر می‌شود که از میان سنگ‌های آهکی ائوسن راه باز می‌کند و در یک دره جمع می‌شود . این دره خود مجرای زبرین درۀ آبارالنقب است . آبارالنقب ، مجرای خود را در ته‌نشین‌ها و سنگریزه‌های نرم دوران چهارم زمین‌شناسی باز می‌کند و در شمال ، تا 13 کم در شمال شرقی پیش می‌رود . آنگاه پیش از پیوستن به مهم‌ترین ریزابۀ خود - درۀ ام‌بریک که آب‌های کوه مغازه و دامنه‌های شمال کوه سماوی را زهکشی می‌کند - از چاه عدید می‌گذرد . این چاه در مقابل ناحیۀ خروجی درۀ ام‌بریک از گذرگاه سماوی قرار دارد . پس از طی کردن مسافت یاد شده ، درۀ آبارالنقب ، با زاویۀ مشخصی در مجرا ، به سمت شرق جنوب شرقی تغییر مسیر می‌دهد و به موازات یک خط گسلش با همان محور ، پیش می‌رود . به فاصلۀ 3 کم پیش از این زاویه و 5 کم پس از آن ، مقطع دره در سنگ‌های سفید گلی - آهکی ائوسن و کامپان ، به طور نسبی تنگ و ژرف است . سپس فراخنای آن تا عرض 200 - 300م می‌رسد و در دهانۀ آن در درۀ جرافی ، بالغ بر 450م می‌شود . بر این بخش از دره ، گاه از ناحیۀ راست گاه از چپ و گاه از هر دو جانب شیب‌های صخره‌ای مشرف است . در اینجا ، درۀ آبارالنقب مجرای خود را در آبرفت‌ها و سنگریزه‌هایی حفر می‌کن که یا ته‌نشستی‌اند یا از دو طرف سرازیر شده‌اند . این مواد ، ته‌نشین‌های دوران چهارم به شمار می‌روند .

جریان آب در درۀ آبارالنقب سیلابی نامنظم است و به ریزش باران‌های اندکی متکی است که میانگین سالانۀ مقدار آن ، در منطقه‌ای که درجۀ حرارتی نزدیک به 24 درجه و نیز بیش از 1900 ملم میزان تبخیر سالانه دارد ، بین 50 - 100 ملم است . نواحی این دره ، به طور تقریب ، خالی از سکنه است و کمتر فعالیت اقتصادی در آن به چشم می‌خورد . تنها قبایل عزازمه و سعیدیان ، در موسم علف ، شتران و گوسفندان خود را به این منطقه می‌آورند .

مأخذ :

1. نقشه فلسطین ، مقیاس ، نقشه بیرمعین .