رکاز ( بانک اطلاعاتی سازمان غیردولتی الجلیل )

مقدمه :

امروزه سازمانهای غیردولتی ( NGO ) با فعالیت غیرانتفاعی و داوطلبانه برای رفاه و دادن خدمات عمومی به فعالیت می پردازند . این سازمانها شامل جمعیت ها ، گروهها و نهادهای انسانی خودجوش و برآمده از مردمی هستند که مهم ترین شاخصه خود را در استقلال از دولت تبیین می نمایند .

سازمانهای غیردولتی بنابر تعریف جهانی در کاهش دردها و افزایش منفعت فقیران و تأمین خدمات اجتماعی و توسعه اجتماع ملی فعال هستند . به عبارت دیگر ارتباط نزدیک این سازمانها با فرد فرد مردم ، حضور عنصر تعهد و خلوص نیت ، جایگاه والایی را در نزد ملتها به آنها داده است . گذشته از هدفی که بانیان یک سازمان غیردولتی در تأسیس آن داشته اند ، در عمل هر سازمانی اهدافی را دنبال می کند که عمده ترین اهداف سازمانهای غیردولتی را می توان در قالب عبارات مفهومی ذیل بیان کرد :

1. اطلاع رسانی و آگاه سازی عمومی ( ارتباطات )
2. جلب مشارکت مردمی ( بسیج عمومی )
3. ایجاد ، گسترش و تقویت تفاهم بین ملتهای مختلف
4. ارزیابی فعالیت ها
5. جذب سرمایه ها و منابع کوچک مردمی ( بسیج منابع )

در همین چارچوب باید اشاره کنیم که بیش از 30 میلیون غیردولتی فلسطینی در داخل سرزمینهای اشغالی 1948 مشغول به فعالیت می باشند که دامنه فعالیت آنها از امور اداری ، رفاهی و اجتماعی... تا دفاع از حقوق بشر ، آوارگان ، توسعه علوم و تحقیقات و امور زنان و جوانان عرب را دربرمی گیرد .

انجمن الجلیل نیز از جمله این سازمانهاست که به عنوان یک سازمان تحقیقاتی غیردولتی به فعالیت در زمینه امور رفاهی و بهداشتی شهروندان عرب در اسرائیل می پردازد .

البته در این گزارش ما قصد نداریم به بررسی عملکرد این سازمان بپردازیم ، اما از آنجایی که " رکاز " به عنوان بانک اطلاعاتی این سازمان عمل می کند ، ناگزیریم معرفی کوتاهی از

الف - انجمن الجلیل :

این انجمن در سال 1995 به منظور تلاش در جهت دستیابی به تساوی و برابری میان شهروندان یهودی و عرب داخل اسرائیل و همچنین تحقق نیازهای اقلیت عرب فلسطینی ساکن در اسرائیل ، تأسیس گردید . از دید انجمن الجلیل تحقق اهداف مذکور نیازمند بهبود و ارتقاء وضعیت اقتصادی ، اجتماعی و بهداشتی شهروندان عرب اسرائیلی - که به عنوان یک اجتماع بومی و نژادی در درون این سرزمین زندگی می کنند - می باشد .

فعالیت های عمده و اصلی این انجمن توسط دپارتمانهای5 گانه ای که هر یک در حوزه های خاص به فعالیت مشغولند ، انجام می شود . این دپارتمانهای پنج گانه عبارتند از :

1. دپارتمان بانک اطلاعاتی :

از مهم ترین بخشهای این انجمن می باشد که عمده ترین فعالیت های انجمن در این بخش انجام می شود .

1. دپارتمان محیط زیست :

برنامه های این بخش شامل تحقیق و پژوهش و ارائه دادخواست به ارگانهای مربوطه در مورد خطرات ناشی از آسیبهای زیست محیطی در جلیله ( شمال فلسطین اشغالی ) ، همکاری با ائتلاف سازمانهای پنج گانه زیست محیطی عربی - یهودی با هدف تقویت بسیج زیست محیطی و همچنین آگاهی دادن به شهروندان عرب درباره خطرات زیست محیطی و تشکیل کلاسهای آموزشی در این زمینه ، به ویژه در مدارس و اردوگاههای آوارگان است .

1. دپارتمان بهبود وضعیت آموزشی و بهداشتی شهروندان عرب :

آموزش بهداشت زنان عرب ، بالا بردن سطح آگاهی های بهداشتی زنان ، بررسی سیاستهای بهداشتی دولت و آگاه کردن افکار عمومی از وضعیت بهداشتی روستاهای عرب نشین از جمله فعالیت های این دپارتمان است .

1. دپارتمان نقب :

از مهم ترین اقدامات این دپارتمان می توان به ایجاد کلینک های سیار برای ارائه خدمات بهداشتی به بیش از 2000 عرب بدوی ساکن در روستاهای به رسمیت شناخته نشده نقب و برپایی کلاسهای آموزش بهداشت اولیه برای کودکان این روستاها اشاره کرد .

1. دپارتمان تحقیق و توسعه :

از دیگر بخشهای این انجمن می توان از دپارتمان تحقیق و توسعه نام برد که تحقیقات را در جهت شناسایی مشکلاتی که اقلیت عرب فلسطینی داخل اسرائیل در روستاها و شهرهای مختلف عرب در حوزه های آموزش بهداشتی با آن مواجه هستند ، انجام می دهد .

حال پس از آشنایی با انجمن الجلیل به عنوان یکی از سازمانهای غیردولتی فلسطینی که در جهت بهبود وضعیت اجتماعی و بهداشتی شهروندان عرب اسرائیلی در سرزمینهای اشغالی 1948 فعالیت می کند ، عملکرد مهم ترین بخش این سازمان یعنی " رکاز " بررسی می شود .

ب - رکاز و عملکرد آن :

The Galilles Society Daet Bank : Rikas

با توجه به کمبود داده و همچنین اطلاعاتی رسمی در مورد اقلیت عرب فلسطینی ساکن در اسرائیل که حدود 18 درصد از کل جمعیت اسرائیل را تشکیل می دهند ، انجمن الجلیل درصددبرآمد تا برای رفع این مشکل یک بانک اطلاعاتی را با هدف جمع آوری اطلاعات جامع و دقیق درباره وضعیت اجتماعی و اقتصادی شهروندان عرب اسرائیلی و همچنین اصلاح نقایص موجود در این داده ها و اطلاعات و به روز کردن اطلاعات آماری در مورد اقلیت عرب ساکن در اسرائیل ، ایجاد کند .

1. اهداف رکاز :

مهم ترین اهداف بانک اطلاعاتی رکاز را می توان به شرح ذیل برشمرد :

1. کمک به تصمیم گیرندگان سیاسی که نیازمند اطلاعاتی در مورد وضعیت شهروندان عرب فلسطینی مقیم اسرائیل می باشند .
2. شناخت دقیق مشکلات و نیازهای اجتماعی و اقتصادی جامعه فلسطینیان در اسرائیل .
3. توجه دادن مقامات محلی و ملی به اختلاف بین سطح استانداردهای زندگی یهودیان و فلسطینیان در جامعه اسرائیل .
4. بالا بردن سطح آگاهی جامعه عرب از شرایط واقعی زندگی فلسطینیان در اسرائیل .
5. کمک به محققان در دستیابی آسان به اطلاعات مورد نیاز درباره شهروندان عرب اسرائیل .
6. فعالیت های رکاز :
7. تهیه و گردآوری مجموعه اطلاعات گوناگون اقتصادی ، اجتماعی و جغرافیایی در مورد جامعه فلسطینیان در اسرائیل .
8. فراهم کردن زمینه های رشد و توسعه در ساختار اجتماعی و اقتصادی اقلیت فلسطینی در اسرائیل .
9. انجام مطالعات موجود در بانک اطلاعاتی .
10. توسعه بانک اطلاعاتی محاوره ای به منظور پاسخگویی به سؤالات کاربران .
11. انتشار گزارش سالانه که حاوی اطلاعات گوناگون در ارتباط با جامعه عرب فلسطینی موجود در اسرائیل می باشد .
12. تهیه گزارشات مختلف از ابعاد مختلف زندگی شهروندان عرب اسرائیلی و ارائه این گزارشات به سازمانها غیردولتی داخلی و بین المللی ، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی .
13. به روز کردن دوره ای اطلاعات .

در واقع رکاز این زمینه را برای استفاده کنندگان از این بانک اطلاعاتی در سطوح محلی ، ملی و بین المللی ، فراهم می کند تا بتوانند جدیدترین اطلاعات را در زمینه های مختلف در مورد فلسطینیان مقیم سرزمینهای اشغالی 1948 - که به راحتی از طریق سایر منابع قابل دسترسی نمی باشد - در اختیار داشته باشند .

در حال حاضر فعالیت های رکاز درباره شهروندان عرب اسرائیلی در امور زیر متمرکز شده است : اشتغال جمعیت شناسی ، مشارکت در نیروی کار ، استانداردهای زندگی ، آموزش و بهداشت .

لازم به ذکر است که رکاز از حمایت مالی افراد وسازمانهای غیردولتی مختلف در اروپا و آمریکا برخوردار می باشد که از جمله آنها می توان به سازمان غیردولتی فورد در آمریکا اشاره کرد .

سایت قابل دسترس رکاز در اینترنت ، اطلاعاتی را با ویژگیهای ذیل در اختیار کاربران قرار می دهد :

1. طبیعت منحصر به فرد اطلاعات :

بدین ترتیب که مرکز تنها بانک اطلاعاتی است که حاوی اطلاعات خاص اقتصادی - اجتماعی در ارتباط با جامعه فلسطینیان ساکن در اسرائیل می باشد .

1. دسترسی متمرکز به اطلاعات :

اطلاعات موجود از منابع رسمی مختلف جمع آوری شده و در یک بانک اطلاعاتی گردآوری شده است .

1. عملکرد تطبیقی :

مقایسه اطلاعات اقتصادی - اجتماعی بین جوامع یهودی و عرب در بانک اطلاعاتی رکاز قابل دسترس می باشد .

1. امکان گفت وگوی محاوره ای و دسترسی سریع به اطلاعات مورد نیاز .

در یک جمع بندی کلی از مطالب فوق می توان گفت که انجمن الجلیل تلاشهای زیادی برای بهبود و ارتقاء سطح زندگی شهروندان عرب در جامعه اسرائیل و رفع برخی مشکلات آموزش و بهداشتی این گروه اقلیت ، در جامعه اسرائیل انجام داده است . در واقع انجمن از طریق رکاز و با ارائه اطلاعات جامع درباره وضعیت اجتماعی و اقتصادی اقلیت عرب فلسطینی حاضر در اسرائیل ، توانسته است گامهای مثبتی را در این زمینه برداشته و موفقیت هایی نیز به دست آورد . اما واقعیت این است ، تا زمانی که الجلیل و دیگر سازمانهای غیردولتی فلسطینی که در ارتباط با موضوعات و مسایل مختلف شهروندان عرب اسرائیلی کار می کنند ، در تصمیم گیریهای مربوط به این اقلیت بومی ( موجود در اسرائیل ) و همچنین برنامه های دولت در این زمینه عملاً به مشارکت فراخوانده نشوند و عرصه " آزمون و خطا " برای آنان فراهم نشود ، حضور اثرگذار و کارساز این سازمانها در مجامع بین المللی محقق نخواهد شد .

مآخذ :

1. نشریه رویداد و گزارش صهیونیسم ، مؤسسه تحقیقات علمی سیاسی ندا ، شماره 18 ، 3/6/1382 .
2. نقش و جایگاه سازمانهای غیردولتی در عرصه فعالیت های ملی و بین المللی ، دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی وزرات کشور ، تهران 1380 ، ص 72 .
3. http : //www. gal-Soc.org/dataloank.html.