دستگاه اطلاعاتی اسرائیل ( تاریخچه - )

یکی از اصول استراتژی رژیم صهیونیستی وجود یک شبکه اطلاعاتی نیرومند است . این رژیم در جهت اجرای این اصل بر آن شد تا یک سیستم اطلاعاتی شایسته که توان همکاری با دستگاههای اطلاعاتی خارجی و حامی اسرائیل را داشته باشد به وجود آورد . لذا سعی کرد تا این سیستم اطلاعاتی را در زمینه های سیاسی ، اقتصادی و نظامی فعال نماید . این سیستم بر ضد دولتهای عربی و سازمانهای چریکی فلسطینی و اطلاع از اسرار و توان موجود آنها به کار گرفته شد . البته نقش آن تنها به جمع آوری اطلاعات محدود نبود ، بلکه در زمینه های سیاسی ، اقتصادی و نظامی نیز به منظور کاهش توان اعراب به اشکال مختلف به فعالیت می پرداخت . در این دوره اسرائیل دست به اجرای شیوه های استراتژیک مختلف زد . از جمله اصل " اقدام به ضد حمله بازدارنده " به محض احساس خطر و همچنین اصل انتقال جنگ به عمق سرزمین دشمن پس از آغاز درگیری . رهبری سیاسی و نظامی اسرائیل در تمام زمینه ها با دقت نظر و هوشیاری کامل عمل کرده است تا بتواند در جهت مقابله با هر رویدادی تصمیمات سیاسی و نظامی فوری و مناسب را اتخاذ نماید . دستگاه اطلاعات اسرائیل از این لحاظ حائز اهمیت بسیار است که در زمینه توجیه یهودیان پراکنده در اطراف و اکناف جهان براساس طرحهای پیش بینی شده نقش مهمی را ایفا می نماید . همچنین در تحقق همکاری بین او و سایر دستگاههای اطلاعاتی بیگانه از اهمیت به سزائی برخوردار است .

فعالیت سیستم اطلاعاتی اسرائیل به قبل از تشکیل دولت باز می گردد . این سیستم یکی از سلاحهای مهمی بود که در ایجاد دولت در سال 1948 از سهم عمده ای برخوردار بود . ارکان این سیستم در پی چندین تهاجم بر ضد اعراب تقویت و تحکیم شد .

با آغاز قرن بیستم صهیونیسم به این واقعیت پی برد که در جهت تشکیل وطن ملی در فلسطین و برپائی دولت اسرائیل به یک سیستم اطلاعاتی نیرومند نیازمند است . با آغاز جنگ جهانی اول یک شبکه جاسوسی در فلسطین پا گرفت تا به جمع آوری اطلاعات از نیروهای ترکیه و آلمان بپردازد . شبکه مزبور توسط انگلیس پشتیبانی می شد . ترکها توانستند برخی از هسته های این شبکه را کشف و اعضای آن را دستگیر کنند .

در سال 1920 با شروع درگیریهای یهودیان و اعراب صهیونیسم وجود یک سیستم اطلاعاتی را برای خود لازم دانست . این شبکه می بایست نیازهای اطلاعاتی اسرائیل را درباره جنگ و مسائل اعراب پاسخ گو باشد در پی آن دفتر سیاسی آژانس یهود تأسیس شد که سرپرستی آن را جاسوس انگلیس صهیونیست کلنل هس عهده دار شد . در آغاز دهه 30 ، هاگانا تجدید سازمان شد و برای نخستین بار " ریاست ستاد کل " در این سازمان تشکیل گردید . طبق تصمیم سازمان مقرر شد که یک سیستم ویژه اطلاعات به نام سازمان " چای " تشکیل گردد . آژانس یهود دو بخش اطلاعاتی را سازمان داد بخش سیاسی و بخش نظامی .

رهبری سیاسی سازمان مزبور در سال 1941 با استفاده از این سیستم به ایجاد یک شبکه اطلاعاتی در فلسطین به منظور اهداف جاسوسی پرداخت . ( البته این مسأله ظاهرا تا زمانی ادامه داشت که آلمانیها به شهرها حمله می کردند ) . هدف اسرائیل از تشکیل چنین سازمانی ، جمع آوری اطلاعات ، دسته بندی و تحلیل آن با سرعت و دقت عمل بسیار است . او با مطالعه پیشرفتها و ارائه صورت صحیح آن به رهبری فرصت می دهد تا در وقت لازم تصمیمات مناسبی اتخاذ کند . ایگال اگون این سازمان را از موفقترین ، مطمئن ترین و تواناترین دستگاههای اطلاعاتی جهان از حیث جمع آوری اطلاعات و دقت در تحلیل پیشرفتهای سیاسی و اجتماعی ارتشهای عربی می شمارد . سازمان اطلاعاتی اسرائیل در سال 1948 توانست دو هفته بعد از صدور تصمیمات جامعه عرب به آنها دست یابد . نقش این سازمان در جنگ 1967 نیز حائز اهمیت بود . البته شایان توجه است که سازمان اطلاعات اسرائیل در جنگ اکتبر 1973 در مورد ارزیابی زمان و حجم تهاجم اعراب دچار خطا شد . ( نک : سازمان جاسوسی اسرائیل ، روند فعالیت - )

مأخذ :

1. ربابعه ، اسماعیل غازی : استراتژی اسرائیل ، نشر سفیر ، 1391 .