وزیر ، انتصار

الف - زندگینامه :

انتصار الوزیر ، معروف به ام جهاد ، در سال 1941 در شهر غزه به دنیا آمد . وی تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع لیسانس در رشته تاریخ دانشگاه دمشق آغاز کرد و همزمان با تحصیل ، به فعالیتهای سیاسی نیز روی آورد . وی در سال 1959 به جنبش فتح پیوست و اولین عضو زن این جنبش ، لقب گرفت .

ام جهاد در سال 1964 ، با خلیل الوزیر ، پسرعموی خود و از مبارزان فعال فلسطین ازدواج کرد که حاصل این ازدواج پنج فرزند ، سه پسر با نام های جهاد ، باسم و نیدال و دو دختر به نام های ایمن و حنان است . خلیل الوزیر که به ابو جهاد نیز مشهور است ، از نزدیک ترین افراد به عرفات بود که در تأسیس جنبش فتح با وی ، همکاری داشت .

ب - فعالیتهای سیاسی :

ازدواج ام جهاد با خلیل الوزیر ، مسیر زندگی وی را

تغییر داد و وی را با مبارزات مسلحانه آشنا کرد اما این امر وی را با محدودیت هایی نیز روبه رو کرد ، چنان که برای رهبری نهضت آزادی بخش فلسطین ، سالهای زیادی را به همراه همسرش در کشورهایی نظیر الجزایر ، لبنان و تونس بسر برد .

ام جهاد در سال 1965 در اولین کنفرانس زنان فلسطینی شرکت کرد و پس از آن به عنوان یکی از مؤسسین اتحادیه زنان نقش مهمی را در آن ایفا کرد . این اتحادیه به منظور انجام فعالیتهای اجتماعی ، اقتصادی و حقوقی برای زنان فلسطینی ایجاد شده بود . چنین سازمانی وی را برای ایجاد سازمانهای مشابه و خدمت به زنان فلسطینی ترغیب کرد .

تأسیس نهادهایی برای سوادآموزی زنان ، حمایت از افراد مسن ، توانبخشی افراد معلول ، حمایت از زندانیان و مجروحین و حمایت از خانواده های شهدا ، از جمله خدمات وی بود که در این راستا صورت گرفت .

ام جهاد در سال 1974 به عضویت شورای ملی فلسطین درآمد . وی در سال 1980 ، به عنوان دبیر کل اتحادیه عمومی زنان منصوب شد و تا سال 1985 نیز عهده دار این سمت بود . از دیگر مناصب ام جهاد ، معاونت دبیر کلی شورای انقلابی فتح بود که در سال 1983 به این سمت دست یافت . او همچنین در سال 1987 عضو کمیته مرکزی فتح شد .

به هنگام آغاز انتفاضه اول در دسامبر 1987 ، همسر ام جهاد ، خلیل الوزیر نیز به عنوان سازماندهی کننده اصلی این حرکت درگیر مبارزات گسترده و عمومی ضداسرائیلی شد و یک سال بعد نیز در پی اوج گیری انتفاضه ، ویلای وی در حومه تونس از سوی نیروهای ویژه اسرائیلی ، به رهبری موشه یعلون ، مورد حمله قرار گرفت و به شهادت رسید . در آن سال اعلام شد که ایهود باراک ، نخست وزیر وقت اسرائیل ، طراح چنین حمله ای بوده است که توسط نظامیان اسرائیلی به مرحله اجرا درآمد .

ام جهاد پس از گذشت سالها از این قضیه ، شهادت همسر خود را یک مسأله شخصی نمی داند بلکه آن را

مسأله ای ملی تلقی می کند و معتقد است چنین مسأله ای به مبارزه ملی فلسطینیان علیه اشغالگری اسرائیل بازمی گردد .

ام جهاد پس از مرگ همسر ، عضو کمیته اجرایی ساف شد . چندی بعد وی به عنوان رئیس مؤسسه رفاه اجتماعی ساف و نیز مؤسسه خانواده های شهدا که وابسته به ساف بود ، منصوب شد . ام جهاد در سال 1995 به زادگاه خود ، غزه ، بازگشت و در همین سال به عنوان وزیر امور اجتماعی انتخاب شد . بدین ترتیب ، او اولین زنی بود که به کابینه تشکیلات فلسطین راه یافت .

وی در سال 1996 همزمان با برگزاری انتخابات شورای قانونگذاری فلسطین ، به عنوان نماینده فتح در این انتخابات شرکت کرد و توانست به پارلمان راه یابد . وی همچنین از سال 1998 تا سال 2001 عهده دار پست وزارت امور اجتماعی بود .

چنان که اشاره شد ، ابوجهاد ، همسر ام جهاد بسیار به عرفات نزدیک بود و به این ترتیب ام جهاد نیز یکی از متحدان ونزدیکان عرفات محسوب می شد . در آوریل سال 2003 به هنگام انتخاب وزرای کابینه این امر صراحتا آشکار شد . ابومازن نخست وزیر وقت ، تمایلی به ورود ام جهاد به کابینه نداشت ، اما با حمایت عرفات ، وی به کابینه راه یافت و پست وزارت امور اجتماعی را نیز از آن خود کرد و دو سال عهده دار این سمت بود .

در حقیقت دلیل عدم تمایل ابومازن به حضور انتصار الوزیر در کابینه ، این بود که به اعتقاد وی با وجود سابقه مبارزاتی ام جهاد ، راه برای فعالیتهای گروههای استشهادی و آزادی طلب فلسطینی هموار خواهد شد .

در پی مرگ عرفات و انتخاب کابینه جدید تشکیلات خودگردان فلسطین در سال 2005 ، نام ام جهاد جزء وزرای پیشنهادی نبود و به جای وی حسن ابولیبده به این سمت منصوب شده بود . با فرا رسیدن سال 2006 و برگزاری انتخابات شورای قانونگذاری فلسطین ، وی به عنوان کاندیدای جنبش فتح در انتخابات شرکت کرد و پس از اعلام نتایج نهایی انتخابات در اواخر ژانویه ، نام او نیز در میان کاندیداهای راه یافته به مجلس به چشم می خورد .

ج - مواضع سیاسی :

ام جهاد طی مصاحبه و گفت وگوهایش ، مهمترین عامل بدبختی و رنج ملت فلسطین را اشغالگری اسرائیل می داند . وی معتقد است اسرائیل ابتدا باید به اشغالگری خود و ساخت شهرکهای یهودی نشین پایان دهد .

از دید او توسعه واقعی فلسطین تحت اشغالگری امکانپذیر نیست و برخورداری مردم فلسطین از حقوق طبیعی نظیر صلح ، امنیت ، آزادی ، عدالت و برابری تنها در سایه آزادی فلسطین تحقق خواهد یافت .

دیدگاههای ام جهاد ، درباره مسائلی چون مذاکرات صلح ، بازگشت آوارگان ، مبارزات مسلحانه و بیت المقدس ، عبارتند از :

1 - مذاکرات صلح :

انتصار الوزیر با بیان این مطلب که جنگ تمام شده است ، عنوان می کند که تشکیلات خودگردان ، در پی مذاکرات صلح است و مردم نیز زندگی در صلح و امنیت را خواستارند . وی معتقد است که اگر چه راه صلح بسیار سخت تر از مشی انقلابی است اما به هر حال ملت فلسطین و حکومت آنها صلح را به عنوان استراتژی خود برگزیده و سخت به آن پایبندند .

او بر این باور است که طرف مقابل ، یعنی اسرائیل نیز بایستی در پی صلح باشد . به اعتقاد او چشم انداز صلح در خاورمیانه با وجود چنین دولتی و اعمال چنین سیاستهایی از سوی نخست وزیر آن ، آریل شارون ، هیچ تمایلی به صلح ندارد و هیچ نشانه ای مبتنی بر داشتن طرح یا برنامه ای روشن برای انجام مذاکرات وجود ندارد .

ام جهاد نقشه راه را زمینه ساز صلح در منطقه می داند و ضمن موافقت با آن اظهار می دارد : ما آن را به عنوان یک طرح بین المللی پذیرفته ایم . او در ادامه خواستار اعمال فشارهای بین المللی بر رژیم اسرائیل در جهت پایبندی به قوانین بین المللی و قطعنامه های سازمان ملل و پایان بخشیدن به منازعه اعراب و اسرائیل می شود .

2 - بازگشت آوارگان :

ام جهاد معتقد است مسأله آوارگان تنها با یک راه حل منطقی یعنی اعمال قطعنامه های مجمع عمومی سازمان ملل به ویژه قطعنامه 194 ، قابل حل است . بر اساس این قطعنامه ، فلسطینیان حق انتخاب یکی از دو گزینه بازگشت به سرزمینشان یا دریافت غرامت بابت از دست دادن خانه و دارایی خود در 50 سال گذشته را دارند . پیرامون اجرای این قطعنامه نیز وی در وهله اول گفت وگو و مذاکره با اسرائیل و در وهله دوم وجود یک مکانیسم بین المللی را ضروری می داند .

وی همچنین تشکیلات خودگردان فلسطین را موظف به بازگرداندن آوارگان فلسطینی به سرزمین اجدادی خود می داند .

3 - بیت المقدس :

ام جهاد ضمن تأکید بر این مطلب که " بیت المقدس پایتخت ماست " ، تأسیس یک دولت فلسطینی مطابق با مرزهای 1967 را حق مسلم ملت فلسطین می داند . وی معتقد است که اسرائیل باید از اراضی اشغالی عقب نشینی کند و این عقب نشینی شامل بیت المقدس نیز می شود . به اعتقاد او ، این عمل امکان تشکیل دولت فلسطینی به پایتختی بیت المقدس را تحقق خواهد بخشید .

4 - مبارزات مسلحانه :

هرچند شیوه مبارزاتی وی در ابتدا مسلحانه بود ، اما پس از مرگ همسرش ابوجهاد و ورود به تشکیلات خودگردان ، اسلحه را بر زمین گذاشت و به مبارزه صلح آمیزی روی آورد .

وی با اشاره به بمب گذاری ها و عملیات شهادت طلبانه عنوان می کند که اتخاذ چنین شیوه ای از سوی برخی گروهها ، به اهداف فلسطینیان لطمه وارد کرده است . از دید او عملیات انجام شده از سوی فلسطینیان بایستی دارای هدفی روشن و مشخص باشد ، چرا که در غیر این

صورت حمایت جهانی را به دنبال نخواهد داشت . به عقیده ام جهاد پس از حادثه 11 سپتامبر مردم جهان به هرگونه عملیات استشهادی به دیده فعالیتهای تروریستی می نگرند و آن را محکوم می کنند .

او برای مادرانی که فرزندان و همسران خود را برای مبارزه علیه اشغالگری اسرائیل تشویق می کنند ، نقشی قهرمانانه و فداکارانه قائل بوده و معتقد است که آنها به وطن خود عشق می ورزند و زندگی ذلت بار را نمی پذیرند .

مآخذ :

1. بولتن رویداد و گزارش ( فلسطین ) ، مؤسسه ندا ، شماره 1/12/1384 ، 43 .
2. www.pna.gov.ps.government/gov/intisar-al- wazir.asp
3. www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/biograp hy/alwazir.html
4. www.search.com/reference/abu-jihad
5. www.palestinegd.fi/umjihad.html
6. www.palestine_pmc.com/detailes.asp?cat=3$$id=224
7. www.un.org/socialsummit/speeches/286pal. tm