سموع ( نبرد - )

شهرک سموع در روز 13/11/1966 مورد حمله وسیع نظامی اسرائیل واقع شد که منجر به کشته و مجروح شدن بسیاری از شهروندان و نظامیان عرب و ویرانی بخشهای وسیعی از منازل مسکونی و نیز خرابی مدرسه و درمانگاه آن گردید . اسرائیل انفجار دو عدد مین که یکی در 47/10/1966 در راهی از روستای بتیر منفجر شد و منجر به منحرف شدن قطار باربری اسرائیلی از خطش گردید را بهانه قرار دادند .

اسرائیل سازمان فتح را مسئول این عملیات معرفی کرد . مین دوم در زیر یک اتومبیل نظامی در تاریخ 2/11/1966 و در جنوب الخلیل منفجر شد و منجر به قتل سه سرباز اسرائیلی و زخمی شدن شش نفر دیگر شد . سخنگوی اسرائیلی اظهار داشت که آثار دو مرد در نزدیکی مکان حادثه پیدا شده و پیگیری این رد پاها به خطوط آتش بس با اردن منتهی شده است .

نیروهای نظامی اردن در آن روز فعالیت نظامی خصمانه ای را که در تحرکات واحدهای زرهی آشکار بود و نشان می داد که آنها برای هجومی قریب الوقوع جمع

می شوند را ملاحظه کرد و بالفعل این هجوم در ساعت 5/6 صبح 13 نوامبر به وسیله نیروهایی متشکل از لشکر زرهی و لشکر پیاده که از پشتیبانی آتش توپخانه و نیروی هوایی اسرائیل برخوردار بودند ، انجام شد .

هفت تانک اسرائیلی به سوی موضع توپخانه اردن پیش رفت و توانستند با آتش خود این موضع را ویران کنند در حالی که توپخانه دشمن آتش های خود را متوجه مواضع ویرانه المرکز و خرابه الطوافی و روستای رافات کرده بودند .

در همان وقت ستونهای زرهی ، تانکها در جلو و پشت سر نیروهای پیاده سوار بر خودروهای زرهی به سوی شهر السموع و خرابه اصفیر حرکت کردند و در دو محور نیروهای اردنی با آنها درگیر شدند و توانستند ستون جلو را به سوی الاصفیر تار و مار کنند و آنها را وادار به بازگشت به آن سوی خط آتش بس نمایند .

اما ستون اصلی که به روی شهر سموع از خلال رافات در حرکت بود توانست بر مقاومت اردنی ها در روستای رافات فائق آید و به پیشروی خود به سوی سموع ادامه دهد . قبل از رسیدن به شهر به سه قسمت تقسیم شدند . دو قسمت آنها به محاصره شهر پرداختند تا راههای منتهی به آن را قطع نمایند و قسمت سوم علی رغم مقاومت شدیدی که ساکنان شهر و نیروی اردنی کوچک موجود در شهر انجام می داد ، وارد سموع شد و شروع به ویران کردن منازل شهر یکی پس از دیگری نمودند .

فرماندهی کل نیروهای مسلح اردن پس از اینکه از جهت و سمت دشمن آگاهی یافت نیروهای بیشتری برای کمک به مدافعین شهر سموع فرستاد ، اما این نیروها در خلال حرکتشان زیر بمباران هوایی دشمن قرار گرفتند و به کمین هایی که دشمن کار گذاشته بود برخورد کردند که باعث تأخیر و مانع از ورود آنها در وقت مناسب گردید . نیروی هوایی اسرائیل سهم فعالی در تسهیل پیشرفت نیروهای زمینی داشت به طوری که به شکل شبه مستمر به رافات و اصفیر و سموع و سایر مواضع کرانه غربی هجوم می برد .

شجاعت نیروهای اردنی مدافع و خسارت زیاد به مهاجمین ، نیروهای دشمن را وادار به عقب نشینی در نزدیکی ظهر همان روز کرد . سخنگوی نظامی اردن اعلام کرد که دشمن دچار خسارتهای زیادی شده و تلفات دشمن به 50 مجروح و کشته و انهدام سه تانک در منطقه اردن و هفت تای دیگر و 12 اتومبیل و نفربر زرهی در نزدیکی خط آتش بس در منطقه اشغالی رسیده است و در نهایت اخراج دشمن در ساعت 10 و 10 دقیقه قبل از ظهر روز هجوم انجام شد .

اما تلفات اردنی ها عبارت بود از انهدام بعضی از منازل در روستای سموع و رافات در نتیجه بمباران هوایی و از دست رفتن یک هواپیمای جنگنده و شهادت شش نظامی و 11 مجروح . فرماندهی اسرائیلی حمله سموع را عملیاتی موفقیت آمیز که به اهداف خود رسیده توصیف کرد . اما واقعیت چنین نبود چرا که مشارکت نیروهای زیاد برای تحقق هدف مشخص به وضوح بر ترس اسرائیل از مورد تعرض قرار گرفتن توسط مقاومت شدید ساکنان و نیروهای اردنی دلالت دارد .

هیچ توازنی بین خسارتهایی که به نیروهای اسرائیلیوارد آمد و وسایلی که اسرائیل برای انجام هجومش معین کرد وجود ندارد .

همچنین نتایج برعکس آنچه متجاوز آرزو داشت تحقق یافت و سازمانهای مقاومت ایمان بیشتری به رسالت شان پیدا کردند و حمایت مردم عرب از این سازمانها برای تحقق رسالتشان بیشتر شد .

نتایج نبرد اسرائیل این نکته را در میان افکار عمومی دنیا روشن کرد که اسرائیل از حفظ امنیتش در داخل سرزمینهایی که اشغال می کند عاجز می باشد و اسرائیل خواسته نیروهایش را در خلال عملیات وحشیانه ویران کردن منازل ساکنان عاری از سلاح نشان دهد .

شمعون پرز از این عملیات انتقاد کرد و گفت که این عملیات " خطای سیاسی بزرگی بوده و قبل از انجام آن می بایست نتایج آن برآورد می شد و عواقب آن معقولانه حساب می شد و راه درست برآورد می شد " .

هجوم به سموع در جامعه عرب عکس العمل های متعددی را در سطوح مختلف برانگیخت . موضع گیری های عربی نسبت به این حمله دلالت بر نیاز شدید به مسلح کردن ساکنان روستاهای خط مقدم داشت تا بتوانند از خود دفاع نمایند و به نیروهای مسلح عربی در مقابله با هرگونه تجاوزی در آینده کمک نمایند .

مآخذ :

1. الکتاب السنوی للقضیة الفلسطینیة ، لعام ، بیروت 1966 .
2. نشرة مکتب جامعة الدول العربیة فی القدس ، تاریخ 24/11/1961 رقم م ق 8/2/1/جلد 1714 .
3. گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد به شورای امنیت ، شماره س/7593 تاریخ 18/11/1966 .