سازمان آزادی بخش فلسطین در سازمان ملل

دستیابی به یک مرکز حافظ منافع ، در سازمان ملل متحد ، یکی از نتایج و ثمرات مبارزه ملت فلسطین در صحنه های مختلف سیاسی ، نظامی ، دیپلماسی و مبارزاتی به شمار می رود . همه آنچه در چارچوب سازمان ملل در این خصوص گذشت ، پیرو این اقدام مهم بوده است .

با این اقدام " قضیه فلسطین " به عنوان یک بند از دستور کار دوره های مختلف مجمع عمومی سازمان ملل مطرح و تحولات و پیشرفتهای زیادی نمود . در طول سالهای 1951 - 1947 مسأله فلسطین ، پیوسته به عنوان یک مسأله مهم جای خود را در برنامه کار مجمع عمومی حفظ نموده ولی پس از آن مسائل فرعی دیگری جای موضوع اصلی را گرفت .

این وضع تا تشکیل بیست و نهمین دوره مجمع در سال 1947 و به دنبال تحولات ناشی از جنگ 1973 و گسترش زمینه های مبارزاتی ملت فلسطین و تنوع شیوه های مقاومت ، ادامه یافت . پس از آن بود که دولتهای عرب و سایر دولتهای تأیید کننده مبارزه ملت فلسطین ، توانستند ، بند مربوط به مسأله فلسطین را به دستور کار مجمع بازگردانند .

این طرح مجدد زمینه صدور قطعنامه 3236 ( د - 29 ) در تاریخ 22/11/1974 ، در مورد تعیین و تأیید حقوق ثابت ملت فلسطین گردید ( نک : فلسطین در مجمع عمومی سازمان ملل متحده ، مسأله - ) .

این قطعنامه بود که اصلی ترین استناد سازمان آزادی بخش فلسطین بر مرکز حافظ منافع گردید . البته این یک امر طبیعی و منطقی بود که ملتی را که مجمع عمومی به حقوق ملی آن اعتراف نموده و تأییدشان کرده است ، نماینده ای در چارچوب این دستگاه بین المللی داشته باشند ، تا با او به گفت وگو پرداخته و اطلاعاتی از وضع ، مبارزه ، دردها ، اهداف و سرنوشت حقوقش در اختیار آنها گذارد .

همچنین سازمان آزادی بخش فلسطین امکان شرکت در بحث مسأله فلسطین که منتهی به صدور قطعنامه 3236 ( د - 29 ) گردیده بود را بیابد . در پی آن مجمع در 14/10/1974 قطعنامه 3210 ( د - 29 ) را به شرح زیر صادر نمود .

1. " مجمع عمومی سازمان ملل متحد معتقد است که ملت فلسطین تنها طرف اصلی مسأله فلسطین بوده و سازمان آزادی بخش فلسطین را به عنوان نماینده ملت فلسطین برای شرکت در بحثهای مجمع عمومی در مورد فلسطین ، در جلسات عمومی اش ، دعوت می نماید . "
2. مجمع عمومی ، سازمان آزادی بخش فلسطین را به عنوان ناظر به شرکت در همه نشستهای کنفرانسهای بین المللی که زیر نظر مجمع عمومی تشکیل می گردد ، دعوت می نماید .
3. ( مجمع ) حق سازمان آزادی بخش فلسطین را در شرکت در همه دوره ها و تمام نشستهای کنفرانسهای بین المللی که زیر نظر هیأتهای سازمان ملل برگزار می گردند را محترم می شمارد .
4. ( مجمع ) امیدوار است که دبیرکل سازمان ملل متحد اقدامات لازم را برای اجرای این قطعنامه مبذول دارد .

با این قطعنامه سازمان آزادی بخش فلسطین توانست حق شرکت در مذاکرات مربوط به دستور کار سازمان ملل را یافته و نظرات خود را درباره آنها اظهار دارد . همچنین از حقوقی همچون سایر کشورهای عضو ، بجز حق رأی ، انتخاب و تقدیم پیش نویس قطعنامه ، برخوردار گردد .

همچنین مجاز گردید تا از دستگاههای سازمان ملل بدون مشارکت در بودجه آن ، استفاده کند . بدین ترتیب اولین جنبش آزادی بخش ملی به یک مرکز حافظ منافع در سازمان ملل ، دست یافت . از روز 22/11/1974 ، سازمان آزادی بخش فلسطین ، فعالیت خود را در سازمان ملل ، کمیته و کنفرانسهایی که زیر نظر و با نظارت این سازمان تشکیل می گردید ، آغاز کرد ، علاوه بر آن و با همان عنوان ناظر حق شرکت در همه هیأتهای دیگر سازمان ملل و سازمانهای جهانی را کسب نمود .

مهمترین موضوع به تصویب رسیده در بیست و نهمین دوره مجمع عمومی ، اظهار رابطه مستقیم بین قضیه فلسطین و حقوق مردم آن با سازمان آزادی بخش فلسطین به عنوان نماینده این ملت بود . این مطلب به روشنی در قطعنامه 3236 ، مشاهده می شود . در مقدمه این قطعنامه آمده است :

" ( مجمع ) بیانیه سازمان آزادی بخش فلسطین نماینده ملت فلسطین ، را شنید " پس از آن در متن قطعنامه چنین می خوانیم :

" ( مجمع ) معترف است که ملت فلسطین طرف اصلی در برقراری صلحی عادلانه و همیشگی در خاورمیانه است " و " از دبیرکل می خواهد که تماسهایش را با سازمان آزادی بخش فلسطین ، در تمام امور مربوط به قضیه فلسطین ، برقرار سازد " در سیمین ( 30 ) دوره مجمع عمومی ( 1975 ) رئیس جمهور مصر طی سخنانی در برابر مجمع عمومی ، خواستار شرکت سازمان آزادی بخش فلسطین در مذاکرات کنفرانس ژنو گردید .

این در حالی بود که حکومت مصر در آغاز اکتبر1975 موافقتنامه دوم " سیناء " را با حکومت اسرائیل به امضا رسانده بود . به دنبال آن هیأت مصری طرح قطعنامه ای بدون اشاره به قطعنامه 3236 را ارائه کرده و در آن سازمان آزادی بخش فلسطین را به شرکت " در گفت وگوهای صلح ژنو و در حد برابر با سایر طرفهای شرکت کننده در کنفرانس " دعوت نمود .

این دعوت با برخورد سریع هیأتهای عربی از جمله هیأت فلسطینی روبه رو گردید که سعی نمودند طرح را به گونه ای که اصول و مبادی مورد قبول سازمان آزادی بخش را حفظ نموده در چارچوب سازمان ملل ، تغییر دهند . سرانجام با همکاری برخی دولتهای دوست موفق گردیدند که تغییراتی اساسی در طرح مصر داده و براساس قطعنامه 3236 سازمان آزادی بخش فلسطین آزادانه در کنفرانسهایی که در مورد خاورمیانه برپا می گردد شرکت نماید .

در زیر به متن بندهای اجرایی قطعنامه 3375 ( د - 30 ) که در تاریخ 10/11/1975 از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسیده است اشاره می گردد .

1. ( مجمع عمومی ) از شورای امنیت می خواهد که تدابیر لازم برای بازگرداندن حقوق ثابت و ملی ، مردم فلسطین را مطابق قطعنامه 3236 ( د - 29 ) مجمع عمومی - اتخاذ نمایند .
2. ( مجمع ) می خواهد تا سازمان آزادی بخش فلسطین ، نماینده ملت فلسطین در همه تلاشها ، گفت وگوها و کنفرانسهایی که زیر نظر سازمان ملل در مورد خاورمیانه تشکیل می گردد ، با حفظ حقوق مساوی با سایر طرفهای شرکت کننده و بر طبق قطعنامه 3236 ( د 29 ) شرکت نماید .
3. ( مجمع ) از دبیرکل می خواهد که این قطعنامه را به رئیس کنفرانس صلح خاورمیانه ، ابلاغ و اقدامات لازم برای شرکت سازمان آزادی بخش فلسطین در گفت وگوهای کنفرانس و سایر تلاشهای دیگر را در جهت صلح ، مبذول دارد .

این دعوت در همه قطعنامه هایی که مجمع عمومی از سال 1975 تاکنون درباره " قضیه فلسطین " و " اوضاع خاورمیانه " صادر نموده است ، به چشم می خورد . از آن جمله قطعنامه هایی است که در سی و سومین دوره مجمع عمومی ( 1978 ) به تصویب رسیده اند . در قطعنامه 33/29 مورخ 7/12/1978 ، درباره " اوضاع خاورمیانه " ماده اجرایی زیر مشاهده می گردد :

1. ( مجمع عمومی ) بار دیگر خواستار تشکیل کنفرانس صلح خاورمیانه ، زیر نظر سازمان ملل و به ریاست اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا و شرکت همه طرفهای درگیر ، از جمله سازمان آزادی بخش فلسطین با داشتن حق مساوی ، براساس قطعنامه 3375 ( د - 30 ) مورخ/101975/11 می باشد .

همچنین در قطعنامه 33/28 مورخ 7/12/1978 در مورد " قضیه فلسطین " بند زیر آمده است :

1. ( مجمع عمومی ) یکبار دیگر خواستار دعوت سازمان آزادی بخش فلسطین ، نماینده ملت فلسطین ، با حقوق مساوی و براساس قطعنامه 3236 ( د - 29 ) ، برای شرکت در همه تلاشها ، گفت وگوها و کنفرانسهای خاورمیانه که تحت نظر سازمان ملل تشکیل شوند ، می باشند .

مجمع عمومی مسئولیت دیگری در مورد موافقتنامه های مربوط به حل قضیه فلسطین را به مسئولیتهای سازمان آزادی بخش افزود . در این مورد ماده چهارم اجرایی قطعنامه 33/28 گفته است :

1. مجمع عمومی اعلام می دارد که صحت هر موافقتنامه ای در حل قضیه فلسطین در چارچوب سازمان ملل و میثاق و قطعنامه های آن مشروط به آن است که حق ملت فلسطین در دستیابی به حقوق ثابتشان ، مانند حق بازگشت ، حق استقلال ملی و حاکمیت ملی در فلسطین را لحاظ داشته و با مشارکت سازمان آزادی بخش فلسطین نیز در تصویب این موافقتنامه ها شرکت داشته باشد .

قابل ذکر است که این ماده در پاسخ به موضوع موافقتنامه های کمپ دیوید که دولت مصر و اسرائیل با حضور آمریکا در 17/9/1978 به امضا رسانده بودندو برخورد با هر موافقتنامه ای که در آینده و در خارج چهارچوبه قطعنامه مذکور معتقد گردد . در قطعنامه گنجانده شد .

مأخذ :

1. مؤسسة الدراسات الفلسطینیة : قرارات الأمم المتحده بشأن فلسطین و الصراع العربی - الاسرائیلی ، بیروت .