رامه خلیل ( زیارتگاه - )

این زیارتگاه در 3 کیلومتری شمال شهر الخلیل و 450 متری شرق راه منتهی به قدس واقع است . بر طبق روایات حضرت ابراهیم خلیل در این محل اقامت گزیده است .

نوشته های باستانی حاکی است که ابراهیم علیه السلام بیش از یک بار در این محل به سر برده و در آنجا فرشتگان خبر به دنیا آمدن اسحاق فرزند ساره را به وی مژده دادند .

شهرک تربینتس Terbintusدر محل زیارتگاه رامه خلیل قرار داشت که در زمان امپراتور فسبسیانوس توسط یکی از فرماندهان رومی ویران گردید . این شهر پس از گذشت مدت طولانی به یک مرکز تجارتی مهم تبدیل شد و بسیاری از بازرگانان سوری و فلسطینی و مصری را به خود جلب کرد .

کنیست انتین کبیر امپراتور روم در سال 325 میلادی در این محل کلیسایی ساخت که آثار آن همچنان باقی است از جمله دو دیوار عظیم که طول یکی از آنها 64 متر و دیگری 50 متر و ارتفاع آنها بین دو تا سه متر است . برخی از مورخان می گویند که این کلیسا در نزدیکی غار امپراتور گستنیان بیزانس ساخته شده است ( 482 - 565م ) و تا انهدام آن توسط ایرانیان هنگام اشغال فلسطین در سال 614م همچنان باقی بود و دوباره ساخته نشد .

محل زیارتگاه رامه خلیل پیش از فتح عربی به نام " مرطوم " خوانده می شد و آن نام یکی از روستاهایی است که پیامبر اکرم ( ص ) آن را به تمیم داری بخشید . اعراب مسلمان به ساحت مقدس این محل اهمیت قائل بودند و از آن محافظت کردند و به طور پیگیرآن را بازسازی نمودند و در دوران امویان مسجدی در کنار آن ساختند ، اما صلیبیان در هنگام اشغال این محل ( در سال 390ه/1099م ) مسجد مزبور را ویران کردند ، اصطبلی برای اسبهایشان و صومعه ای برای کشیشان خود و یک کلیسای کوچک به سبک معماری گوتیک در آن محل احداث کردند .

صاحب " معجم البلدان " درباره رامه می نویسد : " از روستاهای بیت المقدس و مقام ابراهیم خلیل علیه السلام در آن است . "

مجیرالدین حنبلی صاحب " الانس الجلیل فی تاریخ القدس و الخلیل " می گوید : " محلی که به آن رامه می گویند در نزدیکی شهر حضرت خلیل علیه السلام از سمت شمال نرسیده به روستای حلحلول واقع است "

کاوشهای باستان شناسی که درباره بررسی هویت این محل از سال 1926 انجام گرفت . دانشسرای بررسیهای شرق آلمان در بیت المقدس در سالهای 1926 تا 1928 کاوشهایی در این محل انجام داد و مشخص گردید که این محل در دوران ماقبل تاریخ مسکونی بوده است .

سپس دانشگاه آمریکایی یوتا Utah یک سری کاوشهای باستان شناسی به سرپرستی فیلیپ ماوند انجام داد که بعد از جنگ 1967 این کاوشها متوقف شد .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، بیروت 1972 .
2. عابدی ، محمود : الاثار اسلامیة فی فلسطین و الاردن ، امان 1973 .
3. Louis Pirot : Supplement,Dictionnaire de la Bible, Paris 1938.