بررسیهای فلسطین ( مؤسه - )
الف - تعریف کلی : مؤسه بررسیهای فلسطینی ، هیأت عربی - علمی مستقلی است که هدفش بررسی قضیه فلسطین و درگیری اعراب - صهیونیستها و روشن کردن افکار عمومی عربی و کشورهای خارجی و بین المللی به حقایق این قضیه و ابعاد این نزاع می باشد . این مؤسه همچنین برای روشن کردن حق اعراب در فلسطین و بروز پایه های تاریخی و قانونی و سیاسی و قومی ، فعالیت زیادی انجام داد و برای نیل به این مقصود ، راه کارهای دقیق را انتخاب می کند و به بحث های متهدانه علمی متکی است . لازم به یادآوری است که این مؤسه ، وابسته به هیچ حکومت و یا حزبی نیست بلکه یک مرکز علمی عام المنفعه است و قصد بهره وری و سودجویی تجاری ندارد .
این مؤسه به طور رسمی در تاریخ 12/12/1963 توسط گروهی از مردان اهل فکر و کار در بیروت به وجود آمد . یک هیأت امنا بر ادارات آن نظارت دارد . یکی از شرایط اعضای این هیأت آن است که باید عرب باشند . دو کمیته از آن منشعب می گردد ، کمیته اجرایی که قائم مقام در اداره امور مؤسه است و کمیته امور مالی که ناظر بر امور مالی مؤسه می باشد . هیأت امنای مؤسه از 35 عضو از سرزمینهای عربی تشکیل می گردد ، که مسئولیت ترسیم سیاست عمومی مؤسه و برنامه ریزیهای درسی و علمی براساس استراتژی و اولویتهای تعیین شده در اجلاسیه های سالانه درباره قضیه فلسطین و معین کردن نیازمندیهای فلسطین و نیز ارایه کشمکش عربی - صهیونیستی را برعهده دارد . این هیأت مسئول تأمین اموال مؤسه ، مراقبت هزینه ها ، راههای موازنه آن و به طور کلی نظارت بر همه کارها و فعالیتهای مؤسسه می باشد .
هزینه مؤسه از طریق افراد نیکوکار به طور اعانه و یا دریافت کمکهای مالی از بعضی دولتهای عربی و یا به وسیله افراد مؤسات خصوصی و نیز از همکاری با دانشگاه و مراکز علمی و درسی تأمین می شود .
دایره ها و بخشهای اداری دیگر ، مثل بخش تحقیق و بررسی ، ترجمه ، تدریس زبان عبری ، انتشارات و قسمت دیگری به نام بخش اداری جهت توزیع و پخش و نیز حسابرسی و خدمات داخلی به این موسسه اضافه شده است . فعالیت در بخشهای تحقیق و آرشیو ، براساس سیر و روش تخصصی خاص خود ، انجام می پذیرد .
مؤسه بررسیهای فلسطین ، تمام سعی خود را در جهت وحدت عضوی مرتبط با دیگر مؤسات علمی مصروف می دارد . برنامه های نشر و انتشارات آن بر اصول و قواعدی وسیع ، شامل مجلات ، ترجمه های ، منابع مستمر ، در حال افزایش نیرو و تخصص علمی مدرسان و متخصصان و کلیه کارمندان خود می باشد . در ذیل به پاره ای از اقدامات و فعالیتهای این مؤسه به طور مختصر اشاره می شود :
ب - کتابخانه : این مؤسه در جهان عرب به دلیل کتابخانه علمی پرباری که دارد ، از بقیه مؤسات متمایز می گردد . این کتابخانه دارای کتابهای تخصصی در مورد قضیه فلسطین و مسائل مربوط به کشمکش اعراب - اسرائیل می باشد .
این کتابها در سطوح مختلف درباره فلسطین و قضایای عربی و اسرائیلی و صهیونیستی و بین المللی و در زمینه های تاریخی ، سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و نظامی است . همچنین این کتابخانه دارای تعداد زیادی کتب مرجع از جمله دایرة المعارف ، کتابهای سال ، گزارشهای رسمی ، فرهنگ لغت ، اطلسهای مختلف و تعداد زیادی کتاب و نشریات و مجلات و روزنامه ها و... به زبانهای مختلف و مجموعه ذی قیمتی از یادداشتها و بررسی ها و اوراق ارزشمند خاص که به شکل میکروفیلم درآورده شده و نیز نوشته ها و عکسها و نقشه های مختلف ، می باشد .
همچنین دارای یک مجموعه از تصاویر فتوگرافی شده از زیباترین عکسها درباره زندگی سیاسی و اقتصادی و اجتماعی در فلسطین و مجموعه دیگری از تصاویر مناظر طبیعی و آثار تاریخی و عبادتگاهها به ویژه منطقه حرم شریف در بیت المقدس است .
این کتابخانه ، فقر علمی جهت تحقیق و بررسی و نشر و انتشار کتب علمی را از میان برده و از طرف دیگر خدمات علمی زیادی به اشخاص ، هیأتها و دانشگاههای کشورهای عربی و خارجی ( غیرعربی ) ارایه می دهد .
ج - تحقیقات علمی و نشر : آماده کردن زمینه های لازم جهت تحقیقات و پژوهشهای مربوط به قضایای فلسطینی و انتشار نتایج به دست آمده ، از مهم ترین فعالیتهای این مؤسه می باشد . این مؤسه برای انجام این وظایف محوله ، از صاحبنظران متعهد عرب و غیرعرب ، کمک می گیرد .
کتابها و مجلاتی که از این مؤسه تا سال 1979 منتشر گردیده است به حدود 196 جلد می رسد که از این تعداد 78 جلد کتاب عربی 97 کتاب به زبان انگلیسی و 20 کتاب به زبان فرانسوی و یک جلد به زبان اسپانیایی چاپ شده که به بخشهای اصلی زیر تقسیم شده است .
- سلسله مدارک :
- سلسله اسناد و مدارک فلسطینی عربی : به طور سالیانه به زبان عربی چاپ می شود و قضیه فلسطین را به شکل تاریخی در جهان عرب مورد بررسی قرار می دهد .
- سلسله اسناد فلسطینی بین المللی : سالیانه به زبان انگلیسی چاپ می شود و قضایای فلسطین را در صحنه بین المللی بررسی می کند .
- سلسله سخنرانیهای کنیست : به طور سالیانه به زبان عربی چاپ می شود که ترجمه ای از زبان عبری است و منعکس کننده بحثها و قوانین و احکام صادره از پارلمان اسرائیل برای جامعه این رژیم .
- سلسله سخنرانیهای کنفرانس صهیونیستی : به شکل دوره ای به زبان عربی چاپ می شود که ترجمه زبان عبری است و منعکس کننده بحثها و طرحها و تصمیم گیری و احکام صادره حکومت درباره جنبش جهانی صهیونیسم می باشد .
- سلسله مطالب مربوط به اعراب زیر اشغال اسرائیل : به طور سالیانه به دو زبان انگلیسی و فرانسوی چاپ می شود و منعکس کننده فعالیتهای اشغالگرانه صهیونیستهای اسرائیل علیه ساکنان عرب سرزمینهای ( فلسطین ) اشغالی می باشد .
- سلسله قطعنامه های سازمان ملل متحد در مورد فلسطین و کشمکش عربی - صهیونیستی : به طور سالیانه به زبانهای انگلیسی و عربی و فرانسوی چاپ می شود و اسناد سازمان و هیأتهای مختلف آن درباره قضیه فلسطین را منتشر می کند .
- سلسله مدارک اساسی و عمومی : مجموعه ای از منشورها که به یک یا چند زبان منتشر گردیده مربوط به جوانبی معین که دارای اهمیت ویژه ای درباره قضیه فلسطین در آینده و حال آن می باشد .
- سلسله کتابهای سالیانه در مورد قضیه فلسطین : به طور سالیانه به زبان عربی چاپ می شود . یک کتاب کامل که پیشرفتها و حوادث قضیه فلسطین را نوشته و تجزیه و تحلیل نموده و سالیانه این تحولات را در صحنه فلسطینی ، عربی ، اسرائیلی ، صهیونیستی و بین المللی و در زمینه های سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی و نظامی دنبال می کند .
- دوره بررسی : بررسی به زبانهای مختلف که شامل موضوعات معین و مشخصی در مورد قضیه فلسطین و جنبش صهیونیسم و جامعه اسرائیلی و کشمکش عربی - صهیونیستی در گذشته و حال می باشد .
- مجموعه مقالات : کتابهایی که هر یک دارای یک سلسله مقالات مختلف برگزیده از قضیه فلسطین است و از نویسندگان مشهور بین المللی می باشد .
- دوره های جدید منتشر شده : انتشار و چاپ مجدد کتابهایی که بعضی از نویسندگان خارجی درباره حقوق اعراب نوشته اند و احیانا در بازار کمیاب یا نادر شده است .
- خاطرات و بحثهای میدانی : پرونده ها و گزارشها و بیانیه هایی است که برای کنفرانسها و کمیته های تحقیق بین المللی پیرامون وضعیت فلسطینیان در سرزمینهای اشغالی و دیگر سرزمینهایی که پناهندگان فلسطینی در آنها حضور دارند و درباره تجاوز اسرائیل به حقوق ملی آنها و نیز زمینه معاهدات و پیمانهای بین المللی تهیه گردیده است .
- سلسله کتابهای کلاسیک درباره فلسطین : کتابهای مدرسه ای درباره فلسطین در گذشته و حال که ممکن است این کتابها در مدارس جهان عرب به عنوان یک ماده یا واحد درسی و یا به عنوان یک ماده و واحد الحاقی و تکمیلی تدریس گردیده و یا این که به عنوان واحدهای مطالعاتی مدرسه ای از آنها استفاده گردد .
- اوراق مؤسه بررسیهای فلسطینی : متضمن بررسیهای تحلیلی و شامل موضوعات معین و برجسته ای است مرتبط با مسأله فلسطین که توسط محققان و متخصصان این مؤسه فراهم و به زبانهای مختلف منتشر می شود .
- نشر و انتشار مؤسه بررسیهای فلسطینی : نشریه های ماهانه همراه با ضمیمه های دوره ای زیادی که از سال 1971 به زبان عربی چاپ شده و تحولات امور اسرائیلی و صهیونیستی در زمینه های مختلف از طریق ترجمه اخبار و مقالات و گزارشها و تفسیرهای وارده در روزنامه ها و مجلات عبری اسرائیل را دنبال می نماید .
این کتابها به عنوان یک مرجع و مأخذ گرانبها جهت بررسی محققان در مورد اسرائیل و صهیونیستها بسیار ارزشمند می باشد .
- مجله تحقیقات و بررسیهای فلسطینی : یک مجله فصلی است درباره تحقیقات در زمینه مسائل فلسطینی که از سال 1971 به زبان انگلیسی منتشر می شود و شامل مقالات و مصاحبه ها و اسناد و مدارک و مراجع و کتبی است که شامل اوضاع و احوال ملت فلسطین و جامعه اسرائیل و تحریکات صهیونیستی و سیاستهای دول بزرگ بوده و برای محققان و صاحبنظران در مسائل بین المللی مفید و قابل استفاده می باشد .
د - همکاری با هیأتها و مراکز علمی عربی : شامل تعاون و همکاری در برنامه های علمی و انتشاراتی با تعدادی از هیأتهای رسمی دانشگاهها و مراکز تحقیقات و وزارت خانه های تبلیغات و آموزش و پرورش در سرزمینهای عربی مختلف است . این امر به خاطر تعمیق همکاری علمی و گسترش دامنه تحقیقات و تبادل نظر در تمام موارد متعلق به مسأله فلسطین و کشمکش عربی - اسرائیلی می باشد .
ه - - تدریس لغت و زبان عبری : این مؤسه کلاسهای دوره ای زیادی را جهت فراگیری زبان عبری ترتیب داده استتا جلوی احتیاج به مراکز و مؤسات آشنا به این زبان گرفته شود و همچنین محققان این مؤسه به راحتی بتوانند از کتب و منابع عبری به خوبی استفاده کنند .
و - خدمات و تحقیق : خدمات و فعالیتهایی که مؤسه به عنوان کارهای روزمره خود انجام می دهد بسیار گسترده بوده و فعالیتهای زیر را دربر می گیرد :
- ارشاد علمی : شامل جواب دادن به سؤلات و مسائل که انجام می گیرد ، همچنین جهت ارتباط مستقیم با مدرسان و محققان و اساتید دانشگاههای عربی و بیگانه استقبال از نمایندگیها و خبرنگاران و روزنامه نگاران و جهانگردان و مشارکت در سمینارها و اجلاسیه های علمی درباره جوانب مختلف فلسطین می باشد .
- کنگره های بحث و گفت وگو : این مؤسه برنامه های ویژه ای را جهت تشکیل جلسه بحث و گفت وگو که اساتید دانشگاهها متولی و سرپرست و مسئول آن می باشند ، تنظیم می کند تا اساتید ، مقالات و نظرات خودشان را درباره فلسطین و مسائل آن مطرح نمایند .
در این بحثها و تبادل نظرها اساتید داخلی و خارجی مشترکا شرکت دارند .
- ارایه امکانات تحقیقاتی : مؤسه یادشده از ابتدای تأسیس خود سعی زیادی در آموزش تعدادی از محققان درباره مسائل فلسطینی و عناصر پیشرفت آن و... داشته است و برای دستیابی به این نتیجه ، از همان ابتدا امکانات لازم از قبیل منابع و مأخذ در مورد تحقیقات مورد نظر را در اختیار آنها قرار داده و استفاده از کتابخانه های خود را به آنها ارزانی داشته است . به طور اجمال می توان گفت که مؤسه بررسیهای فلسطینی به وسیله تحقیق و بررسی و تبلیغات ، امکانات مادی و علمی را برای کسانی که در آن فعالیت علمی دارند ، و هدفشان دفاع از حق عربی فلسطین است ، آماده می سازد .
مأخذ :
- الموسوعة الفلسطینیه : الدراسات الفلسطینیه ( مؤسه - ) ، جلد دوم ، چاپ اول ، 1984 .
