عتلیت

روستای کوچکی است که در جنوب کوه کرمل در فاصله سیزده کیلومتری جنوب حیفا واقع شده است در

شمال غربی روستای جدید هنوز بقایای قلعه از زمان قرون وسطی باقی است .

به نظر می رسد که انسانها ، منطقه عتلیت را از دوره های ماقبل تاریخ به عنوان وطن قرار دادند . در دو غار سخول و الطابون در فاصله سه کیلومتری جنوب شرق عتلیت و در غار دره القلاح در شرق عتلیت باستان شناسان به بقایایی که به دوره های ماقبل تاریخ برمی گشت ، دست یافتند . در زمان کنعانی - - فینیقی ، عتلیت شهر مهمی بود و بندر بزرگی داشت و در زمان یونانی - - رومی ها عتلیت به نام " بوکولون پولیس Bucolon - Polis " به معنی شهر گله ها ذکر می شود .

در هنگام جنگهای صلیبی شهر عتلیت به خاطر قلعه های مستحکم و قویش زیاد بر سر زبانها بود . تا زمانی که اعراب ناچار به راندن آنها شدند فرنگیان در آن باقی ماندند . ( نک : فرنگیان )

یاقوت حموی در مورد آن ( عتلیت ) این گونه گفت " عتلیت نام دژی در سواحل شام به نام دژ سرخ شناخته شده ، ملک ناصر یوسف بن ایوب سال 583 ه آن را فتح کرد " و در سال 615/1218 م فرقه داویه و فرقه تیوتون بر جای شهر کنعانی - - فینیقی قلعه مستحکم بزرگی به نام قلعه الحجاج بنا کردند .

در روزهای آخر جنگ ، اروپائیان سنگرهای جنگ را دو چندان کردند . پس قلعة الحجاج مرکز اصلی فرقه داویه در بلاد شام شد و پادشاه بزرگ عیسی بن احمدبن ایوب صاحب دمشق در سال 617 ه/1220 م نتوانست آن را فتح کند .

در سال 663 ه/1265 م " ملک ظاهر بیبرس " بندقداری پس از اینکه قیساریه را اشغال کرد به عتلیت حمله کرد . اما هنگامی از حمله او جلوگیری شد دستور قطع کردن درختان و ویران کردن خانه ها را داد و به اردوگاه خود در قیساریه بازگشت و عتلیت تا سال 690 ه/1291 م در دست فرنگیها باقی ماند . سپس اهالی قلعه پس از تخلیه ساحل توسط فرنگی ها فرار کردند و مسلمانان عرب قلعه را ویران کردند .

در سال 695 ه/1296 م عتلیت و اطراف آن از سرزمینهای ساحلی به دست قبیله " عویرات " تاتاری افتاد و آنها در آن استقرار یافتند .

در سال 1903 صهیونیستها آبادی یهودی نشین در

کنار عتلیت عربی بنا کردند و همان نام را برای آن گذاشتند . از سال 1930 اداره آثار تاریخی فلسطین اقدام به حفاریهای کاوشگرانه در شهرک قرون وسطی کرد و به بقایای ساختمانی دست یافت که قدمت آن به دوره برونز و دوره هلنیستی و روم و قرون وسطی برمی گردد .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، بیروت 1974 .
2. حموی ، یاقوت : معجم البلدان ، مصر 1906 .
3. Pirot. L. Supplement du de dictionnarie de la Bible, aris 1980.