شای ( سازمان - )

آژانس یهود در سال 1940 به خاطر بخشهای مخفیانه عملیاتی اش بیشتر به یک وزارت دفاع شبیه بود تا یک تشکیلات سیاسی دوران قبل از تأسیس اسرائیل در سال 1948 .

این تشکیلات همراه با حمایت کامل فرماندهی عالی [گروه شبه نظامی و تروریستی] هاگاناه " سرویس اطلاعاتی ملی " را تشکیل داد تا نیازهای وضعیت جدید را برآورده سازد . این سرویس جدید اطلاعات ملی ، نام مشهور " شای " را روی خود گذاشت .

بسیاری از محققین اسرائیلی خلق این سازمان را به عنوان بسته شدن نطفه واقعی واحد اطلاعات نظامی در نظر می گیرند . این در حالی است که برخی دیگر اعتقاد دارند ، هسته تشکیل یک واحد اطلاعات نظامی یهودی از سال 1909 در فلسطین وجود داشته است . این همان زمانی بود که گروه [یهودی و تروریستی ]مسلح هاشومر روستاییان عرب [فلسطینی ]دهکده های مجاور را تحت نظر می گرفت .

در ماه ژوئن 1940 ، شای یک واحد ویژه عربی بنیان گذاشت . این واحد که فرماندهی آن را " عزرا دانین " بود ، جمع آوری و تحلیل اطلاعات را در مورد قابلیتهای نظامی اعراب و مقاصد آنها به طور منظم انجام می داد .

سازمان جدید شای روابط نزدیکی با سرویس اطلاعاتی انگلستان برقرار و در واقع تلاش کرد ، شیوه و سازمان خود را طبق آنچه در " ام . آی . 4 " ، یعنی اطلاعات نظامی انگلستان " ام . آی . 5 " یعنی سرویس ضداطلاعات انگلستان ؛ و " ام . آی . 6 " یعنی سرویس جاسوسی خارجی انگلستان وجود داشت ، تنظیم کند . در چند سال قبل از جنگ جهانی دوم ، سرویس های اطلاعاتی انگلستان در جریان شکل گیری گروههای اطلاعاتی نظامی ، به شای کمک کردند .

رابطه آنها از زمانی آغاز شد که در سال 1936 در فلسطین قیام و مبارزه معروف شهید عزالدین قسام و یاران او علیه اشغالگران شروع شد و پس از شهادت آنها در جنگلهای یعبد ، قیام گسترده مردم فلسطین که به مدت شش ماه تداوم داشت . در این دوره ، هاگاناه و واحدهای اطلاعاتی انگلستان برای سرکوب قیام فلسطینیان با یکدیگر همراه شدند .

علاوه بر هاگاناه ، سازمان دیگری به نام " شروت اییدیئوت " وجود داشت که مأمور جمع آوری اطلاعات بود . بعدها این سازمان به نام " شای " نامیده شد .

از سال 1923 تا 1948 ، اهداف شای عبارت بود از :

پیشبرد امر تأسیس یک دولت مستقل اسرائیلی ، نفوذ در تأسیسات و تشکیلات قیمومیتی انگلستان... ، جمع آوری اخبار و اطلاعات سیاسی جهت بهره گیری در تبلیغاتصهیونیستی ، نفوذ در احزاب و گروههای عرب و ضدصهیونیستی در فلسطین و کشورهای مجاور... ، حفظ امنیت قاچاق اسلحه و برنامه مهاجرت غیرقانونی [یهودی ها به فلسطین] و...

شای از بخشهای زیر تشکیل یافته بود :

اطلاعات سیاسی ، امنیت داخلی و ضد جاسوسی ، اطلاعات نظامی ، شاخه پلیسی اطلاعات نظامی و بالأخره اطلاعات و امنیت دریایی .

شای اداره اطلاعات هاگاناه بود که با نام پوششی مؤسسه کمک به قهرمانان فعالیت می کرد . این سازمان در همان ایام اول پس از اعلام موجودیت رژیم صهیونیستی ، با هدف ایجاد تغییرات و تجدید ساختار تشکیلات اطلاعاتی و جاسوسی اسرائیل تشکیل شده بود .

" ایسر بئری " یکی از فرماندهان برجسته شای که ریاست اولین جلسه ایجاد تغیر و تجدید ساختار تشکیلاتی شای را به عهده داشت . به حاضرین گفت که نخست وزیر ( بن گوریون ) از او خواسته است در ساختمان شای تغییراتی بدهد .

پیشنهاد شده است که سه اداره تشکیل شود : سازمان اطلاعات و ضداطلاعاتی سیاسی ( به نام اختصاری آمون ) تحت ریاست " ایسر بئری " ، سازمان اطلاعات و ضداطلاعاتی سیاسی ( به نام اختصاری موساد ) مأمور جمع آوری اطلاعات از کلیه نقاط دنیا به ریاست بوریس گورییل و بالأخره اداره سوم ( شین بت با نام اختصاری شروت هابیتاهون ) با مأموریت داخلی به ریاست ایسر هارل .

این سازمان سرانجام در سال 1951 در سازمان موساد ادغام شد .

مآخذ :

1. استیون ، استوارت : نخبه جاسوسان اسرائیل ، ترجمه م دانشمند ، شرکت انتشاراتی پاژنگ ، تهران ، چاپ اول ، 1371 .
2. کاتز ، ساموئل : جاسوسان خط آتش ، محسن اشرفی ، مؤسسه اطلاعات ، چاپ اول ، 1375 .
3. اسناد لانه جاسوسی ، دانشجویان مسلمان پیرو خط امام ، شماره 11 .