إفرنج ( رودخانه - )

این رود به نامهای دره ی الخلیل و بیت جبرین و یا دره جبرین نیز معروف است . به دلیل عبور این رودخانه از مناطق و محلهای گوناگون ، نامهای دیگری نیز دارد . این رود ، بخشی از آبهای سطحی دو منطقه الخلیل و غزه را به طرف صقریر - که رودخانه افرنج در محل روستای سوافیر شمالی به آن منتهی می شود - برده و در آنجا به نام دره جلدیه خوانده می شود .

این رود در سمت شرق از نزدکی روستای بیت کامل در فاصله 4 کیلومتری شمال غربی شهر الخیلی و در جایی که دو شعبه کوچک در ارتفاع 850 متری پدیدار می شوند ، شروع می شود ، سپس در مسیر شمال روستای ترقومیا در راستای راه ارتباطی بین ترقومیا و روستای بیت جبرین به طرف غرب رفته و سپس از جاده ارتباطی جدا شده و به طرف شمال غربی سرازیر می شود .

این رود در مجرای بالای خود به وسیله تعدادی چشمه کم آب که آبراه دایمی ایجاد نمی‌کند تغذیه می‌شود . در این مجرای فوقانی سیلابها مسیر خود را در میان سنگلاخهای سخت شکافته و باز می کنند . همین موضوع علت عمق زیاد ، تنگ و باریک بودن این قسمت رود را نسبت به مجرای میانه و پایین آن که عریض و کم عمق می‌باشد مشخص می کند . به ویژه که مسیر بالای رود در منطقه کوههای الخلیل و دامنه های غربی آن و مجرای میانه و پایین آن در زمین گسترده و باز و کم شیب دشت ساحلی فلسطین می باشد .

دره قبل از " بیت جبرین " مسیر خود را در میان بلندیهای کوهستانی - که دارای سنگهای سخت آهکی و دولومیتی است و به دوران کرتاسه بر می‌گردد - شکافته و در دامنه ها و ابتدی دشت ساحلی فلسطین نیز راه خود را در میان سنگهای آهکی ایوسینی که دارای سختی کمتری می باشند . می گشاید . این دره در غرب منطقه بیت جبرین در میان رسوبات نرم چین خودره مربوط به دوره چهارم زمین شناسی و با چینهای آشکار به طرف شمال غرب می رود و پس از طی مسافت 40 کیلومتر در منطقه ای که دارای بارانی بین 350 تا 500 میلیمتر می‌باشد به دره صقریر می‌رسد . در امتداد رودخانه افرنج ، تپه ها ، خرابه ها و آثار مجتمعهای مسکونی که دلالت بر آباد بودن حوزه دره در گذشته دارد فراوان به چشم می خورد .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، ج 5 ، ق 2 ، بیروت 1972 .
2. نقشه فلسطین : مقیاستصویرهای الخلیل و بیت جبرین و غزه .
3. نقشه زمین شناسی فلسطین : مقیاس