مرکز حقوق و قانون غزه

مقدمه :

مرکز حقوق و قانون غزه بزرگترین مرکز حقوقی مرتبط با قضایای فلسطین است . این مرکز از جمله مراکز حقوقی است که به بررسی اوضاع حقوقی شهروندان فلسطینی و موارد نقض حقوق بشر از سوی نیروهای نظامی و سیاستمداران رژیم صهیونیستی و نیز اقدامات غیرحقوقی تشکیلات خودگردان می پردازد و فعالیتهای خود را به صورت گزارشهایی منظم ارائه می کند .

الف - معرفی :

مرکز حقوق و قانون غزه ، یک مؤسسه حقوقی فلسطینی است که مقر آن در شهر غزه قرار دارد . این مرکز در سال 1985 توسط گروهی از وکلا تأسیس شد و در راستای حمایت از حقوق شهروندان ، احترام به اصل حکومت و حاکمیت قانون و نیز تقویت اصول و مبانی دمکراسی و استقلال قضاوت در فلسطین فعالیت می کند .

اعضای مجمع مؤسسان مرکز حقوق و قانون فلسطین عبارتند از : توفیق ابوغزاله ، ابراهیم السقا ، فرج الصراف و بشیر الریس . اعضای شورای اداری مرکز نیز عبارتند از :

احمد نصر ، أمین دبور ، سعید طافش و ابراهیم شحاده ، ضمن اینکه ریاست مرکز هم برعهده أمین دبور است .

ب - اهداف :

اهدافی که از سوی مؤسسان این مرکز حقوقی برای آن در نظر گرفته شده ، عبارتند از :

• حمایت از اصل حاکمیت و اعمال قانون برای پیشبرد یک نظام قانونی و دمکراتیک در فلسطین .
• حمایت و احترام به حقوق بشر طبق معیارها و منشورهای بین المللی .
• تقویت فرهنگ دمکراسی در جامعه فلسطین .
• تقویت آگاهی و فرهنگ قانون نزد شهروندان فلسطینی برای رسیدن به حقوقی که دارند و نیز انجام وظایفی که برعهده آنان است .
• حمایت و کمک به تمام تلاشهایی که برای احقاق حقوق ملت فلسطین در زمینه تعیین سرنوشت و استقلال صورت می گیرد .

ج - تشکیلات :

مرکز حقوق و قانون غزه به منظور تحقق اهداف مذکور ، اقدام به تأسیس و تشکیل واحدهای تخصصی کرده است که در کنار یکدیگر در زمینه های مختلف فعالیت می کنند :

1 - واحد تحقیقات میدانی :

وظیفه این واحد ثبت موارد نقض حقوق بشر در فلسطین است که از طریق جمع آوری اطلاعات دقیق و مستند صورت می گیرد ، شایان ذکر است که اطلاعات جمع آوری شده تنها به اقدامات اشغالگران محدود نشده و تشکیلات خودگردان فلسطین را نیز در برمی گیرد . این واحد متشکل از یک گروه کاری از محققان میدانی آموزش دیده است که به منظور ثبت و پیگیری مسائل در تمام مناطق نوارغزه به فعالیت مشغولند . اقدامات این واحد باعث می شود تا روابط گسترده و مستحکمی با مردم به وجود آید ، به گونه ای که مرکز می تواند از نیازها و خواسته های مردم مطلع شود .

2 - واحد حقوقی :

این واحد متشکل از یک گروه کاری است و

تعدادی از وکلای صاحب تجربه به صورت رایگان کمکها و مشورتهای حقوقی را به افراد و گروهها می دهند . از دیگر فعالیتهای این واحد این است که در هنگام لزوم وکالت افراد و گروهها را در دادگاهها برعهده می گیرد . فعالیتهای مختلف این واحد در راستای حمایت از اصل حاکمیت و اعمال قانون ، استقلال قوه قضاییه و گسترش و تقویت آگاهی های حقوقی و قانونی شهروندان فلسطینی است .

3 - واحد آموزش و ارتباطات مردمی :

فعالیتهای متعددی برای این واحد در نظر گرفته شده که برگزاری نشست ها ، کنفرانسها و کارگاههایی که با حقوق شهروندان مرتبط است و نیز آگاه کردن شهروندان نسبت به حقوقی که دارند و ابزارهایی که می توانند به وسیله آنها از حقوق خود دفاع کنند ، از جمله این فعالیتها محسوب می شوند . این واحد در راستای آگاه کردن مردم نسبت به حقوق بشر و قوانین بین المللی و نیز منشورهای بین المللی مثل اعلامیه جهانی حقوق بشر ، به توافقات بین المللی که در مورد حقوق مدنی و سیاسی صورت گرفته نیز توجه دارد . همین طور به حقوق اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی ، کنوانسیون چهارگانه ژنو ، توافقنامه های مربوط به حقوق کودکان و نیز قانون منع شکنجه توجه و اهتمام ویژه دارد .

4 - واحد مطالعات و تحقیقات :

این واحد که تعدادی از محققان در آن مشغول فعالیتند ، فعالیتهای متعددی را برعهده دارد . به عنوان مثال ، مطالب و بررسی های مطالعاتی را تهیه و تدوین می کند و با همکاری دیگر واحدها که در زمینه های اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، مدنی و سیاسی مرتبط با حقوق شهروندان فلسطینی فعالیت می کنند ، نسبت به سازماندهی و هماهنگی برای برگزاری کارگاهها و نشستها اقدام می کند . توجه ویژه به قشرهای ضعیف و حاشیه ای جامعه فلسطین مثل کودکان ، زنان ، معلولان و افرادی که نیازهای ویژه و خاص خود را دارند نیز از جمله فعالیتها و دیگر وظایف این واحد محسوب می شود .

5 - کتابخانه :

مرکز حقوق و قانون غزه در ادامه فعالیتهای خود ،

کتابخانه ای تخصصی را در زمینه قوانین داخلی ، بین المللی و حقوق بشر و دمکراسی تأسیس کرده که حاوی منابع ، مجلات و مطالب متنوعی به زبانهای عربی و انگلیسی است . در مورد فرمانهای نظامی اسرائیل و برخی قوانین کشورهای عربی نیز مطالب متعددی در این کتابخانه یافت می شود . این کتابخانه که از سوی مرکز حقوق و قانون غزه برای توسعه و تقویت و غنی سازی روزافزون آن تلاش می شود ، برای استفاده رایگان محققان و دانشگاهیان آماده خدمت رسانی است .

د - فعالیتها :

فعالیتهای مرکز حقوق و قانون غزه را می توان به صورت زیر تقسیم بندی کرد . گزارشهای ماهانه ، گزارشهای سالانه ، گزارشهای انتخاباتی و دوره های حقوقی .

1 - گزارشهای ماهانه :

این گزارشها اختصاص به اقداماتی دارد که صهیونیستها در راستای نقض حقوق شهروندان فلسطینی انجام می دهند . همچنین ارائه برخی آمار و ارقام در رابطه با تعداد کشته ها و زخمیهای فلسطینی و خرابی هایی که اقدامات صهیونیستها بر جای می گذارد ، از جمله مطالبی است که در گزارشهای ماهانه این مرکز ذکر می شود .

2 - گزارشهای انتخاباتی :

با توجه به اینکه انتخابات از مهمترین پایه ها و اصول حکومتهای دمکراتیک بوده و از طریق آن مردم می توانند به حق خود در تعیین نمایندگان خویش دست یافته و بدین ترتیب در تصمیم گیری های کشورشان مشارکت داشته باشند ، مرکز حقوق و قانون غزه نیز به عنوان یک مؤسسه حقوقی گزارشهایی را در مورد انتخاباتی که در فلسطین اشغالی برگزار می شود ، ارائه می کند . به عنوان مثال ، گزارشی در مورد نظارت بر رأی گیری و شمارش آراء انتخابات مجلس قانونگذاری در ژانویه 2006 گزارشی در مورد نظارت بر نام نویسی از رأی دهندگان و رأی گیری در انتخابات ریاست تشکیلات و نیز گزارشی در مورد نظارت بر رأی گیری و شمارش آراء در انتخابات هیأتهای محلی در ژانویه 2005 منتشر کرده است .

3 - دوره های آموزشی :

برگزاری دوره های آموزشی از جمله دیگر فعالیتهای مرکز حقوق و قانون غزه است ، مانند برگزاری یک دوره آموزشی با عنوان آموزش حقوقی روزنامه نگاران فلسطینی که با همکاری بخش مطبوعات و رسانه های دانشگاه اسلامی غزه برگزار شد ، در این دوره آموزشی موضوعاتی مثل قانون چاپ و نشر فلسطین ، قوانین و منشورهای بین المللی که باعث حفظ حقوق روزنامه نگاران می شود و نیز مواردی از نقض حقوق روزنامه نگاران فلسطینی توسط اسرائیلی ها برای روزنامه نگاران ارائه شد .

ارائه گزارشهایی در مورد موارد نقض حقوق توسط نیروهای اسرائیلی ، نقض حقوق کودکان ، صدور بیانیه در مورد جنایتهایی که صهیونیستها مرتکب می شوند ، برگزاری دوره های آموزشی در مورد حقوق بشر و دمکراسی در مرکز آکادمیک عرفات از دیگر فعالیتهایی است که مرکز حقوق و قانون غزه انجام می دهد .

4 - گزارشهای سالانه :

یکی از عمده ترین فعالیتهایی که در زمینه ارائه گزارش ها از سوی مرکز حقوق و قانون غزه انجام می شود ، ارائه گزارشهای سالانه است و با توجه به تحولات داخلی گسترده فلسطین در سال 2005 به برخی از نکات مهم گزارش سال 2005 این مرکز اشاره می شود :

اقدام بی سابقه اسرائیل در خروج یک جانبه از نوارغزه و تخریب 21 شهرک که در اراضی اشغالی این منطقه تأسیس کرده بود ، باعث شد که تحولی مهم در روابط بین اشغالگران و فلسطینیان به وجود آید . از سوی دیگر این رژیم وضعیت حقوقی مناطق اشغالی که از آن عقب نشینی کرده بود را همچنان مبهم و نامشخص نگه داشت ، به گونه ای که این رژیم همچنان گذرگاههای بین المللی ، آبهای منطقه ای و حریم هوایی غزه را تحت کنترل خود دارد و این اجازه را به خود می دهد که بدون توجه به قوانین و معیارهای بین المللی ، تجاوز به مناطقی که از آنها خارج شده است را همچنان ادامه دهد . از سوی دیگر این رژیم همچنان بر عدم آزادی اسیران فلسطینی اصرار می ورزد در حالی که توافقنامه های متعددی در این

مورد امضاء شده اند .

در چنین فضایی مرکز حقوق و قانون غزه به فعالیت خود ادامه داده و ضمن پیگیری نقض حقوق فلسطینیان از سوی اسرائیل ، اوضاع شهروندان فلسطینی در اراضی اشغالی را نیز مورد بررسی قرار داده است .

ه - مواضع :

مواضعی که از سوی مسئولان مرکز حقوق و قانون غزه مطرح می شود مربوط به مسائل حقوقی بوده و در تأیید مطالبی است که این مرکز در گزارشهای حقوقی خود در مورد قضیه فلسطین ارائه می کند .

امین دبور مدیر مرکز حقوق و قانون غزه برنامه های آموزشی که از سوی این مرکز ارائه می شود را برای بنای جامعه فلسطین بر پایه اصول دمکراسی ضروری می داند و اعلام می کند که مرکز تحت امر او حاضر است با تمام طرفها و گروههای فلسطینی و به ویژه دانشگاهها برای برگزاری دوره های آموزشی مسائل مربوط به حقوق بشر و دمکراسی همکاری کند .

با توجه به اینکه بخشی از فعالیتهای مرکز حقوق و قانون غزه ، به پیگیری مسائل خارجی فلسطینیان مربوط می شود ، امین دبور نیز از طرف این مرکز در هیأت پیگیری امور خسارت دیدگان فلسطینی از جنگ عراق علیه کویت ، که در کشور کویت زندگی می کردند ، حضور داشته و بر این باور است که حکومت فلسطین استراتژی و برنامه مشخصی برای حل و فصل مسأله آسیب دیدگان از جنگ عراق علیه کویت ندارد و معتقد است که پرداخت غرامت به فلسطینیان مقیم کویت نیاز به همکاری طرف های مختلف از جمله دولت کویت و تشکیلات خودگردان فلسطین دارد ، به ویژه اینکه روابط دو طرف هم اخیرا بهبود یافته است .

امین دبور در یک کنفرانس مطبوعاتی که به مناسبت ارائه گزاش سال 2005 مرکز حقوق و قانون غزه برگزار شد ، با محکومیت ادامه تجاوزات نیروهای اسرائیلی پس از خروج یک جانبه آنها از نوارغزه ، اظهار داشت که این عقب نشینی تنها برای فریب جهانیان مبنی بر اعلام آزادی نوارغزه ، انجام شده است در حالی که این رژیم هیچ حاکمیتی به فلسطینیان در مورد کنترل معابر نداده است .

آنچه ملاحظه می شود تنها یک توافقنامه اقتصادی است که به انجام برخی امور کمک می کند ، در حالی که به عنوان مثال ، طبق قانون اوضاع اسیران سرزمینهای آزاد شده ، اسیران فلسطینی آزاد نشده اند .

مدیر مرکز حقوق و قانون غزه معتقد است که عقب نشینی اسرائیل از نوارغزه و چهار شهرک کرانه باختری ، تنها گامی در جهت بازنگری در اشغالگری است چرا که نیروهای رژیم صهیونیستی همچنان به قتل و کشتار و بازداشت و تجاوزگری در حق ملت فلسطین ادامه می دهند .

مآخذ :

1. WWW. gcrlgaza.org/gcrl/modules. php? name=News$$File=article$$sid=80/250
2. WWW.achr.nu/rep24.htm.