جوهریه ( مدرسه‌ی - )

این مدرسه در راه باب الحدید در سمت شمال و روبه روی مدرسه‌ی ارغونیه که ملک حسین بن علی ( هاشمی ، جد اعلای

ملک حسین فعلی ، شاه اردن ) در آن مدفون است ، واقع بوده و امروزه به دارالخطیب معروف است . جوهر الصفوی القنقبای خزانه دار عصر ممالیک این مدرسه را در 448ه - . ق . ساخت . صفی الدین جوهر واقف مدرسه ، یکی از غلامان حبشی بود که از سوی سلطان حبشه به ظاهر برقوق اهدا شد . برقوق نیز او را به یکی از امیران خود به نام قنقبای بخشید . جوهر آزاد شد و نزد امیر خود منزلت یافت . مدرسه‌ی جوهریه نیز یکی از مدارس مهم قدس بود که به محل مسکونی تبدیل شده است . تولیت و تدریس در آن را تعدادی از علمای بزرگ به عهده داشتند که تا اواخر قرن دهم هجری نقش علمی خود را حفظ کرد . این مدرسه از دو طبقه و صحن باز مستطیل شکل و ایوان در شمال تشکیل شده و راه رسیدن به آن از ورودی مملوکی زیبای سمت جنوبی که از سنگهای سرخ و سفید مفروش است و دو طبقه ساختمان بلند بر آن و دو نیمکت سنگی در دو طرف آن قرار دارد و سنگ نوشته‌ای از سنگ مرمر ولی هم اکنون چیزی از آن سنگ نبشته مشخص نیست و در ورودی به درگاه سقف تیزی دارد و این درگاه به صحن باز متصل است و در بالای صحن در جهت شمال ایوان بزرگی است که در آن جدیداً بسته شده و اطراف آن مجموعه‌ای از مکانهای سرباز با درهای کوچک سخت نوک تیز قرار دارد که در جهت شرق و غرب است . با گذر از ایوان " سلطان سنگی " در جهت جنوبی صحن ، به طبقه‌ی دوم می‌رسیم که در طبقه‌ی دوم تعدادی اطاق است که برای سکونت مدرسین و دانشجویان استفاده می‌شود .

این مدرسه هم اکنون مسکونی است که گروهی از آل خطیب در آن زندگی می‌کنند . حفریاتی که رژیم صهیونیستی در سال 1974م انجام داد منجر به ترک خوردن این مدرسه گردید و اینک کتابخانه‌ای در آنجاس که آثار اسلامی قدس درآن نگهداری می‌شود . وضعیت عمومی آن خوب نیست .

مآخذ :

1. نجم ، رائف یوسف : کنوز القدس ، چاپ اول ، 3 و 14 ه - /1983م .
2. اسعدی ، مرتضی : بیت المقدس ، بنیاد دائرة المعارف ، چاپ اول ، 1363 .
3. ناصری ، طاهری عبدالله : بیت‌المقدس شهر پیامبران ، انتشارات سروش ، چاپ اول 1363 .