روضة المعارف الوطنیة ( دانشکده - )

در سمت شمالی صحن مسجد قبة الصخرة در بیت المقدس قدیم قرار دارد و ساختمانهای آن ضلع غربی دیوار شمالی صحن این مسجد را تشکیل می دهد .

ساختمانهای قدیم این مدرسه قبل از میلاد دژ و قرارگاه فرماندهان رومی بود . سپس امیر علم الدین سنجر نماینده غزه و بیت المقدس که از دانشمند به شمار می رفت ، آن را موقوفه ساخت و به یک مدرسه تبدیل کرد که مدرسه جاولیه نامیده شد . در اوایل قرن نهم هجری/پانزدهم میلادی عثمانیان آن را به یک قشلاق و مقر حکومت خود تبدیل کردند . و تا شروع جنگ اول جهانی به نام سرایای قدیم شناخته می شد .

در 1906 شیخ محمدصالح به همراهی شیخ حسن ابوالسعود و اسحاق درویش و عبداللطیف حسینی اقدام به تأسیس مدرسه پسرانه باغ معارف ملی در آن نمود . زمانی که تعداد مدارس دولتی و مدارس ملی ناچیز ولی طرفداران تحصیل و دانش بسیار بود .

پس از تشکیل انجمن عرب در 1918 این انجمن به باغ معارف ملی اهتمام ورزید . حاج محمدامین حسینی رئیس انجمن به عنوان آموزگار در آنجا مشغول بود و اعضاء انجمن به صورت بلاعوض در آن تدریس می کردند .

پس از تأسیس مجلس اعلای اسلامی در 1922 به دلیل اینکه این مدرسه جزو دارایی های وقف شده محسوب می شد ، آن را به تصریف خود درآورد . و یک هیأت مدیریت جهت تدوین برنامه آموزش علمی نوین و پیشرفته برای یازده کلاس این مدرسه تشکیل داد و فرصتی به دانش آموزان آخرین کلاس آن جهت شرکت در امتحانات آموزش متوسطه فلسطین ( مترک ) و نیز فرصتی برای فارغ التحصیلان جهت ورود به دانشگاههای کشورهای عربی و دو دانشگاه آمریکایی بیروت قاهره فراهم آورد .

مدیریت مدرسه سعی داشت مدرسین توانگر و شایسته از بین جوانان فلسطینی و جوانان کشورهای عربی جهت تدریس در همه مراحل تحصیلی آن برگزیند . و در دانشکده باغ معارف ملی استادان نخبه و مربیان با کفایت و درجات علمی بالا پیاپی مشغول تدریس بودند .

دانشکده از دانش آموزانی که از اغلب شهرها و روستاهای فلسطین آمده بودند پر بود . از جمله آنها در دوبخش خارجی و داخلی که دانش آموزانی از فرزندان شهدا و یتیمان و بی بضاعتان مشغول تحصیل بودند .

در دانشکده باغ دو کتابخانه وجود داشت که در آن کتابهای علمی و ادبی و تاریخی قدیم و جدید به دو زبان عربی و انگلیسی وجود داشت . همچنین در آن نمازخانه یی بود که دانش آموزان نماز و مراسم مذهبی خود را به جا می آوردند . یک سالن سخنرانی بزرگی که دارای سالن نمایش که بر صحنه آن بحثها و سخنرانیهای ادبی و شعر به زبان عربی اجرا می شد وجود داشت . و مدیریت مدرسه به آن اهمیت و توجه فوق العاده داشت . در کتاب پرورش در خاورمیانه که دولت فلسطین در سال 1946 منتشر کرده آمده : "... از جمله مدارس ملی که فرستادگان مجلس ایالات متحده بازدید کردند ، دانشکده نجاح و باغ معارف در بیت المقدس بود که هر دو پسرانه بودند و هر کدام دارای پارک برای کودکان و هفت کلاس ابتدایی و چهار کلاس متوسطه و یک بخش شبانه روزی بود و دانش آموزان آن بالغ بر یک صد نفر می باشد . تحصیلدر آنها به زبان عربی انجام می گرفت . و به تدریس ادبیات عرب و تاریخ آن و علوم فقه اسلامی اهمیت خاص مبذول می شد... "

در سالن سخنرانی بزرگ دانشکده باغ نخستین دانشمندان فلسطین ( 25/1/1935 ) و دومین کنفرانس ( 1936 ) منعقد شد و بر صحنه سالن آن نمایشنامه های ملی به معرض نمایش درآمد که دانشکده را با خشم دژخیمان حکومت قیمومیت بریتانیا روبه رو ساخت . و همچنین به مناسبت چهلمین روز درگذشت پادشاه فیصل اول مجلس یادبود بزرگی برپا شد .

مدیریت مدرسه به ورزش توجه خاص داشت و برای همین منظور یک سالن مخصوص که با انواع بازیها و وسائل ورزشی مجهز بود بدان اختصاص داد و از میان دانش آموزان گروههای ورزشی تشکیل داده بود که ورزشها و بازیهای گوناگونی در رژه های ورزشی بزرگ که مدیریت مدرسه در بهار هر سال در ورزشگاه خود در باب ساهره ترتیب می داد به نمایش می گذاشت . دانشکده باغ سعی می کرد که حس پیشاهنگی را بین دانش آموزان خود تقویت کند .

دانشکده باغ در راه ادای رسالت علمی و آموزشی خود تا سال 1936 - سال قیام فلسطین - برقرار بود . سپس دژخیمان حکومت قیمومیت بریتانیا بر ساختمانهای مدرسه مستولی گشته و دانش آموزان و مدرسین و هیأت مدیره را از آنجا بیرون راند که در پی آن دانشکده به خانه موسی کاظم حسینی در محله باب ساهره نقل مکان نمود . و آنجا ادای رسالت علمی و آموزشی خود را دنبال کرد تا سال 1948 که از ادامه تدریس باز ایستاد .

دانشکده باغ معارف ملی همواره کوشش کرد تا دانش آموزان خود را تربیت ملی و میهنی پرورش دهد و در آنها احساس ملی و اصیل تقویت نماید . و به حق یک دانشگاه علمی و تربیتی و یک پایگاه ملی و بلندآوازه ایی بود که بسیار کسانی که مقام رهبری و پیشوایی در فلسطین به دست آورده بودند پرورش و تحویل بدهد .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، بیروت 1976 .
2. بدران ، نبیل ایوب : التعلیم و التحدیث فی المجتمع العربی الفلسطینی ، بیروت 1969 .
3. عودات ، یعقوب : من أعلام الفکر و الادب فی فلسطین ، عمان 1976 .
4. Government of Palestine : Education in Palestin 1963-1946, Jerusalem 1946.