ابوفطرس ( کشتار - )

عبارت " ابوفطرس " از نام یک شهر قدیمی رومی گرفته شده است که توسط هرودیس به یادگار پدرش انتیپاتریس " از نام یک شهر قدیمی رومی گرفته شده است که توسط هرودیس به یادگار پدرش انتیپاتریس ( Antipatris ) بنا شده بود . رود ابو فطرس ( رود عوجای* فعلی ) در تاریخ میانه به علت کشتار جمعی از امرای اموی در کی قطعه ی قدیمی رومی واقع در ساحل این رود به دست عبدالله بن علی بن عبدالله عموی خلیفه ابوالعباس سفاح ، شهرت پیدا کرده است .

بعد از اینکه عبدالله بن علی دمشق را به تصرف خود در آورد ، مروان بن محمد به قصد مصر به طرف فلسطین گریخت . عبدالله بن علی به تعقیب او پرداخت و در کنار رود کسوه ، سپس بیسان* و مرج الروم توقف کرد ، تا اینکه به رود ابو فطرس رسید . در آنجا امویان را مورد عفو قرار داد و اما ن نامه هایی به آنان تسلیم کرد . سپس هشتاد و سه تن از بزرگان و نخبگان بنی امیه از جمله عبدالواحد بن سلیمان بن عبدالملک ، به حضور وی رسیدند . بلاذری نقل می کند که عبدالله بن علی آنها را به ضیافتی دعوت کرد و پاداشهایی گرانقیمت به آنان داد . سپس سربازان خود را مأمور قتل آنان کرد و آنان تا آخرین نفر به قتل رسیدند . " آنگاه جسدهایشان را آوردند و فرشها بر روی آنها گسترده شد و عبدالله بر روی آن نشست و طعام خواست و با گروه خویش به خوردن غذا مشغول شد ، در حالی که برخی از کشته ها نیمه جان بودند و آه و ناله می کردند . " این رویداد در سال 132ھ/749 - 750م اتفاق افتاد . مروان نیز در بویصیر کشته شد و سر وی به نشانه ی انتقام خون ابراهیم الامام به کوفه نزد ابوالعباس سفاح فرستاده شد . این به عنوان پایان کار امویان و آغاز خلافت عباسی اعلام گردید .

سنگدلی عباسیان و بدرفتاری و انتقامجویی آنان از امویان ، و سایر مخالفان در روایات بسیاری مورد تأکید قرار گرفته است ، اما مورخین ، در مورد تعداد قربانیان کشتار ابوفطرس ، اختلاف نظر دارند و بسیاری از آنان تعداد کشته های اموی را کمتر از هشتاد تن اعلام کرده اند .

قبایل عرب ساکن سرزمین شام ، از سقوط خلافت اموی پشیمان شدند و بارها بر ضد والی عباسیان عبدالله بن علی که سیاست شدت و خشونت را در پیش گرفته بود ، سر به شورش برداشتند . تا آنجا که خلیفه ابوالعباس عبدالله ، با شنیدن خبر کشتار ابوفطرس ، پیامی به عبدالله بن علی نوشت و به او دستور داد بدون اجازه ی وی هیچ یک از امویان را به قتل نرساند .

مآخذ :

1. بلاذری : انتساب الاشراف ، 1983 ، 1936 ، 1938 .
2. فوزی ، فاروق عمر : العباسیون الاوائل ، ج 1 ، بیروت 1970 .
3. کرد علی ، محمد : خطط الشام ، دمشق 1925 - 1926 .