آزادی‌خواه ملی ( گروه - )

سازمانی کمونیستی فلسطینی ، شامل عناصری از روشنفکران و کارگران چپ عرب و انجمن‌های سیاسی آن است . این انجمن‌ها در پاییز 1943 تأسیس شده بود و عبارت بود از اتحادیه‌ی ضدفاشیستی عرب ، انجمن شعاع‌الامل ( پرتو امید ) و انجمن خلق . دلیل اصلی گرایش این انجمن‌های عرب ، چرخش کمونیست‌های یهود بود در جهت پذیرش طرح صهیونیسم پیرامون وطن ملی یهود ، و نیز دو دستگیهایی که در پی آن در حزب کمونیست فلسطین در 1943 به‌وجود آمد .

گرایش یاد شده ، به تشکیل گروه آزادیخواه ملی انجامید . این گروه نخستین بیانیه‌ی خود را که دربرگیرنده‌ی منشور گروه و نام اعضای کمیته‌ی مرکزی آن بود در فوریه‌ی 1944 انتشار داد . همچنین ، روزنامه الاتحاد را به‌عنوان ارکان خود منتشر کرد . منشور گروه شامل برنامه‌های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و ساختار و استخوان‌بندی تشکیلاتی آن بود .

در برنامه‌ی سیاسی گروه آمده بود که مسأله‌ی فلسطین ، مسأله‌ی خلقی است که در راه استقلال میهن و رهایی از یوغ سلطه‌ی استعمار مبارزه می‌کند . گروه طی یادداشتی که در 10/10/1945 به نخست‌وزیر بریتانیا تقدیم داشت اشاره کرد که مسأله‌ی فلسطین زاییده‌ی " سیاست تجاوزگرانه‌ای است که دولت بریتانیا از نخستین روزهای حکومت بر فلسطین تا به امروز ، دنبال کرده است . این سیاست زمینه را برای جنبش صهیونیسم باز گذاشت تا نیروهای تجاوزگر خود را تقویت کند و به تحکمی مراکز تهاجمی خود بپردازد . این همه ، امروز ، میهن ما را در آستانه‌ی خون و اشک قرار داده است . "

در برابر اقدامات نیروهای امپریالیستی و صهیونیستی برای متقاعد ساختن افکار عمومی جهان نسبت به این امر که مسأله‌ی فلسطین " مسأله‌ی مهاجرت یهودیان یا پایان دادن به این مهاجرت است " این گروه به مقابله برخاست و اشاره کرد که مسأله‌ی فلسطین ، ‌درست مانند همه‌ی کشورهای استعمار شده ، مسأله‌ی استقلال و رهایی از نفوذ استعمارگرانه‌ی بیگانگان است . گروه تأکید کرد که مردم عرب فلسطین هرگز از شر مهاجرت صهیونیست‌ها " تا وقتی که سر رشته‌ی این مهاجرت به‌دست دیگران است " در امان نخواهند بود ، زیرا نه تنها مهاجرت یهودیان " بله به طور کلی جنبش صهیونیسم از کارهای به‌یادمانی استعمار در سرزمین ماست . "

گروه تأکید داشت که تنها راه‌حل مسأله‌ی فلسطین ، در ترویج دموکراسی و برخوردار ساختن خلق فلسطین از حق خود در تعیین سرنوشت خویش نهفته است . در این زمینه ، گروه ، واقعیت جنبش صهیونیسم را برملا ساخت و این ادعای صهیونیست‌ها را که این جنبش یک " جنبش آزادیخواه ملی " است بی‌اساس خواند و ثابت کرد که جنبش یاد شده " ماهیتی واپسگرایانه و اشغالگرانه دارد ، زیرا هرگز خواستار استقلال فلسطین نیست . "

علی‌رغم گسترش نفوذ جنبش صهیونیسم در میان یهودیان فلسطین ، گروه آزادیخواه ملی کوشید تا بین صهیونیسم و ساکنان یهودی فلسطین ، مرزبندی کند . از این‌رو بر ضرورت تفاوت‌گذاری میان صهیونیسم و ساکنان یهودی ، پافشاری می‌ورزید و تأکید داشت که صهیونیسم با منافع خود یهودیان نیز ساگاز نیست و جنبش صهیونیسم اساسا جنبش بورژوازی بزرگ یهود است که با امپریالیسم همدست است و می‌کوشد تا توده‌های یهود را در درون و بیرون فلسطین به خدمت منافع طبقاتی خود بگمارد .

گروه آزادیخواه ملی تا زمان صدور قطعنامه‌ی تقسیم فلسطین در 1947 ( نک : تقسیم فلسطین ) که آن را دچار انشعاب کرد ، همچنان به تلاش در راه تحقق برنامه‌ی سیسای خود ادامه داد . موضع‌گیری نسبت به قطعنامه‌ی تقسیم و تحولاتی که به‌دنبال آ در فلسطین پیش‌آمد ، رهبران گروه و موضع‌گیری‌های آنان را در معرض یک آزمون تاریخی قرار داد . این بود که برخی از رهبران آن از فعالیت سیاسی دست کشیدند و بازمانده‌ی کادر رهبری گروه و تشکیلات آن در سرزمین اشغال شده فلسطین به حزب کمونیست اسرائیل پیوست ( 1948 ) .

اما رهبری اتحادیه در کرانه‌ی غربی رود اردن ، برنامه‌ی سیاسی تازه‌ای را تدوین کرد و با ادغام دسته‌های مارکسیستی شرق اردن در تشکیلات خود ، به " حزب کمونیست اردن " تغییر نام داد - 1951 ) .

مآخذ :

1. گروه آزادی‌خاهی ملی ، " المیثاق الوطنی " ، الاتحاد ( 1944 - 1947 ) .
2. خلیل ، موسی : " الحزب الشیعی الفلسطینی 1919 - 1948 " ، مجله شؤون فلسطینیة ، شماره 39 ( نوامبر 1974 ) ، بیروت .
3. سماره ، سمیع : العمل الشیوعی فی فلسطین ، الطبقة و الشعب فی مواجهة الکولونیالیة ، بیروت 1979 .
4. شریف ، ‌ماهر : عصبة التحرر الوطنی و المسإلة القومیة العربیة فی فلسطین ( 1943 - 1948 ) ، مجله شؤون فلسطینیة ، شماره 108 ( نوامبر 1980 ) ، بیروت .
5. یعقوب ، محمد حافظ : من تاریخ الحرکة الثوریة فی فلسطین : عصیة التحرر الوطنی و منتصف الاربعینات ، مجله دراسات عربیة ، شماره 1 ، ( نوامبر 1972 ) ، بیروت .