گریگوریوس حجار ( 1875 - 1940 )

از دانشنامه فلسطین


اسقفی از طایفه کاتولیک روم است . در یکی از روستاهای منطقه جزین واقع در جنوب لبنان دیده به جهان گشود .

در سال 1884 یکی از خویشاوندان او به نام الیاس حجار رئیس صومعه مخلصیه وی را به مدرسه صلاحیه قدس اعزام نمود تا از این طریق مقدمات ورود او به مدرسه صلاحیه در قدس را فراهم سازد . ولی این مدرسه او را به خاطر کمی سن نپذیرفت در نتیجه به دیرالمخلص در نزدیکی صیدا بازگشت و لباس راهبان را برتن نمود . سپس به مدرسه صومعه در نزدیکی دیرالمخلص رفته و در سال 1891 شروع به تحصیل الهیات نمود ولی به خاطر اینکه از همکلاسیهای خودعقب ماند با خویشاوندش به قاهره عزیمت کرد .

در آنجا به عنوان معلم یکی از مدارس تعیین گردید و در عین حال سخت مشغول فراگیری دو زبان انگلیسی و

فرانسوی و همچنین ریاضیات شد . وی خواست خود را برای امتحان دوره متوسطه آماده سازد ولی خویشاوندش الیاس حجر وارد قاهره شد و او را متقاعد ساخت که به همراه وی به دیرالمخلص مراجعت نماید و او نیز قبول کرد و در سال 1893 به آنجا بازگشت و تقاضا نمود وی را به عنوان راهب قبول نمایند .

در سال 1896 از سوی پدر جبرئیل به عنوان سرپرست کلیسا و سپس کاهن منصوب گردید . تا سال 1900 در مدرسه الدیر به تدریس علوم طبیعی ، تاریخ ، نحو ، بیان شعر و خطابه یونانی پرداخت . در آن روزها به فصاحت ، قدرت بیان و قدرت سخنوری معروف شد ، آوازه اش در مناطق لبنان پیچید و به خطیب ساحر ملقب گردید . در تابستان سال 1899 اسقف عکا درگذشت و پدر جبرییل ، حجار را به عنوان جانشین اسقف انتخاب نمود .

وی از اوت 1900 در اواخر عمرش اداره ابرشیه عکا را عهده دار گردید . جهانگردان غربی که در این ابرشیه با او دیدار می نمود . نام " مسیح شرق " را بر وی اطلاق می کردند ، اعراب فلسطین برای ارج نهادن به تلاشهای او در راه احقاق حقوق عربی و برای قدردانی از مبارزه او در راه مسأله فلسطین عنوان و لقب " اسقف عرب " را به او می دادند . او با افتخار به این لقب گرفته است : " این لقب زیبا را فرزندان کشورم به من اعطا نمودند ، فرزندانی که برای آزادی سرزمینشان از یوغ صهیونیستها قدم به میان مبارزه گذاشته اند . "

این لقب که به مراتب از مقام و منزلت من بالاتر است مرا به مبارزه و تلاش در راه مسأله اعراب فلسطین و رهایی آنها از خطر صهیونیستها تشویق و ترغیب می نماید . فلسطین و کشورهای عربی در سال 1925 پنجاهمین سال تولد اسقف حجار را جشن گرفتند . خطباء و شعرا از جمله خلیل مطران او را مورد تجلیل قرار دادند و وطن پرستی و سجایای اخلاقی او را ستودند .

هنگامی که اعضای شورای سلطنتی برای تحقیق در مورد علل بروز انقلابها در فلسطین وارد بیت المقدس شدند ، اسقف حجار روز 17/1/1937 در حضور آنها بیانیه ای پیرامون وحدت شکایات و خواسته های اعراب مسلمان و مسیحی و همچنین پیرامون انحرافات اخلاقی و اجتماعی و دیگر خطراتی که سرزمینهای مقدس و اماکنمقدس را به دنبال ظهور صهیونیسم مورد تهدید قرار داده است ، قرائت نمود .

اسقف حجار نهایت سعی و تلاش خود را چه از نظر زبانی و یا عملی برای مسأله فلسطین انجام می داد . وی در تاریخ 30/10/1940 به بیت المقدس رفت و با نماینده سامی ها ملاقات نمود . تلاش کرد به مناسبت فرارسیدن عیدفطر چندتن از مبارزین انقلاب فلسطین محکوم به اعدام را عفو نموده و از زندان آزاد سازد .

پس از اینکه در این تلاش موفق شد به حرم شریف عزیمت نمود تا خبر عفو این محکومین را به خانواده هایشان و به افرادی که در حرم بودند ابلاغ نماید . آنها برای وی ابراز احساسات کردند و شعار زنده باد اسقف عرب را سر دادند .

در عصر همان روز هنگام مراجعت به حیفا ماشینش با یک کالسکه تصادف کرد . او از ماشین پیاده شد تا از حادثه مطلع شود . هنگام بازگشت با یک اتومبیلی که با سرعت حرکت می کرد برخورد نمود و به بیمارستان انتقال یافت و ساعتی بعد درگذشت .

==مآخذ : ==#

  1. عودات ، یعقوب : اعلام الفکر و الادب فی فلسطین ، عمان 1976 . #
  2. دروزه ، محمدعزه : القضیه الفلسطینیه فی مختلف مراحلها ، 1959 .