خضراء ، صبحی ( 1895 - 1954 )
وکیلی از جمله رجال گروه ملی گرای درجه اول در فلسطین بود . در شهر " صفد " متولد شد و تحصیلات ابتدایی و راهنمایی خود را در آن شهر به پایان رساند . سپس تحصیلات دبیرستانی اش را در مدرسه سلطانی بیروت تکمیل نمود و به دانشکده نظامی آستانه پیوست و با درجه افسری از آن فارغ التحصیل شد . در جنگ جهانی اول همراه با نیروهای ترک در جنوب فلسطین شرکت نمود و اسیر شد . سپس به انقلاب عربی حجاز پیوست و در تعدادی از نبردها از جمله نبرد " ابواللسن " و " ام الجرادین " در جنوب اردن مشارکت کرد و چندین بار مجروح شد .
در زمره پیشگامان نیروهای عربی بود که در سال 1918 به دمشق وارد شدند ، مسئولیت و مدیریت امنیت عمومی در ابتدای حکومت عربی دمشق در 1918 به عهده او گذاشته شد هم چنین همراه نظامی ملک فیصل بود و در نبرد " مسیلون " شرکت داشت .
در سال 1921 پس از] واقعه [ " مسیلون " به فلسطین بازگشت و به عنوان افسر امنیت عمومی منصوب شد . در این شغل برای عملیات انتقال اسلحه و تقویت انقلاب عربی سوریه به وسیله برادر همسرش فؤادسلیم مفید واقع شد ، سپس به حلقه اتصال میان رهبران انقلاب سوری در شمال و رجال ملی گرای شرق اردن و فلسطین درآمد . هنگامی که نیروهای انگلیسی حاکم به کاروی پی بردند و او را دنبال کردند ، فلسطین را به قصد بغداد ترک کرد و مدت شانزده ماه آنجا به کار پرداخت و پس از آن به فلسطین باز گشت و به انستیتو عربی حقوق در قدس وارد شد و از آن فارغ التحصیل گردید .
سپس به عنوان عضو کمیته اجرایی عربی انتخاب گردید ، ( نک : کنفرانس عربی فلسطینی ) که موسی کاظم الحسینی در رأس آن قرار داشت ، سپس به دنبال انقلاب 1929 به عنوان مدیر دفتر کمیته تعیین گردید . در سال 1932 در تأسی حزب " استقلال عربی " در فلسطین مشارکت جست .
صبحی الخضراء در تمام فعالیتها و کارهای ملی از نخستین شرکت کنندگان بود . در تشییع جنازه شهید عزالدین قسام در 21/11/1935 در حیفا و در مراسم دفن او در 5/1/1936 شرکت نمود ، و همواره در کنفرانسهای ملی می گفت : " آمده ایم تا بسیار عمل کنیم و اندک سخن بگوییم . "
نیروهای حاکم انگلیسی که قیمومیت فلسطین را داشتند او را یافتند و با عده ای از ملی گرایان در 29/5/1936 به عوجا الحفیر در " النقب " نزدیک مرزهای مصر تبعید نمودند . سپس در 15/6/1936 به بازداشتگاه صرفند انتقال یافت و در مدت بازداشتش تهیه بیانیه های زندانیان را خطاب به ملت به عهده داشت که آنها را به ادامه مبارزه زنده نگاه داشتن مبارزه و ثبات آن دعوت می نمود .
در 8/11/1936 آزاد شد و به ادامه فعالیتهای اش بازگشتدر خانه محمدامین الحسینی در قدس بسر می برد که نیروهای امنیتی انگلیسی روز 17/7/1937 برای دستگیری مفتی به خانه وی هجوم بردند ولی او را نیافتند و صبحی الخضراء را مدت یک روز بازداشت نمودند . یک بار دیگر در ماه دسامبر سال 1937 در بازداشتگاه " مزرعه " نزدیکی عکا و سپس در زندان مرکزی عکا زندانی شد و هنگامی که در تاریخ 19/11/1938 آزاد گردید یک نیروی انگلیسی او را از مقابل زندان ربود و به چندین اردوگاهها و بازداشتگاهها منتقل گردید و شکنجه شد تا اینکه در اوایل سال 1939 آزاد گردید .
وی بدون آنکه از فعالیتهای ملی اش دست بردارد به امور وکالت برگشت . سعی خود را صرف مسأله زمینها و جلوگیری از افتادن آنها به دست صهیونیستها نمود . در سال 1946 با عونی عبدالهادی و رشیدالحاج ابراهیم در تنظیم یادداشت مهمی پیرامون مساله زمینهای عربی در فلسطین که به کمیته انگلیسی آمریکایی تقدیم شد مشارکت نمود . هم چنین به عنوان عضو ستاد نظامی که بر مسلح نمودن مبارزان فلسطینی در سال 1947 و سازماندهی آنان نظارت داشت انتخاب گردید . ( نک : کمیته نظامی تابع جامعه دولتهای عربی ) به دنبال جنگ سال 1948 ، صبحی الخضراء به دمشق پناهنده شد و به مدیریت کل موسسه پناهندگان فلسطینی در سوریه منصوب گردید . ( نک : هیأت عمومی پناهندگان عرب فلسطینی ) اماطولی نکشید که این کار را رها کرد و به وکالت برگشت ، در تاربخ 4/7/1954 به جوار پروردگارش شتافت و در آرامگاه " دحداح " در دمشق دفن گردید .
صبحی الخضراء دارای فرهنی بالا و زبان و بیانی نافذ بود ، از این رو تهیه بیانیه های ملی را عهده دار می گردید . هم چنین از نخستین کسانی بود که خطر افتادن سرزمین عربی را به دست صهیونیسم درک کردند و از پیشگامان و مدافعان مالکیت عرب برزمینها در مقابل دادگاهها و از دعوت کنندگان اعراب در توجه به این مسأله - در هر فرصتی - به شمار می رفت . او در مسأله فلسطین و عرب ، انگلستان را دشمنی سرسخت تشخیص می داد زیرا همین دولت صهیونیسم را یاری داد که بر ضد عرب به توطئه بپردازد ، از این رو این عبارت خود را تکرار می کرد که : " انگلیس ریشه هر درد و پایه هر مصیبت است . "
مآخذ :
- زعیتر ، اکرم : الحرکة الوطنیة الفلسطینیة ( 1935 - 1939 ) بیروت 1980 .
- زعیتر ، اکرم : وثائق الحرکة الوطنیة الفلسطینیة ( 1918 - 1936 ) بیروت 1979 .
- عودات ، یعقوب : من أعلام الفکر و الادب فی فلسطین ، عمان 1976 .
