بکری ، مصطفی بن کمال الدین ( 1099 - 1163 ه - ) ( 1688 - 1749 م )
قطب الدین مولف صوفی ، جهانگرد و ادیب و شاعر که در بعضی از علوم نیز مهارت داشته است . وی در دمشق متولد شد و سپس در بیت المقدس اقامت گزید . قطب الدین از سال 1122 ه . در بیت المقدس و در مجاورت مسجدالاقصی می زیست . وی به سرزمینهای مختلف مسافرت کرد و از حلب ، بغداد ، مصر ، استانبول و حجاز دیدن کرد و نزد بزرگان آن ، علوم فقه ، حدیث و تصوف را فرا گرفت و ملازم شیخ عبدالغنی نابلسی گردید و نزد او " التدبیرات الهیه فی الملکة الانسانیه " فصوص الحکم " ، " عنقاء مغرب " و " فتوحات مکیه " را که همه از تألیفات شیخ محیی الدین بن عربی است فرا گرفت . همچنین نزد علمای شهر یافا " الموطا " ی امام مالک و کتب سته را فرا گرفت .
وی هنگامی که از نظر علوم شرعیه و صوفیه به کمال و درجه استواری رسید ، به سیاحت در شهرها پرداخت و مردم را به طریقه خلوتیه و سپس به طریقه قادریه دعوت نمود . ( نک - : خلیل ، گوشه ها و تکایا و رباطها ) ، پس کار وی بالا گرفت و چنان شهرت وی زیاد گردید که غرس الدین خلیلی صاحب کتاب خطی " تراجم جماعه من افاضل بیت المقدس " او را آقا و سرور علمای عصر خود خواند .
بکری به هنگام اقامتش در بیت المقدس برای خود خلوت گاهی ایجاد کرد و نام آن را خلوت تحتانیه گذاشت . این خلوتکده منسوب به او بود که در آن به گفتن ذکر و مناجات می پرداخت - بکری در این مکان معتکف شد تا به امر تألیف بپردازد به گونه ای که بنا به قول مراوی تألیفات وی به 220 اثررسید .
بکری در قاهره درگذشت . مهم ترین تألیفات وی عبارتست از :
" الفتح القدوسی و الکشف الانسی " که به نام " ورد سحر " نیز شناخته می شود ، " السیوف الحداد فی اهل زندقه و الحاد " در عقاید " الصلاة الهامة بمحبة الخلفاء الجامعة " که منظومه ای در مدح و فضائل خلفای راشدین است ، " بلغه المرید " و دیوانی درباره تصوف مشتمل بر 213 بیت ، " فوائدالفرائد " که منظومه ای است در عقاید ، و " الفیض الجلیل فی اراضی الخلیل و شرح القصیده الجیمیة " ی امام محمد غزالی .
وی دارای 7 دیوان شعر و قصاید فراوانی در آن دیوانهاست . تعداد ابیات این دیوانها به قول مرادی به 12 هزار بیت می رسد .
مآخذ :
- مرادی ، محمدخلیل : سلک الدرد فی اعیان القرن الثانی عشر ، قاهره ، 1301ه - .
- بغدادی ، اسماعیل : هدیة العارفین ، اسماء المولفین و آثارالمصنفین ، استانبول ( 1951 - 1955 )
- جبرتی ، عبدالرحمن : عجائب لآثار فی التراجم و لآثار ، قاهره 1297ه - .
