بهداشت جهانى ، ( سازمان - )

سازمان بهداشت جهانى براساس تخصصهایش ، جهات معینى از مسأله فلسطین را مورد بررسى قرار داد و به طور ویژه بررسیهاى خود را در دو جنبه زیر متمرکز کرد :

1. توجه به امور بهداشتى پناهندگان .
2. نقض حقوق بشر در سرزمینهاى اشغالى اعراب توسط اسرائیل از لحاظ ارتباط آن با جنبه بهداشتى مردم .

سازمان بهداشت جهانى به بحث و بررسى درباره جنبه بهداشتى پناهندگان از ابتداى ایجاد مسأله پناهندگان فلسطینى در سالهاى 1948 - 1947 پرداخت .

جمعیت بهداشت جهانى - که کنفرانس عمومى سازمان است - در دوره دوم خود قطعنامه شماره 2/76 ( ژوئن 1929 ) را صادر کرد ، که به موجب آن بررسى حوادثى که نیازمند فعالیت مستقیم در زمینه وضعیت بهداشتى پناهندگان فلسطینى باشد و به مدیرکل سازمان واگذار شد .

چرا که این وضعیت در منطقه فلسطین همچنان موجب نگرانى است و احتمال مى رود که کوتاهى و اهمال در اقدامات مناسب به بروز بیماریهایى مانند طاعون که کشورهاى دیگر را نیز تهدید کند ، منجر گردد . این جمعیت مبلغى از بودجه سال 1950 را جهت فراهم کردن هزینه هاى رسیدگى به وضعیت پناهندگان فلسطینى اختصاص داد و دریافت که " بهترین راه حل جنبه بهداشتى این مشکل ، تسریع در تجدید اسکان پناهندگان مى باشد " .

جمعیت بهداشت جهانى اختصاص بخشى از بودجه سالانه سازمان به این هدف را ادامه داد ، به طورى که به هنگام تجاوز اسرائیل در سال 1967 ( نک : جنگ 1967 ) و آواره شدن بخش دیگرى از فلسطینیان در اثر اعمال خشونت بار اسرائیل که این آوارگى گریبانگیر بخشى از پناهندگان فلسطین نیز گردید این سازمان ، به رسیدگى اوضاع بهداشتى آوارگان در سایه این حادثه جدید پرداخت .

جمعیت بهداشت جهانى در دور بیست ویکم ( مى 1968 ) قطعنامه شماره 22/25 را صادر کرد که به موجب آن کشورهاى عضو را به کمک و اعانت در حد توان ، جهت سهولت در امر باز گرداندن افراد آواره ، آن هم به خاطر بهبود اوضاع بهداشتى ، دعوت نمود و در قطعنامه دیگر به شماره 23/43 از کشورهاى عضو خواست تا جهت تأمین نیاز اجتماعى پناهندگان و آوارگان و ساکنان مناطق اشغالى خاورمیانه ، و امکان برخوردارى آنها از امکانات معمولى بهداشت ، نهایت سعى خود را در کمک و مساعدت مبذول دارند و از مدیر کل سازمان خواست تا تصمیمات قاطعى در جهت بهبود اوضاع بهداشتى پناهندگان و آوارگان در خاورمیانه ، اتخاذ کند .

در دوره بیست و سوم جمعیت بهداشت جهانى قطعنامه شماره 23/25 ( 21/5/1970 ) را صادر کرد که در آن آمده است " جمعیت ، حق بازگشت پناهندگان و آوارگان به سرزمینشان و نیز بهداشت جسمى و روحى آنها را براساس بیانیه هاى مربوطه سازمان ملل متحد ، به هنگام حمایت از آنها ضرورى مى داند . "

شایان ذکر است که این جمعیت اصطلاح تجدید اسکان پناهندگان را کنار گذاشته و به جاى آن اصطلاح حق بازگشت پناهندگان و آوارگان را به کار مى برد .

منظور از آوارگان کسانى هستند که در پى تجاوز ژوئن 1967 آواره شده اند به خاطر این که اسرائیل به لغو و رد بازگشت پناهندگان فلسطینى و افراد آواره و مهاجر به خانه هاى شان ادامه مى دهد و این امر تأثیر بسزایى در بهداشت جسمى و روحى آنها دارد - طبق مقدمه قطعنامه شماره 27/42 جمعیت - این جمعیت دربیست وهفتمین دور خود ، قطعنامه شماره 27/42 را صادر کرد و طى آن ، کوتاهى اسرائیل را در پیروى از قطعنامه هاى مربوطه سازمان ملل متحد و قطعنامه هاى جمعیت بهداشت جهانى که خواستار بازگرداندن فورى پناهندگان فلسطینى و آوارگان به خانه هاى شان شده بود ، محکوم کرد .

جمعیت بهداشت جهانى مفاهیم مذکور را در قطعنامه هاى صادره در دوره هاى مختلف تکرار کرد . در دور سى وسوم ، قطعنامه شماره 33/18 ( 21/5/1980 ) را صادر کرد که در مقدمه آن تأکید کرده " نگرفتن جواز تصرف زمین ، و یا اشغال زمین با توسل به زور به طور بنیادى بر اوضاع بهداشتى و اجتماعى و روحى و جسمى ساکنان واقعى تحت اشغال تأثیر فراوان مى نهد و رفع این اثرات ، به جز از طریق رفع کامل و فورى اشغال ، امکان پذیر نیست . همچنین این جمعیت با بیانیه خود اسرائیل را به خاطر خوددارى از اجراى قطعنامه هاى جمعیت بهداشت جهانى و دیگر سازمانهاى بین المللى به شدت محکوم کرد . و از این رژیم خواست تا به پناهندگان اجازه بازگشت به خانه هاى شان را بدهد .

اوضاع و احوال بهداشتى پناهندگان و توجه به آنها این چنین بود .

ولى در مورد نقض حقوق بشر توسط اسرائیل و ارتباط آن با وضعیت بهداشتى ساکنان سرزمینهاى اشغالى ، این جمعیت در قطعنامه شماره 23/52 ( د - 23 آوریل 1970 ) از اسرائیل خواست تا به تعهدات خود در پیمان چهارم مورخ 12/8/1948 ژنو که مربوط به حمایت شهروندان زمان جنگ است ، در حفظ زندگى ساکنان مناطق اشغالى و بهداشت جسمى و روحى آنها ، عمل کند ، چرا که رد این پیمان از سوى اسرائیل - همان طورى که در مقدمه قطعنامه آمده - و عمل نکردن به قطعنامه هاى سازمان ملل در مورد پناهندگان و آوارگان باعث ادامه آزار و اذیت شدید در مورد زندگى ساکنان مناطق اشغالى و بهداشت آنها ، مى شود .

این جمعیت در قطعنامه شماره 24/33 ( د - 24 آوریل 1971 ) به اسرائیل هشدار داد که مخالفتهایش با حقوق اساسى بشر مربوط به پناهندگان و آوارگان و ساکنان اراضى اشغالى ، مانع بزرگى در برابر بهداشت اراضى اشغالى به شمار مى رود . لذا در صورت ادامه این امر ، سازمان ، عمل به بند هفت قانون خود را ضرورى خواهد دانست .

بند هفتم شامل ضرورت مجازات در رأى دادن و جلوگیرى از کمک به کشورى است که مخالف قانون سازمان باشد .

در دور 25 جمعیت قطعنامه شماره 25/54 ( 25/5/1972 ) را صادر و اعلام کرد اقدامات مکرر اسرائیل در طرد ساکنان و نابودى خانه و کاشانه آنها ، تأثیر زیادى در بهداشت روحى و جسمى آنها مى گذارد و خطرى براى پیمان چهارم ژنو مورخه 12/8/1949 به شمار مى رود . چرا که اسرائیل به سیاست نقض حقوق بشر و مبانى قانون بین المللى و پیمان سازمان ملل و قانون سازمان بهداشت جهانى ادامه مى داد .

جمعیت در قطعنامه 31/56 ( د - 26 آوریل 1973 ) کمیته ویژه کارشناسان را که از سوى سه کشور عضو تعیین مى شد ، تشکیل داد . شوراى اجرایى سازمان آن را جهت بررسى تمام مظاهر وجوه بهداشتى ساکنان مناطق اشغالىخاورمیانه ، و ارائه گزارش کامل درباره مسایل جدید به دوره بیست وهفتم جمعیت بهداشت جهانى ، احاله کرد .

این جمعیت از دولتهاى مورد نظر خواست تا براى سهولت آزادى عبور و مرور در مناطق اشغالى با کمیته همکارى کنند . ولى این کمیته نتوانست گزارش کاملى به دوره بیست وهفتم جمعیت ارائه نماید ، چرا که حکومت اشغالگر اسرائیل مانع ورود آنها به اراضى اشغالى گردید و همکارى با آنها را رد کرد .

به همین دلیل این جمعیت در قطعنامه 27/42 ( د - 27 آوریل 1974 ) اعلام داشت " اسرائیل باید با کمیته ویژه همکارى کامل نماید و آزادى رفت و آمد در مناطق اشغالى را براى آنها فراهم سازد " . با وجود این ، اسرائیل به رد همکارى ادامه داد و این امر جمعیت را مجبور ساخت تا در قطعنامه 28/35 ( د - 28 آوریل 1975 ) رد همکارى اسرائیل را محکوم کند و بار دیگر از حکومت آن خواست تا با کمیته همکارى به ویژه آزادى رفت و آمد در سرزمینهاى اشغالى را تسهیل کند . این موضوع در قطعنامه 29/69 ( د - 29 آوریل 1976 ) نیز تکرار شد و از اسرائیل درخواست تا در صورتى که اجازه دیدار از اراضى به کمیته داده نشود . اطلاعات لازم را درباره وضعیت بهداشتى این اراضى به کمیته ارائه دهد . جمعیت در قطعنامه 30/37 ( د - 30 . 18/5/1977 ) نظر داد که این اطلاعات با قطعنامه 26/56 تعارض دارد لذا تناسبى با اصل موضوع ندارد . به همین دلیل این کمیته جمعیت در همان بیانیه ، اسرائیل را به خاطر تجاهلش در برابر قطعنامه هاى قبلى جمعیت ( سازمان ) بهداشت جهانى محکوم و تقاضاى خود از مقامات اشغالگر اسرائیل را تکرار کرد تا اجازه دیدار کمیته ویژه کارشناسان از تمام سرزمین اشغالى ، و تأمین آزادى فعالیت کمیته ویژه را صادر کند تا بتواند با ساکنان واقعى تحت اشغال اسرائیل و مراکز عربى مورد نظر ساکنان ارتباط برقرار کند . همچنین در حالت اشکال تراشى اسرائیل در پاسخ به تقاضاى جمعیت ، کشورهاى عضو باید براساس قانون جمعیت ( سازمان ) بهداشت جهانى ، پس از ارائه گزارش مدیر کل در آن زمینه ، به اتخاذ تصمیم بپردازند .

اسرائیل در رد اجازه به کمیته جهت دیدار از اراضى اشغالى پافشارى کرد و نمایندگان کشورهاى عربى طرح قطعنامه عمل به بند هفتم قانون جمعیت را به دوره سى و دوم ( آوریل 1979 ) ارائه کردند ، ولى جناح ایالات متحد آمریکا و بعضى از کشورهاى اروپاى غربى در رسیدگى به طرح قطعنامه نمایندگان عربى از آنها خواستند تا طرح موضوع در برابر جمعیت را به تعویق اندازند . کمیته ویژه ، گزارش خود را به دور سى وسوم ( آوریل 1980 ) ارائه کرد و جمعیت در قطعنامه 23/18 ( 21/5/1980 ) درباره شرکتش در کمیته ، نظر خود درباره بى نتیجه بودن توهم امکان تحقق سلامت جسمى و روحى و اجتماعى در شرایط اشغال را ارائه نمود . و از کمیته خواست تا به وظایف خود و ارائه گزارشات ادامه دهد . جمعیت در قطعنامه مذکور تمام اقدامات اسرائیل مبنى بر تغییر آثار طبیعى ، و ترکیب جغرافیایى و یا زیست محیطى و قانونى در اراضى اشغالى اعراب از جمله فلسطین را محکوم کرد و اعلام داشت که " ایجاد مستعمره هاى اسرائیلى در اراضى اشغالى اعراب و از جمله فلسطین ، وبهره بردارى غیرقانونى از ثروت و موارد طبیعى ساکنان عربى در این سرزمینها ، به ویژه سیطره بر منابع آبى اعراب و ایجاد تغییرات دراین منابع در جهت اهداف اشغال و اسکان ، ضرر و خسارت زیادى به بهداشت اهالى وارد مى کند . " همچنین اقدامات غیر انسانى اسرائیلیان نسبت به زندانیان ، و بازداشت شدگان اعراب در زندانها را که منجر به ضعف اوضاع بهداشتى و روحى و عقلى آنها مى گردد محکوم نمود .

مآخذ :

1. گزارشات ویژه درباره دوره هاى سازمان بهداشت جهانى .
2. مؤسه بررسیهاى فلسطینى : قرارات الأمم المتحدة بشأن فلسطین والصراع العربى - الاسرائیلى ، بیروت .