بلقینی ، عمربن رسلان ( 724 - 805 ق/1324 - 1403م )
سراج الدین بلقینی الکنانی ، محدث و واعظ و فقیه و اصولی و نحوی و مفسر و متکلم ، و آگاه به دانشهای بسیار دیگر ، به سال 724ق در بلقینة از شهرهای غربی مصر که نیاکانش از عسقلان به آنجا رفته بودند دیده به جهان گشود . در هفت سالگی قران را حفظ کرد و چون به دوازده سالگی رسید کتب بسیاری در فقه و اصول و نحوه قرائت حفظ بود . آنگاه پدرش او را به قاهره برد و وی نزد دانشمندان بزرگ آن دیار دانش آموخت و در پانزده سالگی اجازه صدور فتوا یافت . و در دمشق المزی و الذهبی ، حافظان قران به او اجازه قرائت دادند و بدین ترتیب از دیگران پیش گرفت و شرایط اجتهاد در او جمع شد . گفته اند که او " احیاگر " قرن نهم است . وی در فقه و حدیث بسیار مهارت یافت و محفوظاتش در این دو رشته بسیار عظیم و شگفت انگیز بود . و حافظ ترین مردم درمذهب شافعی به شمارمی آمد . وی در این مذهب اجتهاداتی دارد که از دایره آن مذهب بیرون است ، هر چند این اجتهادات او را در شمار احیاگران اسلام قرار نمی دهد . با آنکه ابن رسلان در نیروی حافظه و ذکاوت بارز بود ، ولی نیروی عقلی وی بیشتر صرف حفظ دانشها ، بدون ابتکار اصیل و واقعی می شد .
وی در قاهره و دمشق عهده دار مسند تدریس و فتوا و قضاوت بود . بیت المقدس را زیارت کرد و به العلائی شیخ آن دیار پیوست و بسیار او را گرامی داشت ، همچنین همراه با سلطان برقوق از حلب دیدن کرد و " در پایان عمر پشوای دانش بود " .
ابن رسلان کتب بسیاری تألیف کرد از جمله فتاوی او ، شرحان علی الترمذی ، و ترجمان شعب الایمان . حاجی خلیفه بسیاری از تألیفات او را ذکر کرده است .
وی در دهم ذی الحجه سال 805ق/1403م در قاهره وفات یافت .
مآخذ :
- بابانی البغدادی ، اسماعیل پاشا : ایضیاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون ، حیدرآباد دکن 1364ق/1945م .
- بابانی البغدادی ، اسماعیل پاشا : هدیه العارفین فی اسماء المؤلفین و آثار المصنفین ، بغداد 1951م .
- حاجی خلیفه : کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون ، بغداد 1941م .
- حنبلی ، ابن العماد : شذارت الذهب فی اخبار من ذهب ، بیروت 1931م .
- سخاوی ، شمس الدین محمد ، الضوء اللامع لاهل القرن التاسع ، قاهره 1354ق .
- شوکانی : البدرالطالع بمحاسن من بعد القرن التاسع ، قاهره 1354ق .
- صعیدی ، عبدالمتعال : المجددون فی الاسلام ، قاهره 1952م .
- Ahlwardt,w : verzeichniss der arabischen
Handschriften ,Berlin 1887-99.
- Brockelman,c : Geschichteder Arabischen Litteratur, leiden ,1943.
