احمد‌بن‌محمد‌بن‌یونس دجانی ( 991 - 1071ه - /1583 - 1661م )
صفی‌الدین بدری و حسینی انصاری مدنی دجانی ، معروف به قشاشی ، صوفی فاضلی بود و در علوم گوناگون دست داشت . از اصل او از قدس نقل *آل دجانی است و جد او به مدینۀ منوره نقل مکان کرده بود . پدربزرگ او صوفی مسلک بود و به فروش قشاشه ( کالای اسقاطی ) اشتغال داشت و از همین رو به قشاشی معروف شد .
نوۀ او احمد در مدینه زاده شد و در همان جا اشتهار پیدا کرد و وفات یافت و درگورستان بقیع درکنار قبر حلیمه سعدیه به خاک سپرده شد .
احمد ، مالکی مذهب بود و سپس شافعی شد و در هر دو مذهب ، فتوی صادر می‌کرد ( نک : شافعی ، مذهب ) در محضر اساتید عصر به تحصیل پرداخت و از طرفداران وحدت وجود بود در حدود هفتاد اثر داردکه اغلب انها در تصوف است و از آ ن جمله است شرح الحکم العلمائیه که در آن ، در پایان هر حکمت ، حدیثی مناسب آ ن آورده است . نیز کتاب حاشیه علی المواهب اللدنیه است و السمطا لمجید فی تلقین الذکر لاهل التوحید و الکمالات الهیه و الدرة الشمینه و الالباس و سلاسل اهل‌التوحید و حاشیه علی‌الشفا و حاشیه‌علی‌الانسان‌الکامل جیلی و بستان‌العابدین و روضة العارفین و کلمة الجود فی القول بوحدة الوجود . وی اشعاری نیز دارد .
در میان مشرقیان ، این عادت رواج داشت که هرکس نامش " احمد " است به لقب " شهاب الدین " ملقب شود . دجانی ، به یاران خود می‌گفت : " مرا به این لقب ، ملقب نکنید . زیرا نام من احمد است ، و آن شریفترین نامهاست ، چگونه این نام لقب " شهاب " به خود گیرد که نشانه عذاب و زجر است ؟ ، از این رو ، به صفی‌الدین ملقب شد .
مآخذ :
- بهانی ، یوسف‌بن‌اسماعیل : جامع کرامات الاولیاء ، بیروت دارصادر ، 1/336 و 337
- بغدادی ، اسماعیل پاشا : هدیة العارفین ، استانبول ، وکالة المعارف الجلیله ، 1951م ، 1/161
- بغدادی ، اسماعیل پاشا : ایضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون ، استانبول ، وکالة المعارف الجلیله ، 1945م ، 1/181و 389 و 413 و 457 .
- همو ، 2/27 و 117 و 381 و 652 و 712 .
- محبی : خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر ، بیروت مکتبه خیاط ، 1/343 - 346 .
- کحاله ، عمر رضا : معجم المؤلفین ، بیروت دارالحیاء التراث العربی ، 1/170 .
- زرکلی ، خیرالدین : اللاعلام ، 1/228 .
- سرکین ، یوسف : معجم المطبوعات العربیه ، قاهره ، مطبعة سرکین ، 1346ق ، 2/1513 .
- فهرس الخزانه التیموریه ، قاهره ، دارالکتب المصریه ، 1948 م ، 3/243 .
- عیاشی ، عبدالله بن محمد : الرحلة العاشیه ، فاس 1316ق ، 1/407 و 429 .
- Brockelmann, Geschichte der Arabischen Litteratur, E.J.Brill, Leiden, 1938,S : 2.535.
