اجلیل ( روستا‌های - )

روستای عرب نشین است که ا ز دو منطقه مسکونی تشکیل می‌شود . فاصله میان این دو منطقه فقط نیم کیلومتر بود . این دو روستا در دشت ساحلی فلسطین در شمال شرقی یافا قرارگرفته بود . اجلیل جنوبی ١۴ کیلومتر و اجلیل شمالی ١۵ کیلومتر از یافا فاصله داشت و فاصله آنها تا دریای مدیترانه نزدیک جاده اصلی یافا - حیفا ، دوکیلومتر است و به وسیله جاده‌های شوسۀ فرعی با این جاده ارتباط داشتند .

این دو روستا در زمینی پست از یک دشت باز که 20 - 30 متر از سطح دریا ارتفاع دارد ایجاد شد . خاک این قسمت به رنگ قهوه‌ای قرمز است و از نوع سبک و شنی می‌باشدکه پوشیده از تپه ماهورهایی است که این دو روستا را از ساحل دریا - که کنارۀ آن فرسایشی است - از یکدیگر جدا می‌کند . نام این دو روستا از نام شیخ نیکوکار و عابدی به نام عبدالجلیل گرفته شده است . خانه‌های این دو روستا از خشت و سیمان ساخته شده است .

خیابان اجلیل شمالی به موازات محور جادۀ اصلی حیفا - یافا قرار داشت و چند مغازه و یک مسجد و یک مدرسه ابتدایی در آن قرار گرفته است . این مدرسه در سال 1945 تاسیس شده . همچنین ویرانه‌های آ‌ئار بازمانده ، به صورت سنگ‌فرش‌های تزیینی مشاهده می‌شود . ( نک : آثار باستانی و خرابه‌های تاریخی فلسطین ) .

علیرغم توسعۀ اجلیل شمالی و افزایش آبادی و شمار خانه‌ها ، این روستا هنوز کوچک بود و مساحت آن از هفت جریب تجاوز نمی‌کرد . اجلیل طرحی نسبتاً پراکنده داشت و خانه‌های آن در سه مجموعه قرارگرفته بودکه میان آنها فضاهای خالی وجود داشت . این فضا‌های خالی در پی افزایش آبادی ، رفته رفته محدودتر می‌شد . اجلیل جنوبی از شمالی کوچکتر است و مساحت آن از شش جریب تجاوز نمی‌کند . مدرسه آن با اجلیل شمالی مشترک بوده و چاه آب اشامیدنی جداگانه‌ای داشتند .

مساحت زمین‌های تابعۀ دو روستا 17657 جریب بودکه 15027 جریب آن به اجلیل جنوبی اختصاص داشت و 9580 جریب ان به دست صهیونیستها افتاد . بقیه ان یعنی 2450 جریب تابع اجلیل شمالی است که از آن نیز ۵٢١ جریب به تصرف صهیونیستها درآمد . با توجه به شنی بودن خاک این منطقه ، زمین‌های این دو روستا زیرکشت درختان میوه به ویژه مرکبات می‌باشد و آبیاری آنها از دهها چاهی تامین می‌شودکه در باغهای دو روستا که در مساحتی بالغ بر 1679 جریب پراکنده‌اند حفر شده است . علاوه برکشاورزی و باغداری ، مردمان روستا به صید ماهی نیز اشتغال داشتند . در سال 1931 جمعیت دو روستا 305 نفر بودکه در ٢٩ خانه سکونت داشتند . در سال ١٩۴۵ جمعیت آنها به 470 نفر رسید . در سال 1948 صهیونیست‌ها روستا‌های اجلیل شمالی و جنوبی را اشغال کردند و مردم آنها را بیرون راندند و هردو روستا را ویران کردند . سپس بر روی ویرانه‌های آ نها شهرک جلیلوت را بنا کردند که اکنون محوطه شهر هرتسلیا* شده است .

مآخذ :

1. دباغ ، مصطفی مراد : بلادنا فلسطین ، ج 4 ، ق 2 ، بیروت 1972 .
2. نقشه فلسطین : مقیاس نقشه یافا