نمایش مبدأ برای انقلاب 1935


        

==الف - مقدمه : ==

طی اوائل قرن بیستم تغییرات مهمی در اهداف سیاسی و شیوه های مبارزاتی جنبش ملی فلسطین ، پدیدار گشت . همانا سیل هجرت یهودیان به فلسطین و تصرف زمینهای اعراب ، رشد آگاهیهای سیاسی اعراب و آشکارشدن پیوند درونی بین صهیونیسم و استعمار ، سبب شد که اعراب فلسطین ، مبارزات خویش را از مرحله اعتراض و راهپیمائی و گفت وگوهای صلح جویانه به مرحله مبارزه مسلحانه بکشانند . جنبش شیخ [[قسام ، عزالدین|عزالدین قسام]] اولین تشکیلات مسلحانه ای بود که در این مرحله از مبارزات به وجود آمد . وی با تشکیل گروههای مسلح زیرزمینی ، نام خود را به عنوان رهبر مبارزه مسلحانه در جنبش ملی فلسطین و سمبل عربی بودن این جنبش ، در تاریخ به ثبت رساند ، زیرا وی از اهالی شمال سوریه بود .

ماهیت جنبشها و سازمانهای زیرزمینی این است که همواره برای مردم ناشناخته باقی می مانند . تشکیلاتی که شیخ [[قسام ، عزالدین|عزالدین قسام]] آن را رهبری می کرد از مهمترین سازمانهای سری دوران حکومت تحت الحمایه بود و بدان جهت این که تشکیلات در هاله ای از امور سری و مخفی قرار داشت و اخبار و فعالیتهای آن به بیرون راه نمی یافت ، نمی توان در باب ماهیت آن به طور کامل و مکفی به بحث پرداخت . اما اگر به زندگانی شیخ [[قسام ، عزالدین|عزالدین قسام]] نظری بیفکنیم ، تا حدودی می توانیم به ماهیت تشکیلات وی پی ببریم .

==ب - قسام در [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] : ==

وی به سال 1871 در روستائی کوهستانی نزدیک شهر لاذقیه سوریه به دنیا آمد و در همانجا بزرگ شد . او پس از آنکه سالهائی نزد شیخ محمد عبده در " الازهر " مصر به فراگیری علوم مشغول بود به وطن خود بازگشت و مشغول تدریس شد . همزمان با تدریس ، با گروههای مبارزاتی نیز در تماس بود . او ابتدا به گروه عمر بیطار پیوست و سپس در شمال سوریه ، همراه با شیخ صالح علی علیه فرانسویان جنگید ( 1920 - 1921 ) . یک بار مقامات دولتهای اشغالگر نماینده ای نزد وی فرستادند و به او پیشنهاد کردند که درصورت دست برداشتن از مبارزه و مخالفت ، وی را قاضی می کنند و مورد توجه مسئولان قرار می گیرد ، ولی او نماینده ایشان را ناامید باز گرداند . قسام پس از آنکه از سوی دادگاه به اعدام محکوم شد در 5/2/1922 به [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] رفت و در آنجا مشغول تدریس علوم اسلامی گردید . محل کار و تدریس وی همواره پناه و ملجأ جنبش ملی فلسطین بود . بعدها ، وی از سوی مجلس اعلای اسلامی به عنوان امام مسجد استقلال [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] و مسئول قانونی امور ازدواج و طلاق ، منصوب گردید . وظایف و اموری که در [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] به عهده قسام گذارده شد این فرصت را به وی داد که هر چه بیشتر با توده مردم به ویژه گروههای متعهد و روشنفکر ، تماس نزدیک برقرار کند .

زمانی که قسام به حیفا آمد ، این شهر در حال توسعه و گسترش بود . این شهر اولین بندر فلسطین و از نزدیکترین شهرهای آن به لبنان و دمشق و یکی از مراکز مهم فعالیت صهیونیستها محسوب می شد . قسام بعدها به ریاست جمعیت جوانان مسلمان که به سال 1927 تشکیل گردیده بود ، رسید . وی از این طریق توانست با مردم ارتباط بیشتر برقرار کند . می توان گفت که قسام در [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] آنچه را که انتظار داشت ، به دست آورد و آن تشکیل گروهی بود که بتواند " هسته انقلاب " علیه استعمار و صهیونیسم باشد . وی پس از چند سال سکونت در [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] توانست به آرزویش برسد و یک گروه زیرزمینی تشکیل دهد . دو اصل این گروه آن بود که هر عضو باید خودش اسلحه خود را تأمین کند و دیگر این که حد مقدور باید به گروه کمک مالی نماید .

شیخ [[قسام ، عزالدین|عزالدین قسام]] فردی جذاب ، خوش برخورد و سخنوری توانا بود . وی از سال 1929 که به عنوان مسئول قانونی امور ازدواج و طلاق تعیین گردید به روستاها هم سر می کشید و در مجالس ازدواج شرکت می کرد . از این طریق بود که علاوه بر ارتباط با مردم ، از اوضاع و اخبار جامعه نیز باخبر می شد .

از دوستان وی نقل شده است که او با روشنفکران و طرفداران روشهای مسالمت آمیز در مبارزه ، به بحث می پرداخت ، در مسجد سخنرانی می کرد و با دقت نمازگزاران را زیر نظر داشت و هر کس را که برای مبارزه آماده و مهیا می دید ، جذب می کرد و وی را به مبارزه برای رهائی فلسطین ، دعوت می کرد . قسام تمام فعالیت خویش را که همان مبارزه علیه تشکیل دولت ملی یهود بود ، در نهایت پنهانی انجام می داد و فقط اشخاصی که سالها مورد آزمایش وی قرار گرفته و سلامت و رازنگه [[داری|داری]] خود را اثبات نموده بودند ، از فعالیت و تشکیلات او آگاهی داشتند .

وی در دعوت مردم به بیداری و آگاهی علیه نقشه های شوم استعمار و صهیونیسم ، ایشان را به اتحاد و یکپارچگی فرا می خواند و با دمیدن روح ملی گرائی در آنان ، همگی را بهپیروی از تجربیات گذشتگان ترغیب می کرد .

طرفداران قسام بیشتر از طبقه کارگران ، کشاورزان و فروشندگانی بودند که در جلسات درس وی نیز حاضر می شدند و قسام آنان را به ضرورت جهاد و آماده شدن برای نبرد مسلحانه به هنگام قیام مردمی ، آشنا می نمود .

==ج - سازماندهی : ==

با گذشت زمان ، هسته انقلاب ، با سرعت زیادی گرداگرد قسام تجمع نمود ، وی نیز با توانائی شگفت انگیز ، افراد جدید را در تشکیلات خود رهبری می کرد . او از افراد خود گروههای کوچکی متشکل از یک مسئول و پنج نفر عضو ، به وجود آورد . اعضای هر یک از این گروهها تنها همدیگر و رهبر ( قسام ) را می شناختند و هیچ گونه آگاهی بر اعضای گروههای دیگر نداشتند . در کنار این گروهها وی به تشکیل کادرهای رهبری ، عمدتا از افراد سرشناس سازمان ، اقدام نمود . از جمله ، کادر آموزش نظامی ، کادر جمع آوری پول و امکانات ، کادر روابط مردمی و سیاسی ، کادر تهیه اسلحه و کادر کسب اطلاع از وضعیت انگلیس و صهیونیسم . از مهمترین کادرهائی که قسام تشکیل داد ، کادر تبلیغات انقلاب بود . وظیفه این گروه ، توجیه مردم به عدم همکاری و اعتماد بر انگلیس بود و توصیه به این که تنها راه رسیدن به اهداف ، جهاد در راه خداست ، و بی توجهی به دسیسه های صهیونیسم و انگلیس که سعی در برهم زدن یکپارچگی مردم داشتند .

[[ پرونده : | ج1/ص 619 ]]

تمام اعضای تشکیلات زیرزمینی قسام ، نزد مردم ناشناخته بودند و فقط پس از شهادت قسام ، نام بعضی از این اعضا دانسته شد .

شهر حیفا آن روزها رو به توسعه و ترقی نهاده بود و اهالی قدس و [[نابلس ( شهر - ) |نابلس]] و دیگر نقاط برای یافتن کار به سوی آن روی می آوردند به حدی که تعداد آنان یک مجموعه بزرگ کارگری را تشکیل می داد . قسام نیز با استفاده از این موقعیت نیروهای مستعد را از میان آنان برمی گزید .

لازم به اشاره است که قسام در تعدادی از روستاهای استان شمالی ، تشکیلات مسلحانه زیرزمینی ، سازمان داده بود . وظیفه این گروهها درگیری با نیروهای انگلیس و کمک به مجاهدین به هنگام درگیری ایشان با صهیونیستها و انگلیسیها بود . بعدها که فعالیت سازمان زیرزمینی قسام علنی شد ، تعداد زیادی از همین جوانان وطن پرست ، به آن ملحق شدند .

==د - امکانات مالی و تسلیحاتی : کار تهیه پول و اسلحه به جهت شرایط سخت ، بسیار مشکل بود . منابع تأمین این کمک ها عبارت بود از : ==
#کمکهای اعضا .
#کمکهای مردم [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] که به طور پنهانی به وسیله اعضای سازمان یا وطن دوستان ، جمع آوری می شد .
#کمکهای جمعیت اسلامی [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] که طبق بند مندرج در بودجه خود ، به مسلمانان پناهنده کمک می کرد .

اما تأمین اسلحه ، بسیار مشکل تر از تأمین پول ، بود . اسلحه های سازمان شامل چند مسلسل و شش لولهای قدیمی و مقدار کمی اسلحه دیگر بود که طرفداران قسام در جبلة و لاذقیة به سرقت برده و تحویل سازمان داده بودند .

==ه - - آغاز عملیات مسلحانه : قسام مراحل انقلاب را به شرح زیر برنامه ریزی کرده بود : ==
#اعتماد به نفس و ترویج روحیه قیام مسلحانه .
#تشکیل گروههای زیرزمینی .
#تشکیل کمیته های رهبری برای جمع آوری کمک جهت تهیه اسلحه .
#انقلاب مسلحانه .

قسام در طول انجام این برنامه ، همراه با دیگر همکارانش ، تلاش می کردند تا نفرات بیشتری را جذب کنند و آموزش دهند تا پس از تکمیل نفرات لازم و فرارسیدن وقت مناسب ، انقلاب سراسری فلسطین آغاز شود . ولی حوادث 1933 و 1934 وی را واداشت تا پیش از فراهم آوردن امکانات و نفرات ، عملیات نظامی را آغاز کند . عوامل مهم این تغییر برنامه عبارت بود از :
#هجرت وحشت آور صهیونیستها به فلسطین .
#گرایش صهیونیستها به تشکیل گروههای تروریستی با کمک انگلیس .
#توسعه زمینهای صهیونیستها و فعالیت شدید زمین داران ، خائنان و جاسوسها به نفع دشمن .

با توجه به شرایط بالا و با در نظر گرفتن شوق مردم فلسطین به دفاع مسلحانه ، قسام عملیات مسلحانه خود را آغاز نمود . البته در شروع کار فقط به انجام حملات غافلگیرانه و تکهای چریکی اکتفا کرد تا از این رهگذر ضمن ایجاد وحشت در دل دشمن ، روحیه ایثار و حماسی مردم را نیز بالا ببرد .

==و - اقدامات انقلابی : ==

وقتی که قسام فرمان عملیات مسلحانه علیه دشمن را صادر کرد هیچ یک از مردم و انگلیسیها و یا صهیونیستها چیزی از سازمان وی نمی دانستند زیرا او در [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] به انجام کارهای روزانه خود مشغول بود و همه وی را می دیدند .

با صدور فرمان قسام ، زنجیره ای از عملیات نظامی علیه مناطق صهیونیست نشین و گشتیهای ارتش بریتانیا و پلیس به وقوعپیوست . دشمن چون نمی دانست این عملیات از سوی چه کسانی رهبری می شود ، به ترس و اضطراب فراوان دچار شده بود . همانطور که پیشتر گفته شد ، این عملیات به صورت تکهای چریکی و غافلگیرانه و به شکل جنگ و گریز ، انجام می شد . این اقدامات انقلابی منجر به واردشدن خسارات زیادی به زمینهای [[کشاورزی|کشاورزی]] و دارائیهای صهیونیستها و کشته شدن چند تن از نیروهای انگلیسی و صهیونیسم گردید .

این عملیات در مناطق ام زینات ، فراده ، [[عرابه ( شهرک - ) |عرابه]] ، بطوف ، جن ، ناصره ، کرمل ، شیخ ، دره طبل در کرمل ، دره شعب و لوبیة ، از شدت بیشتری برخوردار بود و به درگیری دو طرف منجر شد .

در سال 1933 تعداد زیادی از مجاهدان به مستعمره یهودی نشین نهلال در جاده اصلی [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] - ناصرة ، حمله بردند و با استفاده از نارنجک و دیگر وسایل آتش زا ، تلفات و خسارات زیادی به آن وارد نمودند .

این حمله چنان خشم انگلیس و صهیونیستها را برانگیخت که در پی دستگیری مهاجمان برآمدند . عاقبت پس از گذشت سه ماه از این حادثه و در پی جاسوسی مزدورانی از پلیس ، انگلیسیها توانستند صالح احمد طه ، مصطفی علی احمد ، [[عیسی ، خلیل محمد|خلیل محمد عیسی]] ، احمدغلا یمینی ، احمد توبه و دیگران را دستگیر و محاکمه کنند . از میان این افراد مصطفی علی احمد به اعدام و احمدغلا یمینی به 25 سال زندان محکوم گشتند و دیگران آزاد شدند .

این محاکمه که مورد توجه مردم عرب واقع شده بود از آن نظر که متهمان علی رغم تلاش دادستان و قضات ، حاضر به اعتراف به وجود سازمان سری نشدند ، از اهمیت ویژه ای برخوردار شد . نکته بسیار مهم دیگر این بود که متهمان ، در طول بازجوئی و محاکمه ، نامی از قسام به زبان نیاوردند .

[[ پرونده : | ج1/ص 621 ]]

آن طور که مجاهدان می گفتند ، افراد دستگیرشده ، به وسیله دو افسر پلیس ، حلیم بسطه و احمد نایف شناسائی شده بود . همیندو بودند که بعدها در پی شناسائی سازمان برآمدند . به همین جهت هر دو نفر به دست مجاهدان ، در وسط شهر [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] ، ترور شدند .

از دیگر عملیات گروه قسام ، می توان از حمله به مستعمره [[عتلیت|عتلیت]] و کشتن تعدادی از صهیونیستهای آن و حمله به کاروانی از اتومبیل ها که حامل کارگرانی برای صهیونیستها بودند ، یاد کرد که طی آن تعداد دیگری از صهیونیستها کشته شدند .

از دیگر فعالیتهای ایشان ، حمله به خریداران زمین ، زمین داران ، اعراب مزدور و دسته ای از افراد خشن و مردم آزار پلیس بود . در این حملات نیز به اعدام برخی از افراد یادشده موفق می شدند .

در گزارش سالیانه ای که حکومت تحت الحمایه به سال 1935 ، تهیه کرد ، آمده است که " دولت دقیقا نمی داند آیا حوادث سالهای اخیر از جانب گروه قسام بوده است یا خیر " .

عملیات مسلحانه و ترور دشمنان ، روز به روز افزایش می یافت ، در [[عوض ، عطیه احمد 1938|عوض]] ، نیروهای اشغالگر و سرکوبگر نیز بر تلاش خود برای شناسائی عاملین ، می افزودند .

اما طولی نکشید که قسام و همرزمان وی تصمیم گرفتند که حرکت خود را آشکار کنند . هدف آنان از این تصمیم ، بیان اهداف الهی خود ، بالابردن روحیه سلحشوری در مردم و خنثی کردن تبلیغات دشمن بود که سعی در مخدوش نمودن اهداف و ماهیت گروه قسام داشت و اینجا و آنجا شایع کرده بود که هدف مهاجمان ، غارت اموال و سلب آسایش مردم است .

بالاخره ، افزایش تعداد مهاجران یهودی به فلسطین و مسلح شدن صهیونیستها در سال 1935 وضع را به حدی بحرانی کرده بود که دیگر مخفی نگه داشتن نهضت ، جایز نبود . لذا قرار شد که عملیات از مناطق کوهستانی شمال فلسطین ، آغاز گردد . برای اجرای عملیات ، شب 12/11/1935 جلسه ای با شرکت فرماندهان و رهبران گروه در منزل محمود سالم مخزومی تشکیل شد . پیش از این نیز تمام اعضای گروه با فروش زینت آلات زن ها و بعضی لوازم منزل ، اقدام به تهیه مسلسل و مهمات کرده بودند . اعضای گروه به کوههای اطراف حیفا رفتند و در باغهای " یعبد " از استان [[جنین ( شهر - ) |جنین]] ، پناه گرفتند و روستای شیخ را قرارگاه خود ساختند . در همین زمان گروههائی از جوانان مسلح نیز در حیفا آماده شروع عملیات از سوی " باغهای [[یعبد ( شهرک - ) |یعبد]] " بودند .

نیروهای انگلیس در پی آگاهی از امکان آغاز عملیات از منطقه [[یعبد ( شهرک - ) |یعبد]] ، در [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] به جست وجوی وسیعی برای دستگیری قسام ، که نمی دانستند آیا در [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] به سر می برد یا در [[یعبد ( شهرک - ) |یعبد]] ، دست زدند . علاوه بر این نیروهای انگلیسی اقدام به محاصره منطقه [[یعبد ( شهرک - ) |یعبد]] نمودند ولی بر سر راه با نیروهای کمین گروه قسام برخورد کردند که چند درگیری بین نیروهای دو طرف رخ داد و تنیچند از انگلیسیها و افراد پلیس کشته شدند .

نیروهای انگلیسی پس از ناکامی در قدم اول ، در حالی که هواپیماهای شناسائی مشغول گشت بر فراز منطقه بودند ، به [[یعبد ( شهرک - ) |یعبد]] ، محل استقرار نیروهای قسام یورش بردند .

پس از پنج روز درگیری و اطمینان نیروهای اشغالگر از حضور شخص قسام بین مجاهدان ، حمله سختی بر گروه قسام وارد شد که با رشادت و پایمردی نیروهای انقلابی ، با شکست مواجه شد . پس از این شکست ، انگلیس با فرستادن تعدادی از افراد پلیس عرب و دوستان قسام ، سعی در به تسلیم کشاندن وی را داشت ولی قسام و همرزمان او ، با رد تسلیم و سازش ، مبارزه تا نیل به شهادت را برگزیدند .

نیروهای دولتی در پی حمله ای دیگر برآمدند و با انواع زره پوش ، تانک و هواپیما هجوم گسترده و سنگینی را علیه نیروهای قسام صورت دادند . انقلابیون ، پس از اطلاع از این هجوم سنگین ، به قسام پیشنهاد کردند با محافظان خود ، از صحنه جنگ بیرون رود ولی او این پیشنهاد را نپذیرفت و آماده جنگ و شهادت شد .

==و - به شهادت رسیدن قسام : ==

در تاریخ 20/11/1935 درگیری سختی بین انقلابیون و نیروهای دولتی به وقوع پیوست و طی آن تعداد زیادی از افراد دشمن کشته و شیخ یوسف عبدالله ، احمدشیح سعید ، سعیدعطیه احمد ، احمدمصلح حسین از انقلابیون به شهادت رسیدند و جمع دیگری زخمی شدند . در عصر همین روز درگیری دیگری شروع شد و طی آن شیخ [[قسام ، عزالدین|عزالدین قسام]] شهید و عده دیگری از همرزمانش مجروح گشتند . پس از شهادت قسام ، دیگر همرزمان وی با شکستن حلقه محاصره ، به شمال فلسطین گریختند و جنازه فرمانده شهید خود را به شهر [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] بردند . تعداد اندکی از مجاهدان نیز به دست انگلیسیها اسیر و به زندان [[نابلس ( شهر - ) |نابلس]] منتقل شدند .

با انتشار خبر درگیریها و به شهادت رسیدن قسام ، [[جو|جو]] عمومی فلسطین ، آشفته و درهم شد . خشم عمومی وقتی بالا گرفت که دولت در بیانه ای که پس از پایان درگیریها صادر کرد ، از گروه قسام به عنوان " گروه یاغی و اوباش " یاد کرد .

برای شرکت در مراسم تشییع جنازه شهید قسام ، تعداد زیادی از رهبران و بزرگان فلسطین راهی [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] شدند و [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] مملو از جمعیتی بود که از سراسر فلسطین آمده بودند . خود اهالی حیفا نیز شب پیش را تا صبح بیدار و منتظر تشییع جنازه بودند و در آن شب ، تحصن عمومی اعلام نمودند .

خبر شهادت شیخ قسام و همرزمانش از مأذنه [[مسجدالاقصی|مسجدالاقصی]] و [[مساجد فلسطین|مساجد فلسطین]] به گوش مردم رسید و همه در هر جا که بودند نماز غایب بر آنان به جای آوردند .

مردم ، پیکر قسام را که به پرچمهای سوریه ، مصر ، عراق ، عربستان و یمن مزین بود ، بر دوش حمل کردند و آن را درقبرستان یاجور نزدیک روستای شیخ ، در 7 کیلومتری [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] به خاک سپردند . مراسم تشییع جنازه 4 ساعت به طول انجامید و خودبه خود به تظاهرات بزرگی تبدیل شد . در طول مسیر درگیریهای خونینی بین مردم و نیروهای دولتی درگرفت که منجر به زخمی شدن تعدادی از افراد دو طرف گردید .

شهادت قسام بازتاب شدیدی در محافل فلسطین و عرب داشت . به دنبال این شهادت ، سراسر شهرها و روستاهای فلسطین شاهد تظاهرات وسیعی شد که طی آن تظاهر کنندگان خواهان انتقام خون شهیدان و مبارزه مسلحانه شدند . در پایتخت های کشورهای عربی ، مجالس بزرگداشت برپا گردید .

این اقدام قسام و سپس به شهادت رسیدن وی ، باعث شد که سازمان زیرزمینی او ، زودتر از وقت لازم به اهداف خود برسد ، زیرا همه مردم به ضرورت نبرد مسلحانه پی برده بودند .

==ز - ادامه انقلاب : ==

علی رغم آنچه که دشمنان آرزو داشتند ، شهادت [[قسام ، عزالدین|عزالدین قسام]] و یارانش ، در حرکت های انقلابی خللی ایجاد نکرد ، زیرا طرفداران وی به تجدید سازمان پرداختند و [[عیسی ، خلیل محمد|خلیل محمد عیسی]] را به عنوان رهبر سازمان برگزیدند و این در حالی بود که جوانان ، گروه گروه به سازمان می پیوستند . این گرایش شدید به سازمان ، حاصل شهادت قسام و روحی بود که او در زمان حیات خود در کالبد مردم دمیده بود و با شهادت خویش ، آن روح را متبلور کرد .

اعضای این سازمان ، استانهای شمالی فلسطین ، [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] ، [[عکا ( شهر - ) |عکا]] ، [[صفد ( شهر - ) |صفد]] و [[ناصره ( شهر - ) |ناصره]] ، به ویژه کوههای بلند شمال را مرکز عملیات خود قرار دادند و دوباره حمله به مناطق صهیونیست نشین و نیروهای ارتش و پلیس را آغاز کردند . در مناطق دالیه کرمل ، شعب ، [[مغار|مغار]] ، لوبیه و صفوریه ، درگیریهای سختی بین آنها و نیروهای دولتی به وقوع پیوست که طی آنها ، تعداد زیادی از نیروهای دشمن کشته و عده ای از مجاهدان نیز به شهادت رسیدند .

سازمان قسام بعدها اقدام به تشکیل " دادگاه انقلاب " نمود تا اعرابی را که کارهای مخالف دین و ملت انجام می دادند ، محاکمه کند . این دادگاه تعدادی از اعراب را که به یهودیان زمین فروخته و یا علیه مجاهدان جاسوسی کرده بودند ، به اعدام محکوم کرد . اعضای سازمان قسام ، تا شش ماه پس از شهادت قسام همچنان فعالیت داشتند ولی پس از بالا گرفتن انقلاب فلسطین در ماه مه 1936 ، به نیروهای انقلاب پیوستند و اقدام به عملیات بسیار مهمی نمودند چنان که نامشان به افتخار در تاریخ به ثبت رسید .

==ح - نتیجه گیری : ==

انقلاب شیخ [[قسام ، عزالدین|عزالدین قسام]] و همرزمان وی نقطه عطفی در تاریخ جنبش ملی فلسطین به شمار می رود ، زیرا اولین انقلاب مسلحانه سازمان یافته ای بود که با تکیه بر قهرنظامی برای آزادی فلسطین از دست استعمار انگلیس وصهیونیسم همت گماشت و رهبری آن اقدام به تشکیل گروهها و هسته های انقلابی نمود . قسام در تشکیلات خود بیش از آنکه بر طبقه روشنفکر اتکا داشته باشد بر طبقه کارگر و کشاورز تکیه داشت .

نکته قابل توجه این که قسام به دلیل جلوگیری از نفوذ منافقان و دست نشانده ها ، از ورود رزمندگان بیشمار به درون تشکیلات به شدت پرهیز می کرد . لذا می بینیم که سازمان وی چندان گسترده نبود و مدت انقلاب وی نیز چندان طولانی نشد . از سوی دیگر با توجه به این که آن روزها ، فعالیت نظامی چندان رواجی نداشت ، لذا قسام در تشکیل سازمان با دقت و تأمل هرچه تمامتر ، کار را شروع نمود و معتقد بود که تشکیل هسته های انقلابی آموزش دیده و متعهد ، خود به تنهائی می تواند محور فعالیت انقلابیون بیشمار دیگر شود . به همین دلیل در سراسر فلسطین اقدام به تأسیس چنین گروههائی نمود . اما شرایط حاکم بر فلسطین آن روز ، فرصت انجام کامل برنامه ها را از قسام سلب کرد و وی را وادار به شروع انقلاب در " یعبد " نمود ، در حالی که نیروهای دشمن ، هم از نظر نفرات و هم تجهیزات بر او برتری داشتند و توانستند در مدت بسیار کوتاه ، شعله انقلاب وی را خاموش کنند .

اما با وجود این که سازمان انقلابی قسام تنها 200 رزمنده و 800 هوادار داشت ولی اهمیت تاریخی آن ، بسیار بسیار شایان توجه است زیرا این سازمان در واقع مقدمه و مقتدای انقلابی شد که چند ماه پس از شهادت قسام ، سراسر فلسطین را فرا گرفت ، یعنی همان انقلابی که بین سالهای 1936 - 1939 به وقوع پیوست .

آنچه که قسام را به تشکیل سازمان انقلابی واداشت ، ایمان او به مبارزه مسلحانه به عنوان تنها عامل قادر به جلوگیری از برپائی دولت ملی یهود در فلسطین به توسط انگلستان بود . در حالی که سازمانها و احزابی که آن روز برای آزادی فلسطین فعالیت می کردند معتقد بودند که زمان شروع عملیات نظامی فرا نرسیده است و شرایط ، آماده این کار نیست . این دو نوع عقیده باعث شده است که تاریخ نویسان در باب ارتباط قسام با احزاب و سازمانهای یاد شده ، نظرات گوناگونی بنویسند . برخی از ایشان می گویند قسام عضو حزب استقلال بود و با رهبران آن ارتباط تنگاتنگی داشت ، و رهبران دیگر جنبشهای ملی نیز با وی در ارتباط بوده و در تشکیل سازمان به او کمک کرده اند . از سوی دیگر منابع هیأت عالی عرب در امور فلسطین می گویند که وی عضو کمیسیون اجرائی [[حزب عربی|حزب عربی]] بوده و بیش از دیگران با مفتی همکاری می کرده است و در پاییز 1935 بین قسام و دوستانش با مفتی و رهبران جنبش ملی در قدس بر سر [[روش|روش]] مبارزه با دشمنان ، گفت وگوهای محرمانه ای صورت گرفته بوده است . اما گروه دیگری از مورخین می گویند وی باهیچ یک از احزاب ارتباطی نداشته است .

اما هر کس مراحل مختلف جنبش شیخ [[قسام ، عزالدین|عزالدین قسام]] را از آغاز تا شهادت وی مورد بررسی قرار دهد ، می فهمد که جوهر شخصیت و جنبش وی چه در برنامه ها ، چه در بسیج مردمی و چه در اجرا ، مستقل بوده است . و گرچه قسام با گروههای ملی و رهبران دیگر سازمانها در ارتباط بوده است ولی این ارتباط در حدی نبوده که در برنامه ریزی و اجرا و اسلوب ، استقلال جنبش وی را زیر [[پوشش|پوشش]] خود برده باشد .

==مآخذ : ==
#علوش ، ناجی : ''''' المقاومة العربیة فی فلسطین ( 1917 - 1948 ) ''''' ، بیروت .
#طربین ، احمد : '''''قضیة فلسطین ( 1897 - 1948 ) ''''' ، دمشق 1968 .
#یاسین ، صبحی : ''''' الثورة العربیة الکبری فی فلسطین ( 1936 - 1939 ) ''''' ، قاهره 1967 .
#کیالی ، عبدالوهاب : '''''تاریخ فلسطین الحدیث ، ''''' بیروت 1973 .
#مجله '''''فلسطین''''' : شماره 3 مورخه 15/3/1961 .
#مجله''''' شؤن فلسطینیه''''' : شماره 6 ، ژانویه 1972 .