سعید ، حافظ ( 1841 - 1915 )

ادیب فلسطینی و از تلاش گران و خدمتگزاران صحنه خدمات عمومی است که در زمان جمال پاشا به اعدام محکوم شد ولی در زندان درگذشت . وی در شهر غزه از خانواده ای مراکشی الاصل که چند قرن قبل به فلسطین آمده بودند به دنیا آمد . در دوران کودکی پدرش فوت نمود و تحت تکفل برادرش مصطفی بک سعید قرار گرفت .

حافظ سعید علوم مختلف را فرا گرفت تا اینکه در زمان خود ادیب و شاعری معروف شد و عهده دار فرمانداری رمله از توابع استان قدس و بیت لحم و سپس شهر بنی صعب در طولکرم گردید .

هنگامی که اختلافات شدید بین راهبان کلیسای مهد در بیت لحم بر سر چگونگی و نحوه حقوق طوایف مسیحی روی داد وی از سوی حکومت عثمانی ، مأمور حل اختلاف طوایف مسیحی و تعیین و تکلیف حقوق هر طایفه شد لذا به سمت فرماندار بیت لحم تعیین گردید که طی آن گزارشی کامل ارائه و در آن حقوق هر طایفه را مشخص کرد و سپس عهده دار مدیریت و حمایت مذاهب در دبار شد . سپس استعفا داد و به یافا برگشت و به عنوان رئیس دادگاه بازرگانی منصوب و سپس دوباره به عنوان عضو در شورای اداره یافا انتخاب شد .

در اثر انقلاب اعرابی پاشا در مصر که یافا از طریق دریا به آن متصل شد دولت یافا به او وکالت یافا را داد و بعد از پایان جنبش اعرابی به عنوان شهردار یافا تعیین شد .

در سال 1908 به عنوان نماینده بیت المقدس در مجلس نمایندگان عثمانی انتخاب شد و در پارلمان از دولت عثمانی خواست که زبان عربی را زبان رسمی کشور قرار دهد .

در سال 1913 هنگامی که در بیروت بود لایحه ای اصلاحی برای نخست وزیر و وزیر کشور در آستانه فرستاد و ضمن آن از او خواسته بود تا به سرعت طبق لایحه اصلاحی در فلسطین که تنها راه علاج حیات آن است در صدد اصلاح و رفع مشکلات آن برآید .

عده ای نیز از آنها دریافت کرد اما هرگز در مقام عمل برنیامد . حافظ سعید اقدام به چاپ نقطه نظرات اصلاحی خود و انتقاد از سوءرفتار دولت در روزنامه الحقیقه بیروت نمود و دولت را به بی اعتنایی به زبان عربی که زبان قرآن و زبان اکثریت مردم است متهم نمود . به حزب مرکزیت اداری که خواستار حفظ حقوق و زبان اعراب بود پیوست در سال 1913 به عنوان معتمد حزب در یافا انتخاب شد .

در سال 1915 حافظ سعید بعد از دستگیری توسط حاکم سوری و فرمانداری ارتش چهارم احمد جمال پاشا به همراه دوستانش به دادگاه آورده شد و در آنجا بعد از اظهار بیانات و مواضع محکمی به اعدام محکوم گردید لیکن بعد از اعدام اولین گروه از دوستانش در ( 21 اوت 1915 ) ، حکم اعدام وی به زندان ابد تبدیل شد اما در ماه سپتامبر سال 1915 در زندان درگذشت و مخفیانه به خاکسپرده شد . محل دفن وی زندان نوز نیز نامعلوم است .

مآخذ :

1. اعظمی ، احمد عزة : القضیة العربیة ، بغداد 1931 .
2. جرائد المفید و جامعة الاسلامیة و المضحک المبکی .