طیی ء ( قبیله - )

یکی طایفه ای عربی از فرزندان " جلهمه بن اددبن یشجب بن عریب بن زید بن کهلان بن سباء " می باشد . از روایات تاریخی چنین استفاده می شود که این قبیله اصلاً یمنی بوده اند و به دنبال قبیله ازد از آنجا خارج شده و به حجاز رفتند و در همسایگی بنی اسد فرود آمدند . آنگاه بر دو کوه از سرزمین اسد به نام اجاء و سلمی اقامت گزید و به این دلیل این دو کوه به نام کوههای طیری معروف شدند .

مشهورترین قبیله های مجموعه عریب بن زید عبارتند از : سبایه ، اشعریون ، طیی ء ، مذحج و بنی مره . اما قبیله طیی ء به چندین بخش تقسیم و پراکنده شدند و بخشهایی از قبیله قضاعه به عنوان موطن قبیله طیی ء درآمد و برخی از افراد این عشیره با قبیله قضاعه در شمال اختلاط پیدا کردند . به همین دلیل لهجه طیی ء در نشانه های لغوی با لهجه قضاعه شباهت دارند .

قبل از ظهور اسلام رئیس قبیله طیی ء بنی هافش بن عمروبن الغوث بن طیی ء بوده و از فرزندانش ایاس بن قبیصه که دوبار به امر کسری والی ملک حیره شد که در نزد ایرانیان دارای مقامی خاص می باشد .

شاید موقعیت قبیله اش پشتیبانی قوی برای حکومت وی بوده است .

قبیله طیی ء در تاریخ عرب قبل از اسلام مقام و منزلت ویژه ، به دلیل اطلاق نام طیی ء از سوی برخی نویسندگان قدیم بر تمام عرب ، داشته است . جنگهای طولانی میان قبایل طیی ء و تمیم و نیز میان طیی ء و دو قبیله غنی و عبس و میان طیی ء و بنی اسد روی داده است .

روابط قبیله ای طیی ء با ایرانی ها حسنه بوده است . به همین دلیل هنگامی که ملک نعمان بعد از تیره شدن

روابطش با ایرانی ها خواست به طیی ء پناهنده شود طیی ء علی رغم خویشاوندی که با آنها داشت ، همسایگی و یا کمک به وی را نپذیرفت . کسری ایاس بن قبیصه را فرمانده جنگجویان ایرانی و عرب در جنگ بکربن وائل در نبرد ذی قار ، قرار داد .

رؤسای قبیله طیی ء لقب ملک خوانده می شوند و عدی بن حاتم طائی در زمان پیامبر اسلام رئیس قبیله طیی ء بود . هنگامی که لشکر پیامبر اکرم ( ص ) به فرماندهی حضرت علی ( ع ) به آنجا آمد عدی بن حاتم به شام گریخت و آنگاه به سوی پیامبر بازگشته و اسلام آورد .

قبیله طیی ء در سال 14 هجری با المثنی بن حارثه بن الشیبانی در عراق و با حضرت علی ( ع ) بن ابیطالب در صفین به سال 37 هجری ، جنگید .

طیی از قبایلی به شمار می رود که مسیحیان در آن نفوذی داشته اند زیرا عدی بن حاتم پیش از مسلمان شدن ، نصرانی بوده است . ولی باید دانست که این بدان معنی نیست که بیشتر افراد این قبیله نصرانی بوده اند ( بلکه ) گروهی از آنها در زمان جاهلیت ستاره سهیل و بت غلس را می پرستیده اند .

مآخذ :

1. هشام بن محمدبن کلبی : الجمهره الانساب ( کتاب خطی )
2. علی ، جواد : المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام ، بیروت 1968 .