شمل ( سازمان - )

مقدمه :

" مرکز مهاجران و آوارگان فلسطینی " که اصطلاحا " شمل " نامیده می شود یک سازمان غیردولتی مستقل است که در سال 1994 توسط گروهی از دانشگاهیان و فعالان علاقمند به مسائل مرتبط با حقوق بشر و آوارگان ، به خصوص آوارگان فلسطینی در رام الله تأسیس شد .

این افراد کوشیدند با انجام پاره ای تحقیقات میدانی ، در حوزه های مختلفی چون انسان شناسی ، جامعه شناسی ، تاریخ ، حقوق ، سیاست و روابط بین الملل ، مصائب ، مشکلات و مسائل روزمره آوارگان فلسطینی را در کانون توجه دیگر نهادها و سازمانهای داخلی و خارجی مرتبط با موضوع قرار دهند . علاوه بر پروژه های تحقیقاتی ، نشر کتب و مقالات ، حول موضوع آوارگان فلسطینی " شمل " با برپایی نمایشگاههای عکس و یادواره ، در اردوگاههای آوارگان فلسطینی توجه افکار عمومی را به وضعیت معیشتی ساکنان این اردوگاهها ، جلب می نماید و از سویی می کوشد تا با ایجاد ارتباط میان آنها و جهان پیرامونی ، ضمن آنکه مسأله آوارگان فلسطینی را در معرض نظر همگان قرار دهد و به نوعی ارتباط آنها را با مردمان خارج حفظ کرده و از انزوا و به فراموشی سپرده شدن ایشان جلوگیری کند .

الف - اهداف سازمان :

به لحاظ گستره حوزه اهداف و وظایف ، سازمان شمل ، مشخصا اهداف زیر را دنبال می کند :

1. انجام تحقیقات درباره مسائل مرتبط با آوارگان فلسطینی و تحقیقات مقایسه ای در حوزه جامعه شناسی مهاجرت .
2. افزایش آگاهی عمومی ، در سطوح منطقه ای و جهانی درباره وضعیت آوارگان فلسطینی ، حقوق اساسی آنها و مسائل و مشکلاتی که با آنها روبه رو شده اند .
3. کمک به اتخاذ و توسعه سیاست منسجم و بلندمدت در قبال موضوع آوارگان فلسطینی و آشنا کردن آنان نسبت به نیازهایشان .
4. ایجاد رابطه محکم بین فلسطینیان آواره و فلسطینیانی که در سرزمین مادری سکونت دارند .

ب - اعضاء و کارکنان سازمان :

اعضا و کارکنان برجسته سازمان به دو گروه تقسیم می شوند :

1 - اعضاء اصلی :

این اعضاء عبارتند از :

• اواد منصور ( Awad Mansour ) ( رئیس سازمان شمل )
• مصطفی شته ( mustafa Shetah ) ( هماهنگ کننده پروژه های پژوهشی )
• امجد ابوزید ( Amjad abuzaid ) ( مشاور IT )
• ساری حنفی ( Sari hanafi ) ( دکترای جامعه شناسی ، محقق ارشد ، مشاور علمی ، عضو تنظیم بودجه و عضو هیأت امنای شمل )
• لنا جیوسی ( Lena Joyyusi ) ( دکترای جامعه شناسی ، سخنگوی مدیر علمی پروژه تاریخی )

2 - محققان عضو :

این افراد عبارتند از :

• عباس شبله ( Abbas Shiblah ) ( از مؤسسان شمل و عضو تحقیقاتی در مرکز مطالعات آوارگان در دانشگاه آکسفورد )
• لنا جیوسی ( Lena Joyyusi ) ( جامعه شناس )
• رینا ایسوتالو ( Rina Isotalo ) ( انسان شناس )
• سوسن خلیل ظاهر ( Susana Khalil daher ) ( کارشناس ارشد علوم سیاسی از کانادا )

دفتر اصلی سازمان شمل واقع در رام الله است

ج - شبکه شمل :

یکی از اهداف شمل برقراری ارتباط رسمی با مراکز تحقیقاتی و سازمانهای غیردولتی محلی و منطقه ای است . بنابراین ، از زمان تأسیس ، با سازمانهای دیگر همکاری داشته است . انجام پروژه های تحقیقاتی و انتشاراتی و برگزاری کنفرانس و سمینار از جمله عرصه های همکاری شمل با دیگر سازمانهاست . شمل رابطه نزدیکی با اردوگاههای آوارگان فلسطینی در کرانه باختری و جنین برقرار کرده است .

شمل در شبکه های زیر عضویت دارد :

1 - شبکه NGOهای فلسطینی ( PNGO ) :

این شبکه در سپتامبر 1993 و در واکنش سریع در قبال امضای موافقتنامه اسلو و با هدف افزایش هماهنگی ، مشورت و همکاری میان فعالیتهای سازمانهای عضو در حوزه های موضوعی مختلف تأسیس شد .

مهمترین حوزه های فعالیت این شبکه ، شامل ، هماهنگی و شبکه سازی ، ظرفیت سازی ، فراخوانی دسته جمعی و آموزش عمومی است . طی سالهای گذشته تا سال 2005 : PNGO فعالیتهای گسترده ای را در محدوده کاری خود به انجام رسانیده است .

2 - شبکه مهاجرتی اروپای میانه ( EMN ) :

شمل در تأسیس EMN مشارکت داشته است . حوزه های فعالیت این شبکه شامل هماهنگ ساختن فعالیتهای مربوط به مهاجرت است که سازمانهای مدافع آوارگان و انستیتوهای تحقیقاتی و نهادهای سیاسی و حکومتی مانند کمیسیون اروپایی و اتحادیه اروپا آن را دنبال می کنند . این شبکه ، بیشتر بر تحریک و برانگیختن فعالیتهای دولتهای اروپایی در قبال مسائل مرتبط با آوارگان فلسطینی تمرکز دارد .

د - برنامه ها و اعضای اینترنتی :

برنامه های اینترنتی شامل فرصتی برای افراد فراهم می کند که به تجربه عملی در زمینه مسائل آوارگان و مهاجرت دسترسی یابند . در انتخاب این اعضاء بیشتر ، کسانی در اولویت قرار دارند که در زمینه موضوعات مرتبط ، می توانند در فعالیتهای تحقیقاتی شمل مشارکت کنند .

این افراد برای یک دوره سه ماهه انتخاب می شوند و در حوزه های تخصصی زیر مهارت دارند : حقوق ، سیاست ، بین الملل ، روابط بین الملل ، علوم سیاسی ، جامعه شناسی ، مطالعات خاورمیانه ، انسان شناسی با تأکید بر مسائل مهاجرت و آوارگان ، آشنایی با تاریخ منازعه میان اسرائیل - - فلسطین . عمده فعالیتهای تحقیقاتی در شمل به دو زبان عربی و انگلیسی صورت می پذیرند . تسلط بر خواندن و نوشتن انگلیسی و زبان عربی و آشنایی با کامپیوتر نیز ضروری است .

ه - - منابع و پایگاه اطلاعات شمل :

شمل دارای تعدادی از پایگاههای اطلاعاتی به عنوان منابعی برای تحقیق و پژوهش در رابطه با موضوع آوارگان فلسطینی است . تمام این پایگاهها به صورت On - Line قابل جست وجو و برای کلیه علاقمندان دانشگاهی ، محققان و سایر مردم عادی قابل دسترسی است این پایگاهها موارد زیر را شامل می شوند :

1 - کتابخانه و مرکز اسناد :

شامل کتابها و سایر نشریات به چندین زبان مختلف ، اسناد اداری ، خلاصه کنفرانسها ، اسناد محلی و بین المللی ، نوار ویدئو ، نوار کاست و همچنین شامل مقالات و مطالب مهم از روزنامه های اروپایی و اسرائیلی و فلسطینی است . این کتابخانه در دفتر شمل واقع در رام الله قرار دارد .

2 - آرشیو شمل درباره مسائل آوارگان :

این پایگاه شامل اطلاعاتی درباره مسائل آوارگان است که در روزنامه های فلسطینی ، عربی و اسرائیلی و سایر منابع الکترونیکی موجود و در وب سایت شمل نیز قابل جست وجو است .

3 - پروژه آرشیو تاریخ شفاهی :

دربرگیرنده تحقیقاتی است که توسط محققان شخصی و نهادهای مرتبط با آوارگان فلسطینی آنها انجام شده و شامل اسناد ، دست نوشته ها ، نوارهای دیجیتالی و نوار ویدئو است .

4 - پایگاه عکس :

این مجموعه ، عکسهایی از آوارگان فلسطینی از سال 1948 تاکنون ( 2005 ) را شامل می شود که تعدادی از عکسها توسط سازمان شمل و تعداد دیگر ، توسط آنروا ( UNRWA ) تهیه شده است .

و - انتشارات :

انتشارات مشتمل بر سه بخش است :

1 ) کتابها :

شامل کتابهایی در موضوع فلسطین و آوارگان که غالبا توسط محققان شمل تألیف شده اند و تعدادی از آنها در رام الله و تعدادی دیگر در سایر نقاط به چاپ رسیده است .

2 ) مقالات :

شامل مقالات بلند در موضوع فلسطین به قلم محققان شمل است .

3 ) خبرنامه :

از سال 1995 منتشر می شود و مشتمل اخبار و حوادث فلسطین و اسرائیل در منطقه و سایر نقاط دنیاست .

ز - برنامه ها و پروژه های تحقیقاتی :

آوارگان فلسطینی همواره با مشکلات قانونی و سیاسی زیادی روبه رو بوده اند .

بنابراین ، سازمان شمل خود را موظف می داند که این مشکلات را با ارائه راهکارهایی برطرف سازد . سازمان مرکزی شمل فعالیتهای مرتبط با اردوگاههای آوارگان فلسطینی را هدایت و در این راستا کتابها و مقالات و خبرنامه های ادواری را منتشر می کند .

فعالیتهای شمل همچنین بر ایجاد همبستگی و رابطه میان ساکنان اردوگاهها ، افزایش رابطه بین آنها با سایر نقاط جهان و بالا بردن آگاهی بین المللی شان درباره مشکلات پیش رو و مسائلی که در حال حاضر در داخل این اردوگاهها با آن روبه رو می شوند ، متمرکز می شود . به این منظور تا کنون فعالیتهایی از قبیل موارد زیر صورت گرفته است :

1. برگزاری یادواره جوان در اردوگاه آوارگان جنین در قالب برپایی دوره های آموزشی تابستانی .
2. برپایی نمایشگاه عکس در اردوگاه آوارگان جنین .
3. برپایی نمایشگاه یادواره جنین .
4. برپایی نمایشگاه دروازه های جدید بیت المقدس ، آپارتاید واقعی .
5. بازسازی یادواره جوان ، برپایی دوره های آموزشی هنر و تاریخ در اردوگاههای آوارگان فلسطینی .
6. مرتبط کردن فلسطینیان آواره با سرزمین مادری : شمل تعدادی از راههای ابتکار برای برقراری ارتباط بین فلسطینیانی آواره با آنهایی که در سرزمین مادری سکونت دارند را ارائه می کند . همچنین ایجاد یک شبکه برای پوشش مسائل آوارگان و انجام مطالعاتی برای شبکه بین المللی فلسطینیان ( PIN ) که توسط دکتر اسعد عبدالرحمان هدایت می شود .

در سپتامبر 2003 شمل موافقتنامه ای را با همکاری مرکز مطالعات مهاجرت ( CNRS ) در فرانسه و در چارچوب همکاری های دانشگاهی امضا کرد . سازمان شمل تاکنون از تعداد بسیاری از محققان ، برای انجام پروژه های تحقیقاتی خود دعوت به همکاری کرده است . کارولین ابوسعدا ( Caroline abu Saada ) و فیلیپ برمود ( Philippe Bermood ) از جمله این محققان محسوب می شوند .

ح - سمینارهای برگزار شده توسط شمل :

این مؤسسه تا سال 2005 سه سمینار برگزار کرده است .

1 ) 30 اکتبر 2001 ، سخنرانی با موضوع " ایجاد سرزمین ملی : جهانی سازی و محلی سازی " :

توسط ژاکوس بیرچارد ، جامعه شناس و استاد دانشگاه پاریس ، این سخنرانی در دانشگاه بیرزیت برگزار شد .

2 ) 7 مارس 2002 ، جلسه تبادل نظر با موضوع " بیت المقدس در فلسطین :

تحقیقات و پروژه های اخیر " .

3 ) 8 ژانویه 2005 ،

سخنرانی با عنوان " بشردوستان و دیدگاههای سیاسی درباره وضعیت فلسطین " در هتل امباسدور در شرق بیت المقدس .

مأخذ :

1. www.shaml.org