اسبتاریه ( سازمان - )

اروپائیان درمانگاهی در قدس تأسیس کردند که زیر نظر راهبان اداره می شد . از جمله آنها درمانگاه " قدیس عازار " برای مداوای جذامیان و درمانگاهی " قدیس یوحنا " بود . از این دو درمانگاه ، سه سازمان رهبانی نظامی به وجود آمد که هدف آنها حمایت و مداوای بیماران و مجروحان مسیحی بود . این سه سازمان عبارت بودند از : سازمان دلیران قدیس یوحنا که همگی اعضای آن لباس سیاه در بر و صلیب سفید بر سینه داشتند ، سازمان دلیران هیکل که هوادارانش لباس سفید می پوشیدند و صلیب قرمز بر سینه می آویختند . این دو سازمان فرانسوی بودند ، و بالاخره سازمان شجاعان " توتونیین " که آلمانی بودند و اعضایش با لباس سفید و صلیب سیاهی بر سینه مشخص می شدند . لباس فرم مخصوص این سازمانها مجموعاً بر دو ویژگی رهبانیت و نظامی آنها دلالت می کرد .

اما سازمان " دلیران قدیس یوحنا " ، یا " دلیران بیت المقدس " که اعراب آن را " اسبتاریه " می نامیدند ، در سال 493ھ/1099 میلادی ، زمانی که صلیبیان بر قدس غلبه کردند ، تأسیس شد ، اعضای آن نقش زیادی در جنگهای صلیبیان در فلسطین به عهده داشتند و طولی نکشید که سازمان ، سلطه و نفوذ وسیع خود را در پرتو کمکهای مالی که به نام آن در نقاط مختلف اروپای مسیحی اخذ می گردید ، کاملاً مستحکم ساخت و مناطقی را زیر نفوذ خود قرار داد و دژها و قلعه هایی مانند قلعه ی حصن در سوریه را ( 540/1145م ) به وجود آورد و همچنین تجارتخانه هایی برای بهره برداری از اموال واصله از کمکهای پیروانش تأسیس کرد تا هزینه ی جنگهای خود را تأمین کند . در زمانی که عربها شهر قدس را در جنگ مشهور حطین ( 583ھ/1187م ) باز پس گرفتند ، اسبتاریه از آنجا به عکا و پس از آزادی عکا ( 690ھ/1291م ) به قبرص منتقل شد . سپس در سال 709ھ/1309م به رودس انتقال یافت در آنجا مؤسسات دینی و دنیوی تأسیس کرد . در آنجا سوارکاران رودسی را شناسایی کرد و از بین اسیران کاتولیک اروپایی الاصل سرباز گرفت . در این زمان ، سازمان به اوج شکوفایی خود رسید و دامنه ی فعالیت خود را به جنگهای دریایی در سواحل دریایی مدیترانه گسترش داد

زمانی که سپاهان محمد دوم عثمانی سه بار متوالی به جزیره ی رودس حمله ور شدند ، اسبتاریه با شجاعت و دلیری از آن دفاع کرد . ولی پس از آن در سال ( 929ھ/1522م ) در برابر سپاهیان عظیم سلطان سلیم اول نتوانست از خود مقاومتی نشان دهد و اگر در سال ( 938 ھ/1530م ) امپراطور شارل پنجم جزیزه ی مالت را به آن واگذار نمی کرد تا آنجا را مقر اصلی خود سازد ، از هم پاشیده می شد . از این تاریخ اسبتاریه به سوارکاران مالت تغییر نام داد . و از آن پس تعصبات دینی و روح نظامی در اعضای آن ضعیف شد و به جای آن تا زمان غلبه ی ناپلئون بناپارت بر مالت در سال ( 1213ھ/1798م ) به کارهای نیک و احسان به یکدیگر می پرداختند .

پس از عقب نشینی فرانسویان در سال ( 1216ھ/1801م ) از مالت ، آنجا تحت سلطه ی انگلستان قرار گرفت . یکی از شروط معاهده ای که بین دو دولت منعقد شد ، باز پس دادن جزیره به سوارکاران مالت بود ولی این شرط اجرا نشد .

پاپ ، در سال ( 1297ھ/1879م ) برای اعاده ی مقام ریاست سازمان استباریه تلاش زیاد می نمود ولی شهرت سازمان سوارکاران مالت همچنان برتری داشت . البته هنوز بقایای پراکنده ای از اسبتاریه در اروپا و فلسطین وجود دارد که قابل ذکر نیست .

مآخذ :

1. De pierredon,M, Histoire politique de L' order Souverain de saint - Jean de Jerusalem de 1789 a 1955, paris 1956.
2. Eneyclopedia Universalis
3. Ebgel, C.E : L' order de Malte en Mediterranee ( 1530-1798 ) , Monaco 1957