ضجاعمه ( قبیله - )
مجموعه قبایل عربی هستند که نسبت ایشان به ضجعم بن سعد از آل سلیح بن عمروبن حلوان بن عمران بن حافی بن قضاعه ، می رسد . این قبایل بطنی از قضاعه که آن نیز به قحطان وابسته است ، می باشند . ضجاعمه از دو خاندانی است که ریاست روستاهای شام را برعهده داشتند .
حکومت " تنوخ " در شام با پیروزی برادرانشان از بنی سلیح ( ضجاعمه ) برایشان به پایان رسید . تاریخ هیچ گونه اشاره ای به جریانهایی که منجر به سقوط بنی تنوخ گردید ، نکرده است ، فقط آمده است که " سلیح به شام آمد و بر تنوخ پیروز شد ، دین مسیحیت را پذیرفت لذا رومیان وی را بر اعراب شام ریاست دادند و از این رهگذر وی در شام حکومتی برای خویش بپا کرد . "
از جمله پادشاهان سلیح ، نعمان بن عمروبن مالک و فرزندش مالک است .
در تواریخ تعداد پادشاهان سلیح به طور دقیق نیامده است ، در بعضی سه و در بعضی دیگر پنج نفر یاد شده است .
رابطه آنان با روم به طور کلی خوب بوده است . بنابر یک نقل از یونانیان ، زوکوموس Zocomus ، تحریف نام " ضجعم " است که رومیان " فیلارکا " وی را به اعرابی که اواخر قرن چهارم میلادی مسیحی شدند ، نسبت می دهند .
بعدها غساسنه به شام آمدند و زمینهای بنی سلیح را تصاحب و به تدریج قدرت و نفوذ سیاسی را از ضجاعمه گرفتند . ضجاعمه پس از این ، بر روستاهای شام و تبوک و دومه جندل و حومه آن مسکن گزیدند و در واقع ریاست عساسنه را بر خود پذیرفتند .
این قبایل پس از ظهور اسلام ، همچنان در سراسر شام مشهور بودند و همچون دیگر اعراب مسیحی شده ، در جنگهای روم علیه مسلمانان ، به روم کمک می کردند . مثلا در دومه جندل با ارتش اسلام که به فرماندهی خالدبن ولید بود ، وارد جنگ شدند .
اما آنان بعدها اسلام آوردند و در فتوحات اسلامی شرکت می جستند و همان طور که بیشتر ، رومیان اعتراف کرده بودند ، جنگاوران این قبیله دارای توانایی بالایی برای جنگیدن بودند .
مآخذ :
- طبری : تاریخ الرسل و الملوک ، لیدن 1881 - 1883 .
- مسعودی : مروج الذهب و معادن الجوهر ، قاهره 1967 .
- ابن خلدون : العبر و دیوان المبتداء و الخبر ، جلد 2 ، بیروت 1966 - 1968 .
- زیدان ، جرجی : العرب قبل الاسلام ، قاهره 1939 .
- علی ، جواد : المفصل فی تاریخ العرب قبل از اسلام ، بیروت 1978 .
- باشمیل ، محمداحمد : العرب فی الشام قبل الاسلام ، دمشق 1973 .
- Kawar, I. : The La ST Days of salih, Arabica 1958.
