جانسون ( طرح ژوزف - )

دکتر ژوزف جانسون رئیس مؤسه صلح جهانی کارنجی ( مؤسه آمریکایی ) در سال 1961 از سوی دولت ایالات متحده آمریکا مأموریت یافت تا مشکل فلسطینیهایی را که پس از تشکیل رژیم صهیونیستی از خانه و کاشانه خویش رانده شدند ، مورد بررسی قرار دهد . مأموریت مزبور برای اینکه جنبه بین المللی پیدا کند توسط کمیسیون هماهنگی بین المللی سازمان ملل متحد به دکتر جانسون واگذار گردید و او در تاریخ 2/10/1962 نتایج بررسیهای خود را به ضمیمه چند طرح مناسب برای حل مسأله فلسطین ارایه نمود . این طرح دارای بندهای مندرجه ذیل می باشد :

1. سرپرست هر خانواده پناهنده فلسطینی مختار است بین مراجعت به فلسطین و یا دریافت خسارات وارده یکی را انتخاب نماید و این امر بایستی بدون هیچ گونه اعمال فشار یا اجبار صورت پذیرد .
2. این پناهنده بایستی قبل از انتخاب ، از شرایط دو حالت که یکی را انتخاب خواهد نمود ، آگاه گردد ، بایستی بداند در صورت انتخاب سکونت در خارج از فلسطین چه مقدار پول به عنوان تاوان خسارت دریافت خواهد کرد ، همچنین بایستی از این مسأله آگاه باشد که بازگشت به فلسطین به مفهوم ذوب شدن در جامعه اسرائیل است .
3. تاوانهای آن دسته از آوارگانی که میل بازگشت به فلسطین را ندارند ، براساس ازرش آنچه که هر پناهنده در سال 1947 مالک بوده ، حساب می شود . علاوه بر این بهره های معوقه نیز به اصل ما یملک هر آواره افزوده شود .
4. کشورهای عضو سازمان ملل متحد از جمله ایالات متحده و اسرائیل در تهیه مبالغ لازم برای پرداخت این غرامتها شرکت نمایند .
5. اسرائیل جنبه های امنیتی هر پناهنده ای را که تمایل به مراجعت داشته باشد ، مورد بررسی قرار دهد . از طرف دیگر این حق را برای خود قائل می شود که از مراجعت آوارگانی که بازگشتشان را خطری برای امنیت خود به حساب آورد ، جلوگیری نماید .
6. به آن دسته از فلسطینیهای رانده شده که در فلسطین دارایی و ملکی ندارند ، در صورت عدم تمایل به بازگشت ، مقداری پول به عنوان غرامت پرداخت خواهد شد تا چرخ زندگیشان را در جوامع جدیدی که برای سکونت برمی گزینند ، بچرخانند . این تاوانها از طریق سازمان ملل متحد که تا پایان عملیات اسکان آوارگان ایفای نقش میانجی را بین طرفهای ذیربط عهده دار خواهد بود ، پرداخت می گردد .
7. هر دولتی به محض اینکه احساس کند خطری مصالح حیاتی اش را تهدید می کند ، حق کناره گیری از مشارکت در ازای طرح را خواهد داشت .
8. این طرح به طور مرحله ای به اجرا درمی آید .

کشورهای عربی صراحتا با پیشنهاد جانسون مخالفت نکردند بلکه خواستار شدند که قبل از وارد شدن به جزئیات ، اسرائیل موافقت خود در مورد تصمیمات سازمان ملل متحد مربوط به مساله پناهندگان ابراز دارد ، ولی اسرائیل عدم موافقت خود را با این پیشنهادات را توسط گلدا مائر وزیر خارجه وقت ( نوامبر 1962 ) ابراز نمود چرا که اسرائیل کوچکترین توجه و اشاره ای به حقوق ملی فلسطین نکرده است .

طرح جانسون تلاش واضحی برای گمراه ساختن افکار عمومی در مورد بند 11 قطعنامه مجمع عمومی به شماره 194 ( دوره سوم مورخ 11/12/1948 ) می باشد .

براساس این بند ، آوارگان فلسطینی مختارند به خانه و کاشانه خود مراجعت کنند و یا در صورت عدم تمایل به بازگشت تاوان خسارات را دریافت نمایند . این طرح به نوعی از اسرائیل پشتیبانی می کند و بند 5 به اسرائیل حق می دهد از مراجعت افرادی که به نظرش خطری برای این رژیم به حساب می آید ، جلوگیری نماید . درصورتی که بند ( 11 ) که قبلاً بدان اشاره شده این حق را به اسرائیل نداده است .

در حقیقت طرح جانسون طرح صلحی نبود که برای حل مسأله فلسطین تهیه شده باشد . و حقیقت بالاتر اینکه مسأله فلسطین ، مسأله پرداخت غرامت به فلسطینیها برای زندگی دور از وطن و یا بازگشت برای ذوب شدن در جامعه اسرائیل متجاوز و بیگانه نیست .

مأخذ :

1. عبدالهادی ، مهدی : المسألة الفلسطینیة و مشاریع الحلول السیاسیة 1934 - 1974 ، بیروت ، 1975 .