فارسیه ( مدرسه - )

این مدرسه در شمال حرم و از طرف غرب در نزدیکی باب شرف الانبیأ واقع است و به امیر فارس بکی بن امیرقطلوملک بن عبدا... نائب السلطنه در امور ساحلی و کوهستانی نائب غزه منسوب می باشد . وی این مدرسه را در سال 755 ه/1353 م وقف نمود و موقوفات دیگری نیز وقف آن کرد .

مجیرالدین حنبلی مدرسه دیگری را نام می برد که آن نیز موسوم به مدرسه فارسیه بوده است و می گوید که آن مدرسه داخل مسجدالاقصی نزدیک مکانی که زنان می نشستند ، نزدیک چاه " ورقه " قرار داشته است و گفته شده که این مدرسه وقف مدرسه فارسیه است که در شمال مسجد قرار گرفته است .

این مدرسه در حرکت فکری قدس مؤثر بوده ، کتابخانه مسجد الاقصی نیز در آن بود . جمعی از علما و بزرگان فقه و ادب ریاست و سرپرستی آن را به عهده داشتند و در آن تدریس می کرده اند . این مدرسه تا قرن یازدهم هجری و شاید پس از آن در قدس تأثیر فکری داشته و یکی از مراکز آموزشی مهم در شام بود .

این اثر بالای رواق شمالی از رواقهای حرم شریف واقع شده است و دیوار اصلی آن مشرف بر حرم می باشد . مدرسه دارای مدخلی در دیوار اصلی است که از داخل حرم با 35 پله می توان بدان رسید . دو سکوی سنگی در دو سوی مدخل واقع شده و طاق سنگی و جناغی شکل در بالای آن دیده می شود .

بالای مدخل دوپنجره در مجاورت یکدیگر قرار گرفته اند از بین آن دو حائل سنگی و ساده وجود دارد بالای هر پنجره قمره سنگی هلال شکلی وجود دارد که دو ردیف مقرنس بالای آنجا آمده است . این دو پنجره همان دو پنجره سالن جنوبی مدرسه است .

مدرسه دارای صحن روباز مربع شکلی است که سالن در جنوب آن قرار دارد و اتاقی از جهت شرق در مجاورت آن واقع شده است . تعدادی اتاق کوچک و گذرگاههای سر پوشیده مانند دهلیز در جهت شمالی و شرقی آن وجود دارد و در جهت غربی نیز اتاقی کوچک

دیده می شود و پلکانی که به طبقه اول مدرسه امینیه در مجاورت آن می رسد .

مدرسه امینیه و مدرسه فارسیه از لحاظ ساختمان و طرح و معماری در یکدیگر متداخلند ، اما مدرسه فارسیه بالاتر از مدرسه امینیه قرار دارد . این مدرسه هم اکنون محل مسکونی است ، قبلا شیخ ابراهیم غوری در آن سکونت داشت و هم اکنون گروهی از آل دجانی در آن اقامت دارند . وضعیت کل و عمومی این بنا خوب است .

مآخذ :

1. ناصری طاهری ، عبدا... ، بیت المقدس شهر پیامبران ، انتشارات سروش ، تهران 1367 .
2. اسعدی ، مرتضی ، بیت المقدس ، بنیاد دایره المعارف اسلامی ، تهران 1367 .
3. نجم ، رائف یوسف : کنوزالقدس ، مؤسة آل البیت ، چاپ اول ، 1983 .