کمیته آشتی بین المللی

نام کامل آن کمیته سازمان ملل برای آشتی در مورد فلسطین می باشد . این کمیته در تاریخ 11 دسامبر 1948 براساس قطعنامه شماره 194 دوره سوم مجمع عمومی سازمان ملل با هدف دستیابی به حل دائمی مشکل فلسطین و درگیری اعراب و صهیونیستها با استناد به قطعنامه تقسیم شماره 181 مجمع عمومی که در تاریخ 19 نوامبر 1947 صادر شده بود تشکیل شد .

این قطعنامه کارهای مهم کمیته را به شرح زیر مشخص کرد :

اولاً :

پیگیری کارهای مهمی که کنت فولک برنادوت میانجی سازمان ملل در فلسطین انجام داده بود و توسط باندهای صهیونیستی در 17 سپتامبر 1948 ترور شده بود .

ثانیا :

ارائه پیشنهادات به دوره چهارم مجمع عمومی سازمان ملل به خاطر ایجاد رژیم بین المللی در منطقه قدس .

ثالثا :

تلاش در بازگشت پناهندگان فلسطینی به وطنشان و سعی در بازگشت از نظر اقتصادی و اجتماعی .

کمیته متشکل از نمایندگان سه کشور فرانسه ، ترکیه ، ایالات متحده آمریکا که کار خود را با دعوت از دولتهای عربی به برگزاری کنفرانس در تاریخ 21 مارس 1949 در بیروت ، به خاطر بحث در مورد مسأله فلسطین و بررسی مشکلات پناهندگان آغاز کردند . در خلال کنفرانس هیأتهای عربی مواضع خود را مقابل اعضای کمیته اعلام داشتند .

سپس این کمیته از تل آویو دیدن کرد و با دولت اسرائیل در مورد راههای ممکن در اجرای قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل با هم به بحث و گفت وگو پرداختند . دولت اسرائیل اعلام داشت که حل مشکلات پناهندگان ارتباط مستقیم با حل کامل و نهایی مسأله فلسطین دارد و تأکید کرد که اجرای این قطعنامه تا زمانی که صلح دائمی با کشورهای عربی برقرار نشود ، ممکن نیست .

سپس کمیته آشتی بین المللی از کشورهای عربی و کشور اسرائیل خواست که نمایندگانی از جانب خود به لوزان در سویس اعزام دارند تا در مورد مسأله فلسطین به گفت وگو بپردازند .

این گفت وگو در 26 آوریل 1949 آغاز شد ، این کمیته نشستهای پی درپی جداگانه ای با هر کدام از این کشورها انجام داد و بر اساس این گفت وگوها ، این کمیته پروتوکل لوزان را وضع کرد و نمایندگان عرب و اسرائیل آن را امضا کردند . ولی بعدا روشن شد که امضای دولت صهیونیستی در این پروتوکل تاکتیکی بیش نبود و آن به خاطر جلب موافقت مجمع عمومی برای قبول اسرئیل به عنوان عضو سازمان ملل بوده و به مجرد اینکه این موافقت انجام شد ، دولت اسرائیل از تعهدات خود در قبال پروتوکل لوزان شانه خالی کرد . این امر باعث شد که کمیته بین المللی توفیق مجبور به اعلام شکست این کمیته در

رسیدن به هر گونه راه حل یا توافقنامه شود .

بعد از کنفرانس لوزان این کمیته به بررسی بعضی از مشکلات ثانویه پرداخت که بازگرداندن اموال پناهندگان از آن جمله بود . بعد از تلاش بسیار توانست با کشور اسرائیل در مورد آزادی اموال راکت در بانکهای فلسطین اشغالی به توافق برسد .

سپس این کمیته در سال 1952 دو دفتر ، یکی در نیویورک و دیگری در قدس باز کرد و تلاش خود را برای آمارگیری املاک پناهندگان به کار برد و آنچه باعث کمک در این امر مهم شد ، این بود که ، از طرف دولت انگلستان به میکروفیلمی در مورد دفاتر و املاک فلسطین دست یافت . با وجود اینکه کمیته به نتایج مهمی در زمینه املاک پناهندگان عرب دست یافت ولی به سبب مشکلاتی که دولت اسرائیل در مقابلش قرار داد و از همکاری با این کمیته سرباز زد ، موفق نشد که گزارش کلی و کاملی در مورد این املاک تهیه کند .

در دوره هفتم مجمع عمومی سازمان ملل که در سپتامبر 1952 آغاز شد ، هیأتهای عربی موضوع ناتوانی کمیته پیگیری بین المللی را مطرح کردند . اتحاد جماهیر شوروی پیشنهاد کرد که این کمیته منحل شود در حالی که پاکستان خواستار ادامه کارش بود و کشورهای دیگر به عضویت آن پیوستند .

مأخذ :

1. موسوعة السیاسة : " لجته التوفیق الدولیه " ، مؤسسة العربیة للدراسات و النشر ، جلد پنجم 1990 .