کنفرانس بین المللی حقوق بشر

کنفرانس بین المللی حقوق بشر که بین 22/4 و 13/5/1968 در تهران برگزار شد اولین کنفرانس بین المللی بود که در سطح بین المللی برای بحث در مسأله حقوق بشر در تمامی جوانب آن تشکیل شده بود . مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دوره بیستم خود ( قطعنامه

شماره 2081 در تاریخ 12/12/1965 ) دعوت به برپایی چنین کنفرانس نمود تا این کنفرانس یکی از جنبه های فعالیت اصلی عرف بین المللی حقوق بشر باشد که مقرر شد در سال 1968 منعقد گردد و این به موجب قطعنامه شماره 1960 ( دوره 18 ) مورخ 12/12/1963 مجمع عمومی بود . سه هدف اصلی برای کنفرانس معین شد که عبارتند از :

1. ارزیابی پیشرفت حقوق بشر از زمان صدور اعلامیه حقوق بشر در سال 1948 .
2. ارزیابی کارایی روشهایی که سازمان ملل در زمینه حقوق بشر به کار می گیرد و به طور خاص مربوط به لغو تمامی شکل های تبعیض نژادی و سیاست اختناق نژادی و به کارگیری این سیاست می گردد .
3. طرح و تهیه برنامه ای همراه با تدابیر اضافی که بعد از مراسم عرف بین المللی حقوق بشر اتخاذ می شود .

مجمع عمومی در قطعنامه شماره 2217 ( دوره - 21 ) خود در 19/12/1966 با دعوت ایران برای تشکیل این کنفرانس در تهران موافقت کرد . در این کنفرانس نماینده 84 کشور و سه هیأت تابع سازمان ملل و چهار آژانس تخصصی و چهار منطقه ای حکومتی به اضافه 48 سازمان غیر حکومتی ، شرکت داشتند .

مجمع عمومی در دوره بیست و دوم خود ( 1967 ) برنامه کار کنفرانس را تصویب کرد . اما بند جدیدی با عنوان " احترام و تطبیق حقوق بشر در سرزمینهای اشغالی " به دستور کار اضافه کرد . این بند اضافی بنا به پیشنهاد هیأتهای اردنی و سوری و مصری انجام شد و بنا به اهمیت این بند ( بند 12 جدول کار کنفراس ) بیانیه تهران و چندین قطعنامه که دربار موضوعات مختلف بود را تصویب کرد و پیشنهادات دیگری که بحث درباره آنها ممکن نشد را به دستگاههای تحقیقی دیگر سازمان ملل محول نمود .

اولین قطعنامه کنفرانس که به دنبال جلسه عمومی در تاریخ 7/5/1968 صادر شد درباره مسأله فلسطین بود . در بیانیه جهانی حقوق بشر ، به ویژه حق بازگشت به وطن برای هر فرد که در این بیانیه آمده و توافقنامه ژنو 3/8/1949 درباره حمایت از اشخاص غیر نظامی در زمان جنگ نیز این حق را تصریح کرده است .

طبیعی بود که این کنفرانس به دنبال حمله اسرائیل در سال 1967 برگزار شود و قطعنامه های سازمان ملل متحد در این مورد صادر شد . بنابراین قطعنامه شماره یک ، قطعنامه شماره 237 ( 1967 ) شورای امنیت و قطعنامه شماره 2252 مجمع عمومی ( دوره فوق العاده - 5 ) از حکومت اسرائیل فراهم نمودن مقدمات بازگشت کسانی که از مناطقی که از زمان شروع جنگ ( نک : جنگ 1967 ) در آنها عملیات نظامی جریان داشته فرار کرده اند را مورد تصریح قرار دارد .

همچنین قطعنامه های 2253 و 2254 که در همان دوره تصویب شود مجمع عمومی از اسرائیل خواست تمامی اقداماتی که در مورد بیت المقدس اتخاذ نموده را لغو نماید و از اتخاذ هرگونه اقدامی در این باره که وضع شهر را عوض کند . فورا خودداری کند .

کنفرانس از عدم اجرای این قطعنامه مجمع عمومی توسط اسرائیل ابراز تأسف نمود . همچنین کنفرانس قطعنامه شماره 6 کمیته حقوق بشر ( دوره 24 ) را که بر حقوق بازگشت ساکنانی که از زمان شروع جنگ در خاورمیانه دیارشان را ترک کرده اند ، تأکید کرد و اینکه حکومتاقدامات ضروری برای تسهیل بازگشتشان به سرزمینشان بدون تأخیر نیز تأکید کرده را در پیش داشت .

همچنین تلگرافی که کمیته مذکور در 8/3/1968 به حکومت اسرائیل فرستاده بود و در آن از اسرائیل خواسته بود که فورا از عملیات ویرانی منازل ساکنان غیرنظامی عرب که در مناطق تحت اشغال اسرائیل زندگی می کنند خودداری کند را نیز در پیش داشت .

بنابه آنچه گذشت کنفرانس در قطعنامه به شماره یک مذکور نگرانی عمیق خود از نقض حقوق بشر در سرزمینهای عربی اشغالی در نتیجه جنگ ژوئن 1967 را اعلام کرد و از حکومت اسرائیل خواست فورا از عملیات انهدام منازل غیرنظامیان عرب ساکن در مناطق تحت اشغال اسرائیل خودداری نموده و نسبت به اجرا و احترام بیانیه جهانی حقوق بشر موافقتنامه های ژنو که ذکر شد و تطبیق آنها در سرزمینهای اشغالی اقدام نماید .

همچنین کنفرانس بر حقوق غیرقابل تصرف ساکنان غیرنظامی نسبت به بازگشت و از سرگیری زندگی طبیعی شان و به دست آوردن املاک خود و انضمام آن به خانواده هایشان ، کسانی که به دنبال شروع جنگ در خاورمیانه سرزمین خود را ترک کرده اند ، تأکید کرد .

این کنفرانس از مجمع عمومی خواست کمیته خاصی برای بحث درباره نقض مکرر حقوق بشر در سرزمینهای تحت اشغال اسرائیل تعیین نماید و از کمیته حقوق بشر خواست تلاشهای خود در این رابطه را تداوم بخشد .

کنفرانس این قطعنامه را با اکثریت 42 رأی در مقابل پنج رأی مخالف و 25 رأی ممتنع تصویب کرد . ایالات متحده آمریکا و اسرائیل از جمله کشورهایی بودند که بر ضد این قطعنامه رأی دادند .

مآخذ :

1. اداره تبلیغات دبیرخانه سازمان ملل : کنفرانس بین المللی حقوق بشر ، سند شماره 1336OPI .
2. مؤسسه الدراسات الفلسطینیه : قرارات الأمم المتحده بشأن فلسطین و الصراع العربی الاسراییلی ( 1974 - 1947 ) ، بیروت 1975 .