پیشگفتار

آنچه در پیش‌رو دارید ، حاصل تلاش و تکاپوی گروهی از دانش‌پژوهان و محققان مراکز علمی و علاقه‌مندان به موضوع و مسائل فلسطین است که با راهنمایی برخی از اساتید دانشگاه‌ها ، صاحب‌نظران ایرانی و فلسطینی فراهم آمده است .

اندیشۀ نخستین ، ترجمه و برگردان دوره چهارجلدی " الموسوعة الفلسطینیة " بود ، که در تدوین آن بیش از 230 محقق از کشورهای عربی سهمی بوده‌اند . این دایرةالمعارف ، به تحقیق و تدوین مدخل‌هایی پرداخته است که تا پایان سال 1983 را دربر می‌گیرد . بنابراین ، بسیاری از رویدادهایی مانند مواضع کشورهای اسلامی ، انقلاب اسلامی ایران ، مقاومت اسلامی لبنان ، انتفاضه ، طرح‌های صلح و روندهای سازش با اسرائیل و... تا زمان حاضر مورد ملاحظه قرار نگرفته است . 5 لذا علاقه‌مندان به ترجمه " الموسوعة الفلسطینیة " بر آن شدند تا با تشکیل سازمان علمی دانشنامۀ فلسطین ، علاوه بر ترجمۀ آن ، با پژوهش و تألیف در زمینه‌های دیگر ، مدخل‌های تازه‌ای را نه تنها دربارۀ مسائل بین سال‌های 2010 - 1982 ، بلکه مدخل‌هایی که می‌توان در فرهنگ و تمدن مردم فلسطین و تاریخچه و مبارزات آنها و یا مسائل مربوط به آنها افزود ، بدان بیافزایند .

بنابراین ، از فروردین ماه 1370 ، نخستین اقدام عملی دربارۀ ترجمه و نیز پژوهش و تألیف آغاز ، و دو گروه پژوهش - تألیف و گروه ترجمه تشکیل شد . علی‌رغم مشکلات فراوانی که در زمینه‌های مختلف وجود داشت ، گردآوری منابع و متون مختلف به زبان‌های فارسی ، عربی ، انگلیسی و فرانسوی فراهم آمد ، و تهیه و طبقه‌بندی منابع و اسناد دربارۀ موضوعات مختلف فلسطین انجام گرفت . آنگاه گروه تحقیق ، فیش‌های مربوط به مدخل‌هایی را که در الموسوعة الفلسطینیة تحقیق نشده بود ، فراهم آورد .

تردید نیست که فلسطین به عنوان محور اصلی تحقیقات و تتبعات این دانشنامه ، موضوعات سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی را شامل می‌شود . از این‌روع بخش پژوهش و تألیف در زمینه‌های مختلفی چون جغرافیا و شاخه‌های متعدد آن ، مسائل اجتماعی ، قوم‌شناسی ، جامعه‌شناسی ، مسائل سیاسی ، نظامی - امنیتی و اقتصادی به تحقیق و تتبع پرداخت . در این قلمرو ، اسناد و منابع دست اول شکل گرفته در کشورهای عربی ، رژیم اسرائیل و نیز تحقیقات جدید آکادمیک غربی مورد مداقه پژوهشگران این دانشنامه بوده است .

از دیگر منابع پژوهشگران این دانشنامه ، باید از روزنامه‌ها و مجلات ( فارسی ، عربی ، لاتین و عبری ) ، گزارش‌های خبری و به ویژه آرشیو خبرگزاری‌های مختلف یاد کرد . تحقیق موضوعات مربوط به حوادث و رویدادهای دهه 80 و 90 خاورمیانه در ارتباط با مسائل فلسطین ، مذاکرات پنهان و آشکار در منطقه ، اردوگاه‌های فلسطینی و یا حوادث و رویدادهای سرزمین‌های اشغالی که به طور مدون تا به حال مورد تحقیق قرار نگرفته است ، مدیون آرشیو خبرگزاری‌های گوناگونی از سراسر جهان به ویژه خبرگزاری جمهوری اسلامی است .

در دانشنامۀ فلسطین بیش از چهارهزار مدخل وجود دارد که بیش از هزار مدخل ، مقاله‌های پژوهشی و تألیفی جدید است . لازم به یادآوری است که گاه افزوده‌ای تحقیقی به مدخل‌های ترجمه شده نیز اضافه شده است . از مجموعه مدخل‌های این دانشنامه ، بیش از سه هزار مدخل اصلی و بیش از یک هزار مدخل ارجاعی است ، 6 که همگی براساس حروف الفبا تنظیم شده ، و خواننده به راحتی می‌تواند مطالب موردنظر خود را در آن بیابد .