نمایش مبدأ برای جبهه خلق آزادی بخش فلسطین - فرماندهی کل


        

==الف - تاریخچه تشکیل : ==

رهبری این جبهه را [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] به عهده دارد . او یک افسر فلسطینی بود که در دوران اتحاد مصر و سوریه ، دیگر افسران فلسطینی از ارتش سوریه جدا شد . در سال 1959چریکی کوچکی را به نام [[جبهه آزادی بخش فلسطین|جبهه آزادی بخش فلسطین]] ( جبهة التحریر الفلسطین ) را به منظور تدارک مبارزه چریکی علیه اسرائیل سازمان دهی و تأسیس نمود .

او در آن زمان عده ای از جوانان فلسطینی را که در ارتش سوریه خدمت می کردند ، به دور خود جمع کرد و در منطقه جلیل اعلی چندین عملیات نظامی را علیه اسرائیلیها تدارک دید . بین سالهای ( 1966 - 1968 ) گروهی به نام ( قهرمانان بازگشت ) ( ابطال العوده ) تحت رهبری یک افسر ارتش آزادی بخش فلسطینی به نام ( وجیه المدنی ) پدیدار گشت که با گروه [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] ارتباط داشت . پس از جنگ ژوئن 1967 در نتیجه توافقی که بین سازمان ابطال العوده و جوانان انتقام و جبهه آزادی فلسطین به رهبری [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] به عمل آمد سازمان جدیدی به نام جبهه خلق برای آزادی فلسطین به رهبری جورج [[حبش ، جرج|حبش]] تأسیس شد و اولین عملیات خود را در نوامیر 1967 انجام داد . ( P . L . F . P ) پس از مدتی به دلیل پاره ای اختلافات در تاریخ 24/4/1968 [[جبهه آزادی بخش فلسطین|جبهه آزادی بخش فلسطین]] به رهبری [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] با نام جدید [[جبهه مردمی برای آزادی فلسطین - فرماندهی کل]] ، انشعاب کرد و فعالیت خود را آغاز نمود .

[[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] از اطلاق نام فرماندهی کل ، خواسته است این معنی را برساند که جبهه ، هسته اولیه و حقیقی جبهه مردمی آزادی بخش فلسطین بوده که متعاقبا با بعضی از فرماندهان جبهه از جمله جورج [[حبش ، جرج|حبش]] اختلاف پیدا کرده و با انشعاب از آن ، کیان اصلی جبهه را حفظ نموده است .

ریشه این اختلافات از آنجا ناشی شد که جبهه ناسیونالیسم عربی عده ای از عناصر ( پیشرو ) را در سالهای ( 1967 - 1968 ) به خود جذب نمود و به حملاتی علیه رژیمهای عربی مبادرت ورزید . این جبهه تلاش می نمود که از موضوع مبارزه فلسطینی ها برای ایجاد اوضاع و احوال انقلابی در کشورهای عربی بهره برداری نمایند . ولی [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] با [[روش|روش]] فوق مخالفت نمود و ترجیح داد که فعالیتهای چریکی تنها منحصر به عملیات نظامی علیه رژیم صهیونیستی سازمان یابد و از فرورفتن در گرداب مناقشات سیاسی احتراز شود ، لذا ترجیح داد که از این جبهه کنار بکشد . انتخاب عنوان فرماندهی کل ، خود نشان دهنده اهمیت کار نظامی در نظر جبریل و بیانگر موقعیت او در درون این جبهه به عنوان یک رهبر نظامی است . از زمان انشعاب جبریل ( که در جبهه خلق ، آن را انشعاب اول می نامند ) سازمان او به طور منفرد عمل کرده و هرگونه تلاش وحدت خواهانه به منظور پیوستن به سازمانهای دیگر را رد کرده است . از جمله در سال 1972 زمانی که پیشنهاد شد عملیات خود را در جنوب لبنان متوقف ساخته و در زمینه عملیات نظامی ، تبلیغاتی و سیاسی با دیگر سازمانها متحدا عمل کند ، آن را نپذیرفت و پس از [[جنگ 1973|جنگ 1973]] از جمله گروههایی بود که جبهه رد فلسطین ( جبهه الرفض ) را تشکیل داد . این جبهه در سال 1974 به عضویت [[سازمان آزادی بخش فلسطین|سازمان آزادی بخش فلسطین]] ( ساف ) درآمد و در ماه ژوئن همین سال [[ناجی ، طلال|طلال ناجی]] به عنوان اولین نماینده این جبهه در کمیته اجرایی ساف انتخاب شد .

پس از مداخله سوریه در لبنان در ژوئن 1976 در جبهه خلق فرماندهی کل انشعاب و اختلافاتی به وجود آمد . [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] از مداخله سوریه در لبنان حمایت می کرد و اعضای دیگر این جبهه به سرپرستی محمدالعباس ( ابوعباس ) با سیاست و نظرات [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] مخالفت ورزیدند . جناح ابوالعباس در سپتامبر 1976 سعی داشتند [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] را به اتهام همکاری با سوریه و توطئه علیه نهضت مقاومت فلسطین از جبهه خلق فرماندهی کل اخراج نمایند .

این امر باعث شد طرفداران دو گروه در برابر یکدیگر قرار گیرند و در نهایت در آوریل 1977 یاسر عرفات تصمیم گرفت که این گروه را رسما به دو گروه به نام های جبهه خلق فرماندهی کل به رهبری [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] ، و [[جبهه آزادی بخش فلسطین|جبهه آزادی بخش فلسطین]] به رهبری ابوالعباس تقسیم نماید .

لکن تضاد ادامه یافت ، [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] با کمک الصاعقه و نیروهای ویژه ارتش سوریه در حالی که ابوالعباس و طرفدارانش با تلاشهای [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] مخالفت می ورزیدند ، سعی نمود که کنترل کامل گروه خود را به دست آورد .

در تابستان 1977 بین طرفین صلحی ناپایدار به وجود آمد . ولی تا مدتها برخوردهایی بین دو جناح وجود داشت . آخرین برخورد آنها درباره یک موضع دریایی در طایر در سپتامبر 1978 روی داد .

==ب - دیدگاهها و خط مشی سیاسی : ==

از سال 1968 تا ژوئن 1976 جبهه خلق - فرماندهی کل خود را از سازمانهای چریکی دیگر کنار کشید و مداخله در امور داخلی کشورهای عربی را نپذیرفت و همیشه از عملیات نظامی علیه اسرائیل حمایت می کرد . پس از عضویت در کمیته مرکزی ساف یکی از اعضای جبهه رد گردید ، راه حلهای سیاسی را درقبال مسأله خاورمیانه نپذیرفت و قرارداد متارکه بین سوریه و مصر را محکوم کرد و سیاست ساف را مبنی بر ایجاد یک کشور " فلسطینی در قلمرو محدود " مردود شمرد و خواستار سرنگونی دولتهای عربی دست راستی شد .

[[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] در مصاحبه با تلویزیون فرانسه ضمن مخالفت با هرگونه راه حل سیاسی اظهار داشت که فرماندهی کل ترجیح می دهد یک دولت فلسطینی در سرزمینی به مساحت 180 میل مربع ( kmm84/465 ) تشکیل شود تا بتواند از آنجا مبارزه مسلحانه اش را علیه اسرائیل ادامه دهد .

فرماندهی کل ، سازمانهای فلسطینی وابسته به کشورهای عربی را مورد انتقاد قرار داده و می گوید : " جنبش مقاومت فلسطینی امروزه میدان آزمایش رژیمهای مختلف عربی گردیده است " . در اجلاس [[شورای ملی فلسطین|شورای ملی فلسطین]] در مارس 1977 فرماندهی کل ، به برنامه ملی فلسطین ، مورد تأیید سوریه که ایجاد یک کشور فلسطینی مستقل در کرانه غربی رود اردن و غزه و شرکت ساف در کنفرانس صلح ژنو بود ، رأی داد . لیکن در مه 1977 [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] در مخالفت با " راه حل کاپیتولاسیونیستی و تلاش برای خروج از سرزمینهای عربی " به جبهه رد مراجعت نمود . جبهه خلق - فرماندهی کل ، با خشم تمام با قرارداد کمپ دیوید برخورد کرد و با تمام مراحل آن بنای مخالفت گذارد .

روندی که جبهه خلق فرماندهی کل در رابطه با خط مشی سیاسی خود داشته از بدو تشکیل تاکنون ، دارای فراز و نشیب های بسیاری بوده که بعضا متأثر از جریانات و حوادث مهم سیاسی محلی و منطقه ای بوده است . این روند را می توان در کنگره های این جبهه که از هنگام انشعاب از جناح جرج [[حبش ، جرج|حبش]] تاکنون تشکیل شده است جست وجو نمود که در ذیل به تعدادی از این کنگره ها اشاره می شود .

اولین کنگره : جبهه خلق - فرماندهی کل ، اولین کنگره خود را در اواخر سال 1968 برگزار کرد و یک برنامه سیاسی به نام " منشور " را صادر نمود که مهم ترین اصول آن عبارتند از :
#ماده اول : خلق عرب و در رأس آن خلق فلسطین در هر جا که هستند ، تنها راه و [[حق|حق]] مقدس و طبیعی خویش را در انقلاب مسلحانه علیه تجاوز و اشغالگری صهیونیستی به سرزمین عربی ، و مقابله با استعمار که درصدد تحکیم بخشیدن به این اشغالگری و تجاوز است ، می داند . و هیچ احدی نباید این [[حق|حق]] را از او بگیرد و یا از ادامه آن جلوگیری نماید مگر اینکه یاور تجاوزگر و یا دشمن این [[حق|حق]] و خواستار سازش باشد .
#ماده دوم - مسأله فلسطین یک مسأله ملی عربی است ، و انقلاب فلسطین دارای یک ارتباط منسجم و سرنوشت ساز با انقلاب عربی و یکی از عناصر اصلی آن و جزء ناگسستنی ازپیکر انقلاب عربی علیه امپریالیسم و استعمار است که ( اسرائیل ) سر و چنگ آنها در منطقه عربی است .
#ماده سوم - جبهه خلق برای آزادی فلسطین - فرماندهی کل ، سازمانی است که هیچ وابستگی ، جز به مسأله عربی و در رأس آن آزادی فلسطین ، ندارد - از این رو ، جبهه خلق نیرو و امکانات بشری و مادی و معنوی خود را از توده مردم عرب می گیرد و خود را تنها در برابر این مردم متعهد می داند ، از آنان یاری می خواهد ، و برابر آنان مسئول است .
#ماده چهارم - از آنجا که بار انقلاب را کسانی بر دوش می گیرند که در آن منافع حقیقی دارند و جزو عناصر نیروی مرکب از کارگران ، کشاورزان ، روشنفکران انقلابی و بورژواهای ملی گرا... هستند ، بنابراین جبهه خلق برای آزادی فلسطین خود را یک سازمان مردمی مستقل می داند که اولاً ، برگیرنده همه این نیروهای شریف و مبارز عربی است ، و یک سازمان بسته و در خود فرو رفته نیست ، ثانیا ، به هیچ حزب و یا جنبش دیگر سیاسی وابسته نیست ، و هیچ فرد وابسته به حزب یا جنبش و یا سازمان دیگر را به عضویت خود نمی پذیرد ، اما هر فردی را که تنها به اصول جبهه پای بند و نسبت به برنامه های آن مقید و برای مسأله فلسطین از طریق ابراز صمیمیت به اصول و مشی جبهه صداقت دارد ، به عضویت می پذیرد .
#ماده پنجم - جبهه خلق برای آزادی فلسطین - فرماندهی کل ، اساس راه آزادی را در وحدت فعالیت عربی جهت انقلاب علیه اشغالگری و نیروهای پشتیبان آن دانسته و همچنین وحدت مبارزه و نبرد مسلحانه فلسطینی را عامل مهم برای تسریع پیروزی جهت آزادی می داند ، از این رو برای وحدت بخشیدن به فعالیت سازمانهای راستین فدایی که بر پایه اصول روشن جهت آزادی سرزمین و انسان خدمت می کنند ، بطور جدی تلاش می کند . همچنین این جبهه معتقد است که انگیزه همه اینها تحقق یافتن فعالیت فدایی و هماهنگ ساختن آن در صحنه نبرد و میان رزمندگان و مبارزان و انقلابیون شریف است .

این جبهه دومین کنگره عمومی خود را در سپتامبر 1969 برگزار کرد و به اتفاق آرا تئوری سوسیالیسم علمی را پذیرفت که نقطه عطف تاریخی در روند جبهه به شمار می رود . سپس سومین کنگره عمومی جبهه پس از وقایع اردن و خروج نیروهای رزمنده از آنجا به سوریه و لبنان در آوریل 1971 برگزار شد که طی آن سوسیالیسم علمی را مورد تأکید قرار داده و یک برنامه سیاسی بر پایه سوسیالیسم را مد نظر گرفت .

جبهه در این مرحله توانست در زمینه های مختلفی خود را تکامل دهد . مثلاً در زمینه فکری و تئوری از هنگام مطرح ساختن اصول ششگانه ائتلافی تا ارایه برنامه های کلی منشور و تئوری سوسیالیسم علمی ، گامهای زیادی برداشت و در زمینهسازمانی ، مناطق تمرکز خود را گسترش داد ، و عناصر پایه و فرماندهی را تکمیل کرد ، و در فعالیت خود اصول دمکراتیک را پذیرفت و سه کنگره برگزار کرد ، و دو کمسیون مرکزی در کنگره های اول و دوم و فرماندهی کل جبهه را تشکیل داد . اما در زمینه نظامی ، میدان مبارزه مسلحانه جبهه توسعه یافت ، از نظر کمیت و کیفیت پیشرفت کرد و تمامی سرزمین اشغالی فلسطین از جمله مراکز دشمن در اروپا را دربر گرفت . در زمنیه تبلیغاتی این جبهه روزنامه " الی الأمام " ( به پیش ) را صادر نمود ، از این طریق توانست پیوند خود با مردم را عمیق تر گرداند ، و در موضع گیریهای مختلف نظرات خود را ابراز دارد ، همه اینها با وقوع چند اشتباه در روند جبهه به علت روشن نبودن خط فکری در مدت درازی قبل از برگزاری کنگره دوم ، و به خاطر بی برنامگی و عمل زدگی ، همراه بود .

چهارمین کنگره عمومی : این کنگره تحت شرایط جدید در نتیجه پدیدار شدن صحنه لبنان به عنوان میدان فعالیت فلسطینی ، در اوت 1973 برگزار شد . این کنگره یک برنامه هماهنگ سیاسی را تصویب کرد که ارزش سیستم فکری و برنامه سیاسی در تاریخ انقلابهای ملی را در بند اول مورد تأکید قرار داد . " هیچ انقلابی بدون برخورداری از تئوری انقلابی برپا نمی شود ، چون سیستم فکری انقلاب را با یک استراتژی روشن مسلح می سازد . " از آنجا که انقلاب فلسطین بخشی از جنبش آزادی خواهانه عربی و جزیی از جنبش آزادی خواهانه جهانی از بند استعمار و امپریالیسم است پس بنابراین " انقلابی است که با منافع انسان و آزادی او که در سرتاسر جهان کل تجزیه ناپذیر است ، ارتباط دارد . " و می بایست " از خط مشی چپ انقلابی مبتنی بر ایدئولوژی طبقه کارگر ، تئوری توده های زیر ستم و در بند برای رهایی از ستم ملی و ظلم اجتماعی " پیروی کند . استراتژی مبتنی بر قیام مسلحانه سازمان یافته آگاهانه و مبارزه مسلحانه گسترش یافته توده ای به سمت جنگ آزادی بخش مردمی علیه استعمار و امپریالیسم و همه تکیه گاههای آنها در منطقه عربی است .

در بند دوم این برنامه آمده است : " مبارزه مسلحانه یکی از راههای مبارزه انقلابی است و تنها راه آن نیست ، و این عالی ترین مرحله مبارزه آزادی خواهانه است . " میزان آگاهی و نیروی پایگاه نمایانگر حجم نیروی سازماندهی مردمی است ، و شکوفا شدن آگاهی ، مشخص کننده موفقیت به کارگیری مبارزه مسلحانه در راه تحقق یافتن مأموریت این مبارزه است .

در بند سوم این برنامه تاکید شده است که جنبش مبارزات فلسطین از طریق انقلاب مسلحانه فلسطین یک جنبش نژادپرستانه ، کینه توزانه و ناسیونالیسم افراطی جهت از بین بردن یهودیان نیست بلکه مبارزات آن ، ملی و دمکراتیک ، برای نابود ساختن همه مؤسات اقتصادی ، سیاسی ، فکری و فرهنگی رژیم صهیونیستی و امپریالیسم به عنوان یک رژیم نژادپرست و کینه توز است و همچنین خواستار بازگشت مردم عرب فلسطین به سرزمین خویش ، تحقق یافتن آزادی کامل و استقلال و حاکمیت ملی این سرزمین و برپایی یک دولت دمکراتیک فراگیرنده همه اقشار مردم بدون توجه به اعتقادات مذهبی آنها ، و پرهیز از اختلافات نژادپرستانه و کینه توزانه و توسعه طلبانه صهیونیسم است . تشکیل این دولت جزء تجزیه ناپذیری از حضور دمکراتیک و مترقی عربی است که با نیروهای پیشرو و آزادی خواه جهان در صلح و صفا زندگی می کند .

این برنامه همچنین اعلام کرد که این مرحله جزو مرحله آزادی خواهانه ملی و دمکراتیک است ، به این معنا که هر فرد میهن پرست بایستی برای دفاع از میهن و اخراج اشغالگر از سرزمین خویش به پا خیزد . " ویژگی ملی این مبارزه دور نمای اصلی جنبش مردم فلسطین است ، به طور واضحتر یعنی اتحاد همه اقشار مردم از کارگران گرفته تا کشاورزان و روشنفکران انقلابی و خرده بورژواها و بورژواهای ملی گرا برای ایفای مأموریت آزادی ( فلسطین ) در یک ائتلاف مرحله ای ملی است . " جبهه ملی ، شیوه مبارزات خلق عرب فلسطین است که از سازمانهای مختلف ملی - علی رغم اختلاف خط مشی فکری آنها - ائتلاف یافته است که هر یک ، از استقلال سازمانی و ایدئولوژیک برخوردار است . شرط پای بند بودن به آزادی کامل [[خاک|خاک]] فلسطین و مبارزه علیه امپریالیسم و صهیونیسم و عربهای مرتجع ، به رهبری اندیشه قشر کارگر و حزب پیشروی آن است که از سازماندهی و ایدئولوژی برتر برخوردار می باشد ، همچنین برخورداری از یک برنامه سیاسی و نحوه روابط میان نیروهای مختلف بایستی به صورت روابط " جبهه ای " بر مبنای مذاکرات دمکراتیک باشد .

انقلاب فلسطین عضوی از جنبش آزادی خواهانه عربی است ، و مسئولیت های گوناگون خود را از رهگذر وضعیت اعراب انجام می دهد ، از این رو سرزمینهای عربی به ویژه سرزمینهای واقع در اطراف فلسطین اشغالی بایستی از دوستداران انقلاب باشند . و این امر جز از طریق برپایی رژیم های سوسیالیستی که در مبارزات انقلاب فلسطین سهیم و تشکیل دهنده عمق استراتژی این انقلاب است ، میسر نمی گردد . برپایی رژیم سوسیالیستی در یک کشور بسنده نیست بلکه بایستی بیش از یک رژیم در اطراف صحنه فلسطین برپا شود .

ژرفایی دگرگونیهای اجتماعی در کشورهای عربی ، برقراری پایگاههای ماتریالیستی سوسیالیسم از رهگذر تکامل یافتن همکاری توده ای در مبارزات سیاسی و مردمی ، استوار شدن آزادیهای دمکراتیک و سیاسی مردمی ضمن دور نمای دشمنی با ارتجاع و منافع امپریالیسم ، گسترده شدن اقتصاد ملی با توجه به نقش بخش عمومی ، اجرای نظارت مردمی در زمینه های تولید ، قطع هرگونه مذاکره با نیروهای امپریالیستی در زمینه سیاسی و اقتصادی و مقابله با یورش فرهنگی آنها... همه این پدیده های مبارزاتی ، همکاری مشترک میان انقلاب فلسطین و این رژیمها به شمار می رود که جزیی از جنبش آزادی خواهانه عربی است . همچنین در چهارمین کنگره عمومی ، اساسنامه که مشخص کننده اصول سازمانی جبهه و روابط داخلی است ، وضع گردید . ماده اول این اساسنامه اصل سانترالیسم دمکراتیک در سازماندهی را به عنوان شرط اساسی برای توانایی جبهه جهت انجام مسئولیتها و به مثابه مانعی در برابر خودسریهای شخصی و تضعیف دمکراسی ، مورد تأکید قرار داد .

ماده دوم درباره کنگره عمومی جبهه است و آن را به عنوان قوه عالی قضائیه که طراح خط مشی فکری ، سیاسی ، نظامی ، سازمانی ، تبلیغاتی ، مادی و... جبهه - که دستورات آن لازم الاجرا است ، قلمداد می گردد . و از عناصر برگزیده از طریق اجرای انتخابات دمکراتیک در کنگره های مقدماتی و فرعی تشکیل می شود . ( عنصر کنگره عضوی است که به مدت پنج سال یا عنصر رزمنده ای است که به مدت سه سال در سازمان سرزمین اشغالی خدمت کرده است ) . تعداد اعضای کنگره کمتر از 45 عضو و بیش از 51 عضو نیست ، و یک الی دوازده عضو ناظر دارد . برای کنگره عمومی یک کمیسیون مقدماتی ویژه به دعوت دبیرکل و یا به دعوت دو سوم اعضا توسط کمیسیون مرکزی فراهم می شود ، و این کمیسیون زمان و مکان برگزاری کنگره را تعیین می کند ، سرپرستی کنگره های مقدماتی و فرعی را به عهده می گیرد ، دعوتهای شخصی و دستور عمل کنگره را صادر و اعتراضات وارد نسبت به عضویت نامزدان کنگره را دریافت می کند . پس از برگزاری اولین جلسه کنگره ، کار این کمیسیون به پایان می رسد . اما کنگره عمومی هر دو سال یکبار و یا به طور فوق العاده طبق آیین نامه برگزار می شود . عقب انداختن برگزاری کنگره بیش از سه سال جایز نیست . این کنگره در اولین دوره برگزاری ، آیین نامه داخلی خود را وضع می کند .

ماده سوم ، به فرماندهان یعنی همه عناصری که مسئولیت فرماندهی در زمینه های مختلف را به دست می گیرند ، اختصاص دارد و عناصر آن به خاطر توانایی تحمل بار مسئولیت کامل جهت انجام دادن کارها و برنامه های تعیین شده ، نمونه می باشند و نمایانگر وحدت فرماندهی است که کار جبهه را اداره و سیاست آن را اجرا می کنند .

ماده چهارم ، کمیسیون مرکزی را به عنوان قوه هماهنگکننده و ناظر بر اجرای دستورات کنگره عمومی یاد کرده است و می تواند قوانینی که با دستورات کنگره عمومی تضاد نداشته باشد ، وضع نماید . کمسیون دارای آیین نامه داخلی است . این کمسیون در اولین جلسه خود دبیر کل و اعضای دفتر سیاسی جبهه را انتخاب می کند . تعداد اعضای کمیسیون مرکزی نباید کمتر از ثلث و بیشتر از نصف اعضای کنگره عمومی باشد .

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، دیدگاهها و خط مشی سیاسی این جبهه نسبت به دیگر گروههای سوسیالیست و دست چپی فلسطینی گرایش بیشتری به سمت انقلاب اسلامی ایران یافت و [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] فرمانده آن از انقلاب اسلامی ایران حمایت کرد و به دنبال حمله ارتش عراق به ایران ، مخالفت خود را به هر گونه حرکتی که در مخالفت با انقلاب اسلامی ایران و در جهت تضعیف آن باشد اعلام داشت . وی در دیدارهای متعدد از ایران ، گرایش بیشتری نسبت به جمهوری اسلامی ایران پیدا کرد و اعتقاد داشت که جمهوری اسلامی ایران می تواند به عنوان محور اصلی و سمبل مقاومت و مبارزه ضد صهیونیستی فلسطینیها در مبارزات آنها علیه رژیم صهیونیستی باشد .

جبهه خلق برای آزادی فلسطین - فرماندهی کل ، با شروع انتفاضه فلسطین در سرزمینهای عربی تحت اشغال رژیم صهیونیستی ، بدون درنگ از قیام مردم حمایت کرد و به منظور تشدید آن ، چندین عملیات نظامی علیه صهیونیستها انجام داد و [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] فرمانده این جبهه اعلام داشت که به حمایت از انقلاب فلسطین علیه رژیم صهیونیستی دست به مبارزه مسلحانه خواهد زد و نیروهای آن در کنار مردم و دیگر نیروهای مبارز فلسطین در سرزمینهای اشغالی فلسطین قرار خواهند گرفت . لذا به منظور جهت دادن و سازماندهی قیام مردم ، با رهبری متحد قیام انتفاضه و دیگر گروههای اسلامی در داخل فلسطین اشغالی همکاری نمود . این جبهه در خصوص انتفاضه فلسطین اعتقاد دارد که انتفاضه ، قیام فراگیر مردمی در سرزمینهای اشغالی و نقطه عطفی در تاریخ مبارزات ملت فلسطین است که مبارزات برحق مردم علیه رژیم صهیونیستی را در سطح جهان مطرح کرد و چهره پلید رژیم اشغالگر قدس را نزد جهانیان رسوا نمود .

به دنبال آغاز فرایند صلح خاورمیانه در مادرید پایتخت [[اسپانیا و اسرائیل ، ( روابط - )|اسپانیا]] و گفت وگوهای اعراب با اسرائیل ، رهبری این جبهه شرط گفت وگو با رژیم صهیونیستی را اجرای اصول ششگانه تصمیم [[شورای ملی فلسطین|شورای ملی فلسطین]] در سال 1991 قرار داد . این اصول عبارتند از : [[حق|حق]] بازگشت فلسطینیها ، [[حق|حق]] تعیین سرنوشت آنها ، حق استقلال فلسطین ، متوقف کردن احداث شهرکهای یهودی نشین و متوقف کردن [[تبعید|تبعید]] فلسطینیها و نیز وحدت فلسطین و کسب حقوق این ملت .

اما وقتی که این اصول از سوی هیأت مذاکره کننده فلسطینی با رژیم صهیونیستی مطرح نشد ، این جبهه مخالفت علنی و صریح خود را با گفت وگوهای سازش و هرگونه صلح با اسرائیل اعلام داشت و در کنار دیگر نیروهای اسلامی و ملی فلسطینی گفت وگوهای مادرید و واشنگتن را رد کرد ودیگر نیروهای مبارز ، شعار " نه به مذاکرات دو جانبه و چند جانبه " اعراب و اسرائیل را سر داد . [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] هدف از این گفت وگوهای را رسمیت بخشیدن به رژیم صهیونیستی و الحاق قانونی سرزمینهای عربی به اسرائیل اعلام داشت . این جبهه سپس به منظور هماهنگی در مواضع کلیه نیروهای گروههای ملی و اسلامی فلسطین نسبت به گفت وگوهای صلح فلسطینیها با اسرائیل و نیز حکومت خودگردان فلسطینی [[عرفات ، یاسر|عرفات]] در غزه ، با نه گروه اسلامی و ملی فلسطینی ائتلاف جدیدی تشکیل داد که به نام ائتلاف گروههای دهگانه فلسطینی معروف شد و بیانیه های متعددی از سوی این ائتلاف در رابطه با فرایند سازش با اسرائیل منتشر گردید .

==ج - روابط خارجی جبهه : ==

گروه [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] مانند سایر گروههای فلسطینی ، بابه موقعیت و میزان مشارکت هر یک از دولتهای عرب و اسلامی در قضیه فلسطین ، ارتباط خود را به نوعی با آنها تنظیم نمود . در این میان با توجه به نوع عمل و اندیشه سیاسی دولتمردان سوریه در قضایای خاورمیانه و برآورد آنها از دیگر گروههای فلسطینی ، [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] با توجه به سابقه حضور و خدماتش در ارتش سوریه ، به خوبی توانست روابط بسیار مستحکمی با دمشق برقرار کند . از این رهگذر نزدیکترین روابط را در تمامی ابعاد با آنها برقرار نمود و در داخل سوریه از امکانات نسبتا خوبی برخوردار شد .

[[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] موفق شد با استفاده از روابط خوب و دیرینه خود با شخص قذافی رهبر لیبی به نفع تقویت روابط جبهه بهره برداری نماید . رابطه با دولت لیبی در دهه هشتاد بر پایه مطلوبی قرار داشت و از نظر مالی ، لجستیکی و آموزش ، لیبی تمامی مخارج جبهه را تأمین می نمود .

جبریل گذشته از سوریه و لیبی توانست از طریق فلسطینی های مقیم کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه کویت ، تا قبل از جنگ ( دوم خلیج فارس ، عراق - کویت ) روابط خوب و حسنه ای با این کشورها داشته باشد و از این طریق ، بخشی از حمایت مادی و سیاسی را برای گروه خود را کسب نماید .

از طرفی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به دلیل مواضع صریح و روشن انقلابی جمهوری اسلامی ایران در قبال قضیه فلسطین و قدس ، جبریل ارتباط بسیار خوبی را با این کشور برقرار ساخت .

این جبهه در طول فعالیت خود با سایر گروههای سیاسیغیرفلسطینی از جمله ، ارتش آزادی بخش خلق ترکیه ، حزب دهقانان و کارگران انقلابی ترکیه ، ارتباط داشته و آنها را در امر آموزش نظامی در سوریه و لبنان حمایت می کند .

==د - تشکیلات و سازماندهی : ==

این گروه از تشکیلات سازمان یافته ، ارگانیک پیچیده ای برخوردار نمی باشد . لیکن تاکنون تداوم و همبستگی آن به اقتدار شخصی [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] وابسته بوده است .

فرماندهی کل ، بیش از آنکه یک گروه سیاسی باشد ، یک گروه نظامی است و در طول حیات خود سعی کرده است که توانائیهای نظامی خود را بالا ببرد . به همین منظور بسیاری از کادرهای خود را در امر آموزش نظامی هدایت کرده است .

جبهه دارای یک دفتر سیاسی است که از بین اعضای شورای مرکزی انتخاب می شوند . دفتر سیاسی ، خط مشی و برنامه های جبهه را تعیین می کند . پایین تر از دفتر سیاسی ، شورای مرکزی قرار دارد که تقریبا مسئولان واحدهای علنی و غیرعلنی در آن عضو هستند . پس از شورای مرکزی ، مجمع عمومی قرار دارد که افراد باسابقه جبهه می توانند در آن عضو شوند . کار مجمع ، تعیین شورای مرکزی است .

جبهه خلق - فرماندهی کل به طور کلی از نظر نوع کار و فعالیت به دو بخش مخفی ( قطاع الغربی ) و نیمه علنی ( نظامی ) تقسیم شده است .
#بخش نظامی :

واحدهای عملیاتی آن در لبنان و واحدهای آموزشی و پشتیبانی عموما در سوریه مستقر می باشند .

واحدهای نظامی دارای سلسله مراتب نظامی لیکن فاقد نظم و دیسیپلین نظامی می باشند . برخی فرماندهان نظامی جبهه معتقدند که به دلیل نداشتن ابزارهای کافی در برخی شرایط نمی توانند نیروها را در وضعیت مطلوب نگه دارند و همین سبب شده است که قوانین نظامی به خوبی اجرا نگردد . بخش نظامی به دلیل وجود عناصر داوطلب از به اجرا درآوردن تمامی مقررات و سخت گیریهای نظامی عاجز است . اما علی رغم این نقیصه که در جبهه وجود دارد ، تدارکات نسبتا خوب و آموزشهای نظامی سطح بالای آن قابل ذکر است ، لیکن با همه این تفاصیل ، در سالهای اخیر از کارهای عملیاتی آن چندان خبری نیست .
#واحد سری ( مخفی ) قطاع الغربی :

قطاع الغربی که از دو کلمه قطاع که منظور آن قطاع الغزه ( نوار غزه ) و ضفة الغربی ( کرانه باختری رود اردن ) است تشکیل شده و نشانگر توجه این جبهه و مسئولیتهای این واحد نسبت به اراضی اشغالی فلسطین می باشد که در دو بخش جداگانه یکی در داخل مناطق سرزمینهای اشغالی ( 67 - 48 ) وبخش دیگر در خارج از اراضی اشغالی مشغول فعالیت می باشد .

واحد قطاع غربی دارای تشکیلات مخصوصی است که از بخشهای : اطلاعات و امنیت ، عملیات ، شنود اطلاعات و اخبار تشکیل شده است .

بخش اطلاعات و امنیت ، اقدامات حفاظتی واحد سری را انجام می دهد و کادر قطاع الغربی و افراد غیر فلسطینی جبهه را تحت نظر دارد . بخش عملیات ، افراد متعدد عملیاتی را در یک محیط حفاظت شده و بسته در پادگان 17 ایلول آموزش داده و آنها را برای انجام عملیات و ماموریتهای محوله آماده می سازد .

شنود ( استراق سمع ) اطلاعات و اخبار داخل اراضی اشغالی فلسطین مربوط به انتفاضه را شنود کرده و در دسترس مسئولان مربوطه قرار می دهد .
#واحد قضایی :

جبهه یک واحد قضایی برای رسیدگی و مجازات تخلفات درون گروهی جبهه دارد که برای اجرای مجازاتهای احتمالی ، یک زندان در قسمت پادگان ریحان ایجاد کرده است .
#واحدهای اداری - خدماتی :

جبهه دارای یک واحد اداری خدماتی است که از چندین بخش مختلف تشکیل شده است از جمله می توان به بخشهای : 1 ) سازماندهی و هماهنگی 2 ) [[ارتباطات|ارتباطات]] خارجی 3 ) تبلیغات 4 ) خدمات اشاره نمود .
#بخش سازماندهی ، مسئولیت سازماندهی و هماهنگی عناصر جبهه را دنبال می کند .
#بخش [[ارتباطات|ارتباطات]] خارجی ، مسئولیت برقراری و ایجاد ارتباط با گروهها و کشورهای دوست را به عهده دارد . این وظیفه را دفتری به نام دفتر [[ارتباطات|ارتباطات]] خارجی به عهده دارد .
#تبلیغات :

در این بخش با راه اندازی رادیو قدس ( اذاعة القدس ) ، روزانه بین چهار تا پنج ساعت برنامه برای مناطق اشغالی فلسطین پخش می شود . این بخش همچنین مجله ای به نام " الی الامام " به طور همیشگی در دمشق منتشر می کند که نظرات جبهه را نسبت به مسائل داخلی ، منطقه ای و بین المللی بیان می کند .
#خدمات :

در بخش خدمات ، جبهه خلق دارای یک مجتمع خدماتی ( پزشکی ) به نام الخالصه است که در اردوگاه یرموک خدمات خود را به طور رایگان برای افراد جبهه و سایر اقشار با حداقل هزینه ارایه می دهد .
#بخشهای دانشجویی - زنان - اصناف :

جبهه برای هماهنگی و ایجاد پایگاه مردمی ، فعالیتهایخود را در میان سایر اقشار و صفوف اجتماعی گسترش داده است . از جمله می توان به تشکیلات دانشجویی اشاره نمود که با برقراری ارتباط با دانشجویان خارج از اراضی اشغالی که در کشورهای مختلف از جمله شوروی سابق ، [[اروپای شرقی و مسأله فلسطین ( کشورها - )|اروپای شرقی]] ، اروپای غربی و نیز کشورهای عربی مشغول به تحصیل بودند ، دامنه فعالیت خود را گسترش داد . در بخش تشکیلات مربوط به زنان نیز اقداماتی را انجام داده است .

==ه - - منابع مالی ، نظامی ، آموزشی : ==

جبهه خلق - فرماندهی کل ، مانند سایر گروههای فلسطینی از موضع دولتهای عربی در قبال قضیه فلسطین در راستای پشتیبانی همه جانبه گروه خود در مقاطع مختلف استفاده کرده است . اگر چه در راه کسب امکانات مالی و تجهیزات نظامی و آموزشی گروه ، [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] مجبور شد در قبال برخی دولتهای دوست چرخشهایی از خود نشان دهد لیکن دریافت این کمکها از طریق دولتهای عربی به دلیل تحولات سیاسی خاورمیانه و روند گفت وگوهای سازش ، به لحاظ شکل و محتوی کمکها تأثیر بسیار پذیرفته است .

از جمله کشورهای عربی که در ردیف عمده ترین تامین کنندگان منابع مالی ، نظامی و آموزشی جبهه قرار دارد ، دولت لیبی است . که به دلیل ارتباط شخص [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] با شخص قذافی ، جبهه توانست تا قبل از تحریم اخیر دولت لیبی و حوادث لبنان کمکهای قابل ملاحظه ای در ابعاد مختلف دریافت کند . این ارتباط تا دهه هشتاد به نحو مطلوبی جریان داشت و از نظر مالی ، لجستیکی و آموزشی ، افراد کادر جبهه در سطح بالایی بودند . لیبی تمامی مخارج مالی جبهه را تأمین می کرد و حتی بهای خریدهای آنها از بلوک شرق سابق را نیز پرداخت می کرد .

در بعد آموزش ، لیبی افراد جبهه را در دانشکده های نظامی خود پذیرفته و زیر نظر کارشناسان روسی و [[اروپای شرقی و مسأله فلسطین ( کشورها - )|اروپای شرقی]] در رسته های مختلف پیاده ، زرهی ، توپخانه ، موشکی ، مخابرات دریایی و هوایی ، آموزشهای بسیار سطح بالایی را در ردیف آموزش ارتش کلاسیک به آنها ارایه کرده است . در سال 1975 قذافی رهبر لیبی برای حمایت از خط مشی جبهه رد ( جبهه الرقص ) 13 میلیون دلار به این جبهه کمک کرد . کمکهای لیبی به این گروه ، به خصوص پس از یاری رساندن این گروه به لیبی در جنگ با مصر ، تا مدتها ادامه داشت .

این جبهه ، علاوه بر لیبی ، از برخی فلسطینیهای ساکن شیخ نشینهای حوزه خلیج فارس ، تا قبل از جنگ دوم خلیج فارس ( عراق - کویت ) کمک مالی دریافت می کرد . جبهه علاوه بر بر لیبی و کمکهای کشورهای حوزه خلیج فارس ، تا حدود بسیار کمی در ابعاد مالی ، اسکان یافتن در مراکز نظامی وبرخی آموزشهای نظامی ، از کمکهای سوریه بهره مند می باشد . لیکن برخی اطلاعات حاکی است که این جبهه مراکز تولیدی و تجاری خود را در کشورهای عربی و اروپایی دایر نموده است که در حال حاضر عمده ترین منبع درآمد جبهه محسوب می گردد .

==و - مراکز و دفاتر جبهه : ==

دفاتر پایگاه و مراکز اصلی جبهه خلق - فرماندهی کل عمدتا در سوریه است که اکثر آنها در حومه و شمال دمشق و اردوگاه یرموک قرار دارند .

مراکز اصلی آموزشی جبهه خلق در سوریه ، در شمال دمشق حد فاصل تل المنین و حلبون در پادگانی به نام 17 ایلول و نیز پادگان آموزشی - لجستیکی ریحان در حومه شرقی دمشق مستقر می باشند .

جبهه در بیروت دفاتری در اردوگاههای برج البراجنه و صبرا دارد و در اردوگاههای اطراف صیدا ، عین الحلوه و رشیدیه نیز مراکزی را دارا می باشد . پایگاههای اصلی نظامی جبهه در لبنان ، در کنار جاده ساحلی بیروت - صیدا واقع در منطقه ناعمه و دامور و در دره بقاع ، حوالی اشتوره ، غزه ، در منطقه ای به نام لوسی قرار دارد . پایگاههای دریایی جبهه در اطراف شهر طرابلس لبنان در اردوگاه البداوی ، نهرالبارد و باس در جنوب لبنان می باشد . لیکن پس از حلمه اسرائیل به مراکز [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] در لبنان به سال 1978 پایگاههای جبهه شکل مخفی تری به خود گرفت .

جبهه خلق - فرماندهی ، کل در اردن مراکزی غیررسمی دارد که در سال 1975 تحت [[پوشش|پوشش]] دفاتر تجاری در اربد و امان ایجاد نمود تا عملیات ساحل غربی رود اردن را سازمان دهد . این گروه در [[اروپای شرقی و مسأله فلسطین ( کشورها - )|اروپای شرقی]] و اروپای غربی خصوصا [[آلمان و اسرائیل ، ( روابط - )|آلمان]] دفاتری غیررسمی دارد که برای جذب و شناسایی عناصر مورد نظر و کسب اطلاعات از اوضاع اراضی اشغالی توسط مسافران و دانشجویان به فعالیت مشغول می باشد .

==ز - وضعیت نظامی جبهه : ==

اولین هسته شاخه نظامی این جبهه در نیمه سال 1964 تشکیل شد . ولی به خاطر جوان بودن افراد و نیازشان به آموزشهای نظامی ، تا سال 1965 ، هنگام آغاز فعالیت نظامی گروه ، آموزشها ادامه یافت . این گروه متشکل از سه گروه از رزمندگان فلسطینی کار خود را آغاز نمود :
#گروه شهید [[حسینی ، عبدالقادر|عبدالقادر حسینی]] : مرکز این گروه ، کرانه باختری و محور عملیات آن در مرزهای هم جوار کرانه باختری قرار داشت .
#گروه شهید عزالدین القسام : مرکز گروه در سوریه و محور عملیات آن دشت الحوله و [[طبریه ( شهر - ) |طبریه]] و روستاهای الجلیل علیا بود .
#گروه شهید عبدالطیف شرور : مرکز گروه در سوریه و محور عملیاتی آن در منطقه مرزی همجوار جنوب لبنان و شمال فلسطین قرار داشت .

این سه گروه اقداماتی را علیه رژیم صهیونیستی سازمان دادند که می توان به چند عملیات زیر اشاره نمود :
*انفجار قطار قدس - [[بتیر ( روستای - ) |بتیر]] در اواسط سال 1966
*حمله به شهرکهای یهودی نشین ( ایشوم ) در الجلیل علیا که بر اثر این عملیات ، جبهه اولین شهید خود به نام خالدالامین رادر راه مبارزه ضدصهیونیستی تقدیم نمود .
*انفجار اتوبوس مسافربری قبل از 5 ژوئن 1967 که تعدادی از کارشناسان نظامی اسرائیل را در جاده الجاعونه ( [[روشبینا ( شهرک - ) |روشبینا]] ) حمل می کرد .
*انفجار [[سینما|سینما]] رویال در [[حیفا ( شهر - ) |حیفا]] .

عملیات نظامی این جبهه پس از اعلام در جبهه خلق برای آزادی فلسطین ، با عنوان جبهه خلق انجام می گرفت ولی پس از انشعاب [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] و تشکیل جبهه خلق - فرماندهی کل عملیات نظامی آن به نام جبهه خلق - فرماندهی کل انجام گرفت اغلب عملیات نظامی این گروه ، عملیات نظامی غیر کلاسیک است و بیشتر گرایش به عملیات پنهان و چریکی دارد .

==مهم ترین عملیات نظامی چریکی جبهه خلق - فرماندهی کل : ==
*ژوئیه 1968 ربایش یک فروند هواپیمای ال ، آل که از روم عازم [[تل آویو ( شهر - ) |تل آویو]] بود . چریکهای این جبهه خواستار آزادی 1000 تن از فلسطینیان دربند زندانهای صهیونیست شدند . این هواپیما ربایی عاقبت با آزادی مسافران هواپیما و وساطت الجزائر خاتمه یافت . در قبال آزادی گروگانها ، اسرائیل 16 فلسطینی دربند را که در سالهای قبل از [[جنگ 1967|جنگ 1967]] محکوم به زندان شده بودند آزاد کرد .
*اوت 1969 ربایش یک فروند هواپیمای تی - دبلیو - ای T . W . A . ) ) بین راه آتن به [[تل آویو ( شهر - ) |تل آویو]] . هواپیمای ربوده شده اجبارا در فرودگاه دمشق به زمین نشست . پس از آزاد شدن تمامی مسافران ، هواپیما به وسیله یک بمب ساعتی منفجر گردید .
*دو تن از چریکهای جبهه به دلیل فروش هواپیمای فانتوم توسط آمریکابه رژیم صهیونیستی 113 تن را گروگان گرفتند که قضیه با دخالت سوریه خاتمه یافت
*در سال 1974 سه تن از کماندوهای جبهه به روستای کریات شمونه ( شهرک یهودی نشین ) در شمال فلسطین اشغالی با سلاح - نارنجک و مواد منفجره حمله کردند که پس از تیراندازی های پراکنده ، به یک آپارتمان حمله برده 18 تن را کشتند و 16 تن مجروح کردند . جبهه دربیانیه ای که در بیروت و دمشق منتشر ساخت خواستار آزادی 100 مبارز فلسطینی از [[زندانهای اسرائیل|زندانهای اسرائیل]] در مقابل آزادی گروگانهای کریات شمونهگردید . این حادثه پس از چهار ساعت تیراندازی با کشته شدن مبارزان جبهه خاتمه یافت .
*در سال 1975 با همکاری جبهه نضال مردمی ( جبهه مبارزه مردمی ) یک سرهنگ آمریکایی را در بیروت ربودند . ربایندگان که خود را سازمان فعالیتهای سوسیالیستهای انقلابی معرفی می نمودند ، تهدید کردند چنانچه [[غذا|غذا]] و امکانات به مناطق فقیرنشین بیروت نرسد ، گروگانهای آمریکایی را خواهند کشت .

دولت لبنان عاقبت 20 تن مواد غذایی در محل تعیین شده تحویل داد و سرهنگ آمریکایی پس از سه هفته آزاد گردید .
*رزمندگان جبهه 3 تن از نیروهای صهیونیستی به اسارت گرفتند و توانستند آنها را با 1150 تن فلسطینی زندانی معاوضه کنند .
*سال 1987 طی یک عملیات محیرالعقول شبانه با هواپیمای کایت ( عملیات قبیه ) یک رزمنده این جبهه توانست به عمق اراضی اسرائیلی نفوذ کرده و به یک پادگان نظامی حمله کند ، طی این عملیات ، این رزمنده فلسطینی توانست 6 تن از سربازان اسرائیلی را به هلاکت برساند . ( نک - : قبیه ، عملیات )

رزمندگان جبهه خلق - به دلیل تخصص در جنگ چریکی و خلبانی ، طی جنگ لیبی با مصر ، کمکهای قابل توجهی را به لیبی ارایه دادند .

خصوصیات رهبری جبهه و در رأس آن [[جبریل ، احمد|احمد جبریل]] به عنوان یک افسر نظامی ، گویای این حقیقت است که اولویت اول این جبهه ، کار نظامی است . تفاوت عمده جبهه خلق با سایر گروههای فلسطینی این است که جبهه کمتر خود را درگیر مسائل ایدئولوژیک و سیاسی کرده است و به عنوان یک سازمان چریکی عملگرا نسبت به سایر گروههای فلسطینی مطرح بوده است . به همین دلیل به لحاظ آموزش و توان نظامی تا قبل از حوادث سالهای اخیر لبنان و تشکیل جنبش حزب الله ازسطح نسبتا بالایی برخوردار می باشد . جبهه خلق در مراکز آموزش خود دوره های سه ماهه و شش ماهه و یک ساله جنگهای چریکی را برگزار می کند . این دوره ها شامل بدنسازی ، آموزش انواع سلاح های سبک ، عملیات ویژه رزم شبانه ، کار با قطب نما ، آموزش دریایی ، هوایی ، شناسایی و آموزش انواع مین ، آموزش تخریب و خنثی سازی ، توپخانه ، تهیه انواع بمب های انفجاری صوتی ، می باشد .

جبهه خلق در بخش ساخت و تولید ابزار نظامی برای کاستن از وابستگی تسلیحاتی ، در برخی زمینه های ساخت وسایل نظامی اقداماتی انجام داده است . از جمله می توان به تولید یک نوع مین های کنترل از راه دور ، تجهیز و تقویت برخی موشکها و برخی مهمات مورد نیاز که در کارگاههای لبنان دایر بوده اشاره کرد . پس از تجاوز سال 1982 رژیمصهیونیستی به لبنان ، همه این کارگاهها به پادگان ریحان در سوریه منتقل شد .

==مآخذ : ==
#علیزاده ، همایون : ''''' فرهنگ سیاسی لبنان ، ''''' جبهه خلق - فرماندهی کل ، نشر سفیر ، 1368 .
#جابر ، فوأد و دیگران : ''''' تاریخ انقلاب فلسطین ، ''''' حمید احمدی ، انتشارات الهام ، 1361 .
#ریس ، ریاض نجیب : ''''' راه دشوار مقاومت فلسطین ، ''''' حمید فرزانه ، انتشارات اسلامی ، 1357 .
#'''''اسناد لانه جاسوسی ، ''''' دخالتهای آمریکا در کشورهای اسلامی ، شماره 43 - 44 ، دانشجویان مسلمان پیرو خط امام .
#شالیند ، جرالد : ''''' نهضتهای مقاومت فلسطین ، ''''' مهدی خسروی ، مرکز نشر سپهر ، 1357 .
#'''''الموسوعة الفلسطینیة ، ''''' الجبهة الشعبیة لتحریر فلسطین - القیادة العامة ، جلد دوم ، 1984 .