نمایش مبدأ برای شیخ جراح ( نبردهای - )


        

شیخ جراح شهرکی عربی از شهرکهای شهر [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] است . از نظر موقعیت سوق الجیشی که بر کل تحرکات از ساحل تا داخل سیطره دارد متمایز است .

نیروهای صهیونیستی برای انتقال کمکها و تدارکات و تجهیزات جنگی به یهودیان [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] ( در شهر جدید و شهرک قدیم ) متکی به راهی بودند که از شیخ جراح می گذشت ، همچنین برای کمک رسانی به مستعمرات صهیونیستی واقع در شمال [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] ، بر راه [[رام الله ( شهر - ) |رام الله]] از جمله عکاروت و یعقوب پیامبر و همچنین برای ارتباط با بیمارستان هاداساه و دانشگاه عبری در جبل مکبر به این راه متکی بودند .

شهرک شیخ جراح به خاطر این موقعیت مهمش شاهد درگیری های تلخ و نبردهای مستعمری بین اعراب و نیروهای صهیونیستی بود .

نیروهای صهیونیستی شروع به زمینه سازی برای برپایی رژیم صهیونیستی نمودند و با تسلیحات زیادی که مخفیانه از طریق دریا و هوا از چک اسلواکی در ابتدای آوریل 1948 وارد می شد مجهز می شدند .

نیروها فرماندهی خود را سازمان دادند و " [[دوری ، یعقوب|یعقوب دوری]] " ریاست ستاد " [[هاگاناه|هاگاناه]] " را به عهده گرفت و " ایگال یادین " ریاست عملیات و " دیوید شالیتل " فرمانده منطقه [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] شد . همچنین " یوسف تانبکین " فرماندهی تیپ " هاریل " را به عهده گرفت که موظف به اجرای عملیات [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] بود .

این تیپ از سه گردان و 1500 رزمنده تشکیل یافتهبود . بعد از همه اینها نیروهای صهیونیستی توانستند عملیات جنگی خود را در منطقه [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] پیش ببرند و بر [[قسطل ( روستای - ) |قسطل]] و [[ساریس ( روستای - ) |ساریس]] و بدو و بیت سوریک و علاوه بر آن پادگان سابق انگلیس در دره ساره چیره گردند و امنیت کاروانهایی را که به سوی [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] حرکت می کنند تأمین کند .

در خلال 5 روز ( 17 - 12 آوریل ) سه کاروان امداد شامل 300 - 250 کامیون و اتومبیل برای یهودیان [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] فرستاد .

صهیونیستها همچنان مواضع خود در کوه مکبر ( جبل المکبر ) را حفظ کردند و راه به سوی این منطقه از شهرک شیخ جراح می گذشت ، بنابراین کاروانهایی که از این راه عبور می کرد به طور مکرر مورد هجوم قرار می گرفت ، انگلیسی ها در اول آوریل برای کمک به کاروانهای صهیونیستی که از این راه عبور می کردند بدون اینکه کسی معترض آن شود ، مکانی را که مسلط بر شیخ جراح باشد ایجاد کردند .

در 13/4/1948 کاروانی صهیونیستی مرکب از نه اتومبیل بزرگ از جمله دو زره پوش با حراست نیروهای [[هاگاناه|هاگاناه]] شروع به عبور از شهرک شیخ جراح کردند تا به دانشگاه عبری و بیمارستان هاداساه و جبل المکبر برسند .

هنگامی که این کاروان به وسط شهرک رسید ، مجاهدین [[ارتش جهاد مقدس|ارتش جهاد مقدس]] مینهای زیر ماشینهای کاروان را منفجر کردند که دو ماشین نابود و 38 صهیونیست را به انتقام فرمانده شان عبدالقادر الحسینی که یک هفته قبل در نبرد [[قسطل ( روستای - ) |قسطل]] شهید شده بود ، کشتند . نیروی عربی که کمین کرده بود بیش از 24 رزمنده و دو نفر مسلح به مسلسل و تفنگ نبود . نبرد با نگهبانان کاروان که درخواست کمک می کردند شروع شد .

نیروهای بریتانیا که در آن نزدیک بودند به سرعت به کمک آنها شتافتند و بر ضد مجاهدین از سه جهت آتش گشودند . خبر این نبرد به شهر [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] رسید و مجاهدان از نقاط مختلف شهر [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] به سوی این منطقه شتافتند که حدود 200 مجاهد از آنها به شهرک شیخ جراح رسید و وارد نبرد بر ضد انگلیس ها و صهیونیستها شدند .

صهیونیستها احساس کردند که نیروی کمین قوی و با صلابت است لذا خواستار آتش بس شدند و سلاحها را بر زمین گذاشته و تسلیم شدند و مجاهدین با خواست آنها موافقت کردند و نماینده ای از طرف خود برای رساندن شرایط تسلیم نزد صهیونیستها فرستادند اما آنها نماینده عربی را کشتند و دوباره نبرد با شدت هر چه بیشتر تجدید شد و تا ساعت 6 شب ادامه یافت به طوری که تعداد کشته های صهیونیستها به 120 کشته رسید و انگلیس ها شش سرباز تلفات دادند که کشته یا زخمی شدند .

تمامی افراد کاروان کشته شدند بجز هشت نفر که با حمایت انگلیس ها جان سالم به در بردند در حالی که مجاهدین 12 شهید دادند .

این عملیات از دید انگلیس ها جواب کشتار [[دیریاسین ( روستای - ) |دیریاسین]] بود که در روز 9/4/1948 صهیونیستها مرتکب شده بودند . این مسأله تنها انتقام محض نبود بلکه دفاعی بود از کیان فلسطین . بنابراین نبرد تجدید شد و هنگام ترک نیروهای انگلیس جنگ تکرار شد .

مجاهدین در 18 آوریل بر بیمارستان اوگسترا ویکتوریا در جبل المکبر و همچنین بر روستای عیسویه در نزدیکی دانشگاه عربی و شهر قدیمی چیره شدند . فرمانده منطقه صهیونیستی درخواست کمک کرد . فرماندهی [[هاگاناه|هاگاناه]] دستور حرکت تیپ هاریل را داد . کاروان متشکل از 350 ماشین به فرماندهی فرمانده تیپ دیویدبن گورین ، رئیس اجرایی [[آژانس یهود|آژانس یهود]] به سوی [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] حرکت کرد .

در قسمت غربی [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] این کاروان در یک کمین بزرگ عربی قرار گرفت ، که منجر به بسته شدن راه شد و ماشینها از حرکت باز ایستاد . مجاهدین به علت آتش سنگین نتوانستند به کاروان نزدیک شوند . نیروهای صهیونیستی دست به حمله ای علیه کمین زد اما نتوانست کمین را از بین ببرد و نبرد تا شب ادامه یافت تا اینکه کاروان بعد از آنکه کمکهای جدیدی رسید و غرامت سنگینی متحمل شد ، توانست به راه خود ادامه دهد .

سپس صهیونیستها در 24 آوریل حمله ای را بر شهرک شیخ جراح انجام دادند که نبرد تا نیمه های شب به طول انجامید . نیروهای دشمن بعد از آن شروع به عقب نشینی کردند . این نبردها همچنان ادامه داشت تا اینکه انگلیسی ها در 13/5/1948 عقب نشینی کردند و سپاهیان عرب در روز 15 مه وارد شدند و مأموریت ارتش نجات پایان یافت و شهر [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] در منطقه عمل نیروهای اردنی قرار گرفت .

نیروهای اسرائیلی سعی کردند که سیطره خود را در مناطقی که انگلیسی ها آنجا را ترک کرده بودند تحمیل کنند ، لذا دوباره نبرد شروع شد . در حالی که نیروهای ارتش نجات از منطقه [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] عقب می نشستند فرماندهی این نیروها در ساعت 15/3 روز 18/5/1948 تلگرافی از فرمانده نیروهای اردنی دریافت کرد که در آن آمده بود : [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] در تنگنای شدیدی است و نزدیک است سقوط کند آیا می توانید در اسرع وقت و از نزدیکترین راه به شهر کمک برسانید .

40 دقیقه بعد همین فرماندهی تلگرام دیگری دریافت کرد مبنی بر اینکه " وضعیت خطرناک است ، دشمن حملاتی را علیه نواحی شهر شروع کرده است توپخانه از هر جهت به شدت بمباران می کند ، باید به ما کمک برسد وگرنه سرنوشت ما محکوم به نابودی است ، تأکید می کنم نابودی و سقوط شهر ، بمبها بر حرم سقوط می کنند . فرمانده مدافعین [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] " .

در ساعت 20/5 تلگراف دیگری رسید که در آن آمده بود : " وخامت اوضاع افزایش یافته ، توپخانه حرم را گلوله [[باران|باران]] می کند ، وا اسفا بر شهر [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] ، برای نجات این منطقه بشتابید افراد منتظر کمک سریع شما هستند ، فرمانده مدافعین [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] " .

فرمانده ارتش نجات به توپخانه که به سوی [[رام الله ( شهر - ) |رام الله]] عقب نشینی می کرد دستور بازگشت به سوی [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] را داد و همراه با آن گروهان پیاده و تمامی افراد مسلح از فلسطینیان و داوطلبان اردنی برگشتند .

در صبح 19/5/1948 در حالی که نبردها بسیار شدید بود نیروهای ارتش نجات رسیدند . حمله ای سازماندهی شد و توپخانه نیز به شدت و به سنگینی شروع به گلوله [[باران|باران]] موضع آتش دشمن نمود و رزمندگان گردان توپخانه عربی به دقت و از روی نظم گلوله پرتاب می کردند .

سپس گروهان پیاده و همراه آن مجاهدین اردنی و فلسطین زیر آتش توپخانه ارتش نجات شروع به پیشروی به سوی شیخ جراح نمودند اما با آتش انبوه دشمن مواجه دشمن شدند لذا توپخانه عربی با گلوله [[باران|باران]] شهرک یهودی به آنها پاسخ می داد .

نبرد در شیخ جراح شدت بیشتری گرفت ولی به تدریج اوضاع آرام شد و تا نزدیکی ظهر شهر [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] از سقوط نجات یافت و دوباره منطقه شیخ جراح به پایگاه انجام حملات عربی ، تبدیل شد به طوری که ارتش اردن توپخانه اش را در این شهرک متمرکز نمود و از آنجا نیروهایش را برای اشغال منطقه روانه می کرد و اینها [[ارتباطات|ارتباطات]] بین جبل مکبر و [[بیت المقدس ( شهر - ) |بیت المقدس]] جدید را قطع می کردند .

بعد از آن نیروهای اسرائیلی تلاش بیهوده ای برای تسلط بر شهرک شیخ جراح انجام دادند و ناکامی مکرر نیروهای اسرائیلی عاملی شد تا فرماندهی اسرائیل از عبور از شیخ جراح پرهیز کنند و راهی به دور از مناطق عربی ایجاد کرد .

شایان ذکر است که نبرد شیخ جراح نقاط اساسی را در نبرد عربی صهیونیستی در خلال آن مرحله روشن کرد . از جمله روحیه معنوی عالی که مجاهدین داشتند ، شکست دشمن صهیونیستی در تحقق پیروزی علی رغم نیروهای زیادی که وارد نبرد کرد . اگر عوامل سیاسی که حاکم بر فعالیت نیروهای عربی بود وجود نداشت دشمن نمی توانست پیروز شود .

==مآخذ : ==
#بویصیر ، صالح مسعود : ''''' جهاد شعب فلسطین خلال نصف قرن''''' ، بیروت 1968 .
#قاسمیه ، [[خیریه ( روستای - ) |خیریه]] ( گردآوری ) : '''''مذاکرات فوزی قاوقجی ، '''''بیروت 1975 .
#جابی ، صبحی ( ترجمه ) : '''''الحروب العربیة - الاسرائیلیة ، '''''دمشق 1975 .